қалыптасты. Бұған дейін əлеуметтік қорғау нормаларының басым
көпшілігі еңбек құқығы саласына кіретін. Осылай, бұл екі құқық
саласын тарихи түп-тамыр байланыстырады. Сонымен қатар,
оларды құқықтық реттеудің пəні мен əдістерінің
ортақ сипаттары
да байланыстырады.
Егер еңбек құқығының басты пəні болып қызметкер мен жұмыс
берушінің арасындағы еңбек қатынастары табылса, əлеуметтік
қамтамасыз ету құқығы азаматта қандай да бір себептермен
жұмысқа қабілеттігін уақытша не тұрақты жоғалтқан немесе
зейнеткерлік жасына жеткен жағдайда,
оларды материалдық
қамтамасыз ету үрдісінде қалыптасатын қоғамдық қатынастарды
реттейді. Əдетте бұл қатынастар еңбек қатынастарымен тығыз
байланыста болады. Мұндай жағдайда азаматтарды материалдық
қамтамасыз етудің мөлшері олардың еңбек қатынастары үрдісінде
алған жалақысына жəне еңбек стажына сəйкес есептеледі.
Сонымен қатар бірқатар айырмашылықтар да бар. Оларды
мынадан байқауға болады. Азаматтар еңбек қатынастарында еңбек
құқығын жүзеге асырады, ал əлеуметтік қорғау құқығының реттеу
пəні болып материалдық қамтамасыз
етуге қатысты құқықты
жүзеге асыру болып табылады. Еңбек қатынастары үрдісінде
жалақы төлеу қызметкер жұмыс істейтін кəсіпорынның, ұйымның
немесе мекеменің қорынан жүзеге асырылады. Ал əлеуметтік
қамтамасыз ету құқығы жəрдемақылар мен зейнетақыларды
орталықтандырылған қорлардан төлеуді көздейді. Сонымен
қатар, əлеуметтік қамтамасыз ету құқығына еңбек құқығындағы
материалдық төлемдердің шарттық əдісі тəн емес. Құзыретті органдар
қабылдаған құқық нормаларының негізінде
азаматтар материалдық
қамсыздандырылады, сондықтан мұндай шараларды өзгертуге жəне
тараптардың келісімімен нақтылауға болмайды.
Достарыңызбен бөлісу: