Педагогикалық институты аманжол күзембайұлы еркін әбіл тарихнам а
жүктеу/скачать 0.67 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Әбу Шама аль–Макдиси.
- Китаб ар–Раудатайн фи ахбар ад–даулатайн ан–нурийа ва–с–салахийа
- Исхака ибн ал–Хусайн
- Шараф аз–замана Тахир ал–Марвази (ХІI ғ.) «Природные свойства животных» (Табаи ал–хайаван)
| «Алтын кеніштері» 132 бөлімнен тұрады. Оның бірінші бөлімінде әлемнің жаралғаны және «Көне өсиет» тарихы баяндалады. Одан әрі Индия, Эллада және Римнің қоғамдық–саяси құрылысы, халқының әдет–ғұрыптары, мәдениеті, елдің ауа–райы, қалаларындағы храмдар сөз болады. Кітаптың біраз бөлігі дін тақырыбына арналған. Онда индуизм, зороастризм, иудаизм, христиан және ислам жөнінде әңгіме қозғалады. Византия туралы айтылғанда олармен көршілес славян тайпалары, рустардың Хазар теңізіне жорығы, Еділ, Дон өзендері, Азов және Каспий теңіздері, қимақ, оғыз, қарлық, барсхан, токуз–гуз, тайпалары жөнінде құнды ақпараттар бар.
Кітаптың екінші бөлімінде онша қажетті материалдар жоқ. Автор антика ғалымдарының еңбектерінде кездесетін деректерді қайталайды. Ат–Табари сияқты араб жазушыларында кездесетін Мұхаммед пайғамбардың және араб халифтерінің өмірбаяны келтіріледі. Аль–Масудидің шығармаларында кейбір тарихи уақиғалар толық баяндалады. Дерек ретінде өзіне дейінгі шығармалар мен аңыз–әңгімелер жиі пайдаланады. Өкініштісі басқа да араб авторлары сяқты деректерд талдау, оларға сын көзімен қарау жоқтың қасы. Араб тарихнамасына сүбелі үлес қосқан тарихшылардың бірі Әбу Шама аль–Макдиси. Толық аты–жөні – Әбу Шама аль–Макдиси Ших абуддин Әбуль–Қасым Әбдіррахман ибн Исмаил аль–Макдиси. 1203 жылы Дамаск қаласында туған. Белгісіз себептермен 1267 жылы кісі қолынан қаза болған. Негізгі шығармасы «Китаб ар–Раудатайн фи ахбар ад–даулатайн ан–нурийа ва–с–салахийа», «Екі әулеттің хабарлары туралы екі бақ кітабы»», Нур ад–Дин Махмуджәне Салах ад–Диннің билік құрған дәуіріне арналған. Шығыстанушы ғалымдардың айтуына қарағанда оның еңбектері басқа авторлардан көшірілген. Бірақ оның құндылығы сол ол көшірген шығармалар бүгінгі күнге дейін жетпеген. Қазақ жерін мекендеген түркі тілдес тайпалар жөніндегі мәліметтер ХІ ғасырда өмір сүрген испан–араб ойшылы және географы Исхака ибн ал–Хусайн еңбектерінде кездеседі. Оның «Груды жемчугов с описанием знаменитых городов в любом месте», Андалусияда жазған еңбегі біздер үшін үлкен дерек. Ондағы ақпараттар Гардизи (ХI ғ.), әл–Бируни (ХI ғ.) және әл–Марвази (ХII ғ.) еңбектеріндегі мәліметтерді қайталайды. Дегенмен қимақтар жөніндегі деректері өте қызғылықты. Ортағасырдағы Қазақстан тарихы үшін Шараф аз–замана Тахирал–Марвази (ХІI ғ.) «Природные свойства животных» (Табаи ал–хайаван) атты еңбегі де өте құнды. Сельджукид Меликшахтың сарайында (1072–1092) дәрігерлік қызмет атқарған. Оның шығармасында да түркі тайпаларының тарихи этнографиясы жөнінде таптырмайтын мәліметтер бар. Әсіресе Ұлы халықтар көші заманындағы тайпалардың қоныстануы жөніндегі ақпараттары өте құнды. Русстар туралы көзқарасы бүгінгі күннің саясатымен де қабысып жатыр. Олардың ата кәсібі көрші елдерді жаулау, егер олардың жылқысы болса адамзатқа үлкен қауып төндірген болар еді деп жазады. жүктеу/скачать 0.67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|