Владимир Владимириович Зернов–Вельяминов (1830–1904) – орыс шығыстанушысы. 1850 жылы Александровский лицейін бітірген. Жас кезінен бастап шығыс тілдеріне қызығушылық білдіреді. Еврей, парсы, араб тілдерін оқиды. 1851 жылы Сыртқы істер министрлігінің Азия департаментіне жұмысқа кіреді. Орынбор губерниясында қызметте болды. Осы жерде ол түркі тілдерін толық меңгерді. Осының нәтижесінде «Исторические известия о киргиз–кайсаках в отношении России со Средней Азией со времен кончины Абдул–Хаир хана (1748–1765)» атты еңбегін жарыққа шығарды. Бұл еңбек алдымен жергілікті баспасөз беттерінде оқырмандарға таныстырылып, кейін, 1853–1855 жылдары Уфа қаласында жеке кітап болып шықты. Обылыстық мұрағат құжатары негізінде оның «Источников для изучения тарханства, жалованного башкирам русскими государями» («Записки Академии Наук». 1864, Т. V. Приложение) еңбегі оқырман қолына тиді. 1856 жылы Петерборға оралған ғалым азия департаментіндегі қызметін жалғастырды. 1859 жылы оның Бұхар және Хиуа монеталары және қолжазбалары жөніндегі еңбегі жарияланды. 1859 жылдың қаңтар айында ол орыс археологиялық қоғамы шығыс бөлімшесінің хатшылығына сайланды. 1861–1872 жылдары ол сол қоғамның хатшысы болады. 1861 жылы ол экстраординарлы академик болып сайланды. Ол орыс ғалымдарының ішіндегі алғашқы академик шығыстанушы еді.
1888 В.В. Вельяминов–Зернов жылы Киев оқу округінің попечителі, ал 1889 жылы Киев, Волын және Подольск губернияларында көне құжаттарды жинастырып, ретке келтіру мақсатында құрылған комиссияның төрағасы болып сайланды.
1860 жылдан бастап ол Орталық Азия елдері тарихы бойынша 322 еңбек жариялады. Солардың ішіндегі біздер үшін ең құнды шығарма 1863–1887 жылдары жазылған «Исследования о касимовских царях и царевичах» деп аталатын еңбегі. Кітапта автор Алтын Орда, Қырым хандығы, Қазан, Астрахан және Орталық Азия тарихы жөнінде құнды мәліметтер берді.
1864 жылғы «Материалы для истории Крымского ханства» (СПб., 1864), 1868 жылғы «Словарь джагатайско–турецкий» академик Н.И. Веселовскийдің сөзімен айтқанда, «издание образцовое и в области ориентализма едва ли имеющее равное себе». Көп жылдар бойы ол 1854 жылы Орынборда қолына түскен парсы патшасы ІІ Абдуллаханның сарай тарихшысы Хафиз Таныштың «Абдулланаме» қолжазбасының мәтінін орыс тіліне аударумен айналысты.
Достарыңызбен бөлісу: |
