Педагогикалық институты аманжол күзембайұлы еркін әбіл тарихнам а



бет76/124
Дата19.03.2023
өлшемі0.67 Mb.
#470947
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   124
Kuzembayuly-A-Abil-E-Tarikhnama

Ключевский Василий Осипович (1841–1911) Орыс тарихшысы. Пенза губерниясындағы Вознесенское селосындағ ең төменгі дәреже­де­гі дін қызмет­кері­нің отбасында дүниеге келген. Тегі жағынан шамасы орыс­танған мокша ұлтының өкілі болуы мүмкін. Әкесі ерте қайтыс болып, жасында әрі кедей­шіл­ік, әрі жетімдікті көп көрген. Пензадағы діни училищені, діни семи­нар­ия­ны бі­тір­геннен кейін Москва уни­вер­си­те­тінің тарих-филология факуль­тетіне түседі. 1865 университетті аяқ­тап, "Сказания иностранцев о Московском государстве" атты тақырып­та кандидаттық диссертация қорғайды. 1871 жылы "Древнеру­с­ские жи­тия святых как исторический источник"деп атала­тын тақырыпта өзі­нің магистірлік диссертациясын қорғайды. Осыдан кейін оның әр­түрлі оқу орындарында оқытушылық қызметі басталады.1871 жылы ол Москва діни ака­демиясының орыс тарихы кафедрасына оқытушылыққа шақы­рылады,1872 жы­лы Александров әскери училищесінде, жоғарғы қыздар курсын­да сабақ береді. 1879 жылы Москва университетінің орыс тарихы кафедра­сының доц­ен­ті,1882 жылы экстраординарлы, ал 1885 - ординарлы профессор болып сай­ланады.
1882 жылы ол "Боярская дума Древней Руси" тақырыбында. Док­тор­лық дис­сертация қорғайды. 1880 жылдары ол Москова архео­ло­гия­лық қоғамының, Рес­ей тілтану Қоғамының, және де басқа тарихи-мәде­ни ұйымдардың мүшесі болды. 1889 жылы Ключевский Петербург Ғы­лым­дар Академиясының кор­рес­пондент – мүшесі. ал 1900 – академик болып сайланды. 1899 жылы "Краткое пособие по Русской истории" ", ал1904 жылы оның толық курсын жазуға кірісті. Барлығы төрт том болып шықты. Оның еңбек­те­рі орыс тарихнамасына қосылған сүбелі үлес болып есептеледі.
Рю́мин Константи́н Никола́евич – орыс тарихшысы, деректану ғы­лы­мының негізін қалаушы. 1829 жылы Нижегородской губерния­сында дворян отба­сында дүниеге келген. Бастауыш білімді Л. Ф. Кам­бек меншікті пансион­ында алады.1851жылы Москва универсситетінің заң факультетін бітіреді. Бірақ сол кездегі, Т. Н. Грановского К. Д. Ка­велин, С. М. Соловьёва сиқты ірі орыс тарихшыларының әсерінен тарихи зерттеулерге әуестенеді. 1850 жылдардың орта шамасында. К. Н. Бесту­жев-Рюмин «Московские ведомости» газеті редак­торының орынбасары қызыметіне шақырылды. Өзі де «Московское обозре­ние» журналын шығаруға талпыныс жасады.1859 жылдан «Отечественные запис­ки» журналына өз мақалаларын жариялайды.
1864 жылдан ол Археография комиссиисының және Орыс тарих­шы­лар Қоғамының мүшесі болып сайланды.Осы кезден бастап ол импера­тор Үшінші Александру мен оның отбасына орыс тарихынан сабақ бере баста­ды. «О крещении Руси», «О Владимире Мономахе и его потом­ках», «О злых временах татарщины», «О том, как росло Московское государство» сияқты көпшілікке арналған еңбектер жазды.
1865 жылы ол Санкт-Петербург университетініңдоценті болып сайлан­ды, үш жылдан кейін «О составе русских летописей до конца XIV в.» атты дисс­ертациясы үшін құрметті доктор дәрежесіне ие болды. 1867-1871жылдары ол в тарих-филология институтында лекция оқыды. Оның лекциясы ойдың те­рең­­­дігімен, айқыналған концепцисымен, де­рек­тердің молдығымен ерекше­ле­нетін.
Оның алғашқы ірі шығармаларының бірі «О сос­таве русских ле­то­писей до ко­н­ца XIV века». Автор алдына қойған зерттеу міндеттерін толық орындаған. Хронологиялық шегі орыс жылна­маларын көне за­ман­нан бастап ХІҮ ғасырға дейін әкеледі. Оларды талдай отыра ол бірнеше құрамдас бөлімдерге бөліп тастайды. Орыс тарихнамасында алғаш рет дерек­тер­ді талдаудың үлгісін көрсеткен. Автордың бір ерекшелігі- жылнамалар жөн­ін­де жарық көрген барлық әдебиеттерге талдау жасайды. Ол деректерді бір жүйеге келтіріп, оларды топтуға үлкен мән берген. Кейін ол өзінің «Русская история»кітабінің кіріспе бөлімінде деректерді талдаудың үлгісін береді. Өз шығармаларында ол халықтың күнделікті тұрмысына, материалдық жағы­дайына, діни сеніміне,рухани әлеміне үлкен көңіл бөледі.
Ол ерлермен қатар әйелдердің білім алуын армандады.1871 жылдан бастап Владимир әйелдер курсында орыс тарихынан лекция оқыды. Ал1878 жылыЖо­ғары әйелдер курсының құрылтайшысы әрі директоры қызметін атқарды.Бұл курсты кейін «Бестужев курстары» деп атап кетті.
Әлбетте, Бестужев-Рюминнің орыс ғылымынң алдындағы негізгі зор ең­бегі-ол деректану ғылымының ірге тасын қалады. Оның оқу­шы­ла­ры өте көп бол­ды, Бірақ ол орыс деректанушылар мектебін қалып­тас­ты­ра алмады. Мұның бірнеше себептері бар еді. Біріншіден, деректану ғылымы зертттеушіден жан-жақ­ты білімді болуды талап етеді, екінші­ден, «ғылыми объктивтілік» ұстаны­мындағы ғалымның айналасына та­лант­ты жастар топтаса қоймады.
1884 жылы денсаулығына байланысты оқытушылық қызметтен бас тар­ту­ға мәжбүр болды. 1897 жылдың ақпан айында Константин Ни­ко­лаевич Бес­тужев-Рю­мин ауыр науқастан қайтыс болды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   124




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет