Татищев В.Н. История Российская с самых древнейших времен
Татищев В.Н. Лексикон Российский, исторический, географический, политический и гражданский
Рычков П.И. История Оренбургская»
Рычков П.И. Топография Оренбургская
Оқулықтар мен оқу құралдары
Абилев А.К. Русская историография истории Казахстана ХVШ–ХХвв. /Учебное пособие/–Караганда. Изд. КарГУ. 1988 – 86 с.
Вернадский Г.В. Русская историография. М., 2000. – 272 с.
Историография IX–нач. XX вв. Отечественной истории. Подред.
О.В. Сидоренко. Изд–во "Дальневосточного университета". Владивосток. 2004. – 291 с.
Историография истории России до 1917 г.: Учеб.для студ. высш. учеб. заведений: в 2 Т. / под ред. М.Ю. Лачаевой. М., 2003. – 381 с.
Репина Л.П., Зверева В.В., Парамонова М.Ю. История исторического знания. М., 2004. – 266 с.
VII. XIX ҒАСЫРДАҒЫ ЕУРОПА ТАРИХНАМАСЫ
1.Тарихты материалистік тұрғыдан түсіну
XIX ғасырдың орта шегі мен екінші жартысында әлемнің көптеген елдерінде қалалар мен өндіріс қарыштап дами бастайды. Қоғамда адамдар арасында қарым–қатынас, күнделікті тұрмыс және тағы да басқа адамға байланысты жағдайлар өзгеріске ұшырады. Кешегі шаруа қалаға қоныс аударып, Люмпен пролетариатқа айналады. Оның енді табыс көзі тек өзінің екі қолы ғана.Қалада оның баспанасы, тұрақты жалақы алатын жұмысы болу қажет. Сөйтіп, қоғамда «жұмысшы проблемасы» туындайды.
Бұл кезде жаратылыстану ғылымдары айтарлықтай дамып, табиғатқа материалистік көзқарас негізінде үлкен нәтижелер бере бастайды. Міне осындай жағдайда саяси–әлеуметтік мәселелер жөніндегі зерттеулерге де дүниені материалистік тұрғыдан қарастыру түсінігі ене бастайды. Ғалымдардың бір бөлігі тарихи процеске материалдық өндірістік әсері мол деген концепцияны қабылдайды.
Қоғамның тұғыры немесе базисі екі бөліктен тұрады. Біріншісі өндіргіш күштер. Бұған еңбек құралдары мен жұмыс күші жатады. Екіншісі өндірістік қатынастар, яғни жұмыс беруші мен жұмысшының арасындағы өндірістік байланыс, келісім. Осыны ғылымда қоғамның экономикалық базисі деп атайды.
Қоғам дамуның материалистік түсінігінің негізін салған Карл Маркс. Оны қолдаған және бар көмегін аямаған Фридрих Эньгельс. Бұл екеуі де Германия азаматтары. 1845–1846 жылдары «Неміс идеологиясы», 1847 жылы «Нищета философии», 1859 жылы «Саяси экономиканы сынау», 1867 жылы «Капитал», 1876–1878 жылдары «Анти–Дюринг», 1893–1895 жылдары «Тарихи материализм туралы хат» сияқты еңбектер жазған.
К.Маркс жақсы тарихшы. Өзінің концепциясының негізінде ол Еуропа елдерінде болған тарихи оқиғаларды алды. Ол 1848–1849 жылдары француз революциясына арналған «1848–1850 жылдардағы Франциядағы тап күресі», Париж коммунасы туралы «Луи Бонопарттың 18 брюмері», «Франциядағы азамат соғысы» сияқты өзінің тарихи шығармаларын жазды. Мұнда ол саяси күрес экономикалық жағдайға тікелей байланысты екендігін дәлелдейді. Негізгі идеясы ұсақ–түйек реформаларды жүзеге асыра отыра қоғамдағы әлеуметтік шиеліністі шешуге қате болмайды. Мемлекеттік–бюрократиялық машинаны қиратпай әлеуметтік теңсіздікті жою мүмкін емес. Ф.Эньгельс те өзінің «Германиядағы революция және контрреволюция», «Германиядағы шаруалар соғысы» атты шығармаларымен тарихнамаға зор үлесін қосты.
Достарыңызбен бөлісу: |