Педагогика теориясы
ТҰЛҒАНЫҢ ДАМУЫ, ТӘРБИЕСІ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТЕНУІ
жүктеу/скачать 0.77 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Негізгі ұғымдар
| ТҰЛҒАНЫҢ ДАМУЫ, ТӘРБИЕСІ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТЕНУІ.
Жоспар: «Тұлға» және «индивид» ұғымдары. Тұлға дамуының әлеуметтенумен байланысы. Тұлға дамуындағы тұқым қуалаушылық, қоршаған орта және тәрбиенің рөлі. Тұлға дамуының жас және психологиялық ерекшеліктері. Негізгі ұғымдар: Тұлға, даму, тұлғаның дамуы, биологиялық фактор, тұқым қуалаушылық, әлеуметтік фактор, отбасы, маһалла, қоршаған ортаның балалық шақтың дамуына, тәрбиесіне, белсенділігіне әсері, бала жасының кезеңдері. Педагогикалық теория мен практиканың күрделі де өзекті мәселелерінің бірі – тұлға, оның дамуы, қалыптасуы және әлеуметтенуі мәселесі. Бұл мәселенің әртүрлі аспектілері болғандықтан оны көптеген ғылымдар қарастырады: философия, әлеуметтану, физиология, анатомия, психология және т.б. Педагогика оқыту мен тәрбиелеу процесінде тұлғаның дамуы, қалыптасуы және әлеуметтенуінің ең тиімді шарттарын зерттейді және анықтайды. Бірақ бұл шарттарды қарастырмас бұрын, тақырып бойынша негізгі ұғымдарға жүгінейік. Мұндай ұғымдар адам, тұлға, индивидуалдылық, даралық. Олардың әрқайсысының мәні неде? Адам – физикалық және рухани, табиғи және әлеуметтік, тұқым қуалайтын және жүре пайда болған бірлігі болып табылатын ойлау және сөйлеу қабілеті, еңбек құралдарын жасау және оларды еңбек процесінде пайдалану қабілеті бар тірі жан. Ал біз кімді тұлға, индивид деп есептей аламыз? Даралық дегеніміз не? Тұлға қоғамдық дамудың өнімі, қоғамның нақты тарихи жағдайларымен айқындалатын еңбек, қарым-қатынас және таным субъектісі ретіндегі адамның жеке тұлғасы болып саналады. Көрнекті психолог Леонтьевтің пікірінше, тұлға - адамның әлеуметтік-тарихи және онтогенетикалық дамуының салыстырмалы түрде кеш пайда болған жемісі. Индивид ұғымы тек адамзат нәсіліне жататынын болжайды және нақты әлеуметтік немесе психологиялық сипаттарды қамтымайды. «Индивид» латынша «individium» сөзінен келіп шыққан болып, «бөлінбес», «жеке» мағыналарын аңғартады. Индивид биологиялық түрге кіруші жеке тіршілік иесі. Ал индивидуалдылық ұғымы онтогенез процесінде тұқым қуалайтын және дамыған жеке адамды барлық басқа адамдардан ерекшелейтін физикалық және психикалық белгілердің жиынтығын білдіреді. Индивидуалдылық мінез-құлық ерекшеліктері мен темпераментінде, эмоционалдық, интеллектуалдық және ерікті салаларда, адамның мүдделері, қажеттіліктері мен қабілеттерінен көрінеді. Ғалымдар «адам», «индивид», «тұлға», «индивидуалдылық» ұғымдарын салыстыра отырып, адам индивид болып туылады, тұлға болып қалыптасады, ал индивидуалдылық қорғалады дейді. Сонымен қатар философияда, психологияда, педагогикада орныққан тұлғаның дамуы, қалыптасуы және әлеуметтенуі концепцияларын ажырата білу қажет. жүктеу/скачать 0.77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|