33
медиацияның тиімділігін көрсеткен. Әрине осы 68% ішіндегілердің 28,5%
медиацияны
қалай тиімді деп санаса, сотқа жүгінуді де солай тиімді деп
есептейді екен (6-сурет).
6-
сурет – Сауалнамаға қатысушылардың дауды қалай реттеу тиімді
екендігі жайлы жауабы
Ескертпе – Сауалнама негізінде автормен құрастырылған
Сауалнамаға қатысушылардан өздері жұмыс жасайтын салада не ұйымда
еңбек дауларын шешу үшін медиаторларды тарту қажеттігі жайлы сұралды. Осы
ретте, қатысушылардың басым көпшілігі, нақты айтқанда 66,5% еңбек дауларын
реттеуге медиаторларды тартудың аса қажеттігі
мен маңыздылығын белгілеп
кеткен. Бұл жоғарыда айтылғандай алдағы уақытта медиация тәсіліне
жүгінушілердің саны артатындығы жайлы болжамды растап отырғандай.
Сонымен қатар, азаматтық тәртіппен қаралатын
даулардың ішінде еңбек
дауларының азаймауы да азаматтарымызды толғандыратындығын және бұндай
санаттағы дауларды ушықтырмай, бітімгершілікпен
шешу жолдарын
қалайтындығын көрсетеді деп ойлаймыз. Ал енді еңбек дауларын медиация
тәртібімен шешу мүмкін емес деп қарайтындардың үлесі 16,5%, ал жауап беруге
қиналғандар қалған 17% құрап отыр (7-сурет).
Енді
бесінші сұрақтан кейін, яғни еңбек дауларына медиаторларды
тартудың маңыздылығы жайлы пікірден кейін, респонденттердің жұмыс
еңбек
қатынастары барысында жиі кездесетін қақтығыстарды
және оның қайсысын
медиаторлармен реттеуге болатындығы жайлы пікір сұралды. 8-суретте көріп
отырғандай еңбек қатынастарында жиі кездесетін
даулар жұмыстан босатуға,
жұмыс орнын қысқартуға (50%) және жалақыға қатысты (49,5%) болып отыр.
Олардан кейінгі сатыда басшының қарамағындағыларды қорлауға
қатыстылығын көрсетуде 34,5% (8-сурет).
35
Медиацияның сапасын бағалауға қатысты сауалдар 9-суретте
көрсетілген. Бұл жерде жауап берушілердің 47% бейтарап екенін білдірсе, 39,5%
оң бағалайтындарын білдірген. Медиацияға теріс баға беретіндердің үлесі 8,5%
құраса, медиацияға мүлдем жүгінбегендіктен
қандай да бір баға бере
алмайтындарын қалған 5% жауап берушілер көрсеткен (9-сурет).
9-
сурет – Медиация сапасын бағалау
Ескертпе – Сауалнама негізінде автормен құрастырылған
Соңғы 10-суретте медиаторлардың жұмыстарынан не күтетіндігі жайлы
сұраққа рсепондеттердің 38% бірдей «эмоционалдық және материалдық
шығындардың аз болуы» мен оңтайлылықты (аз уақыт пен күш
жұмсалатындғын) таңдаған. Қалған жауаптарды
төмендегі суреттен көруге
болады.
10-
сурет – Медиаторлардың жұмысынан күтілетін нәтиже
Ескертпе – Сауалнама негізінде автормен құрастырылған