Экспертті эмпирикалық валидтіліктің

111 
валидтілікте эксперт тестпен емес сыналушылармен жұмыс 
жасайды. Сондықтан, практикада субъективті бағалау қолданады.
Валидтіліктің ерекше мәселесі адамның белсенділігін 
психодиагностикада 
объект 
ретінде 
қатынастырумен 
байланысты. Оны «дұрыстық» негізімен қамтамасыз ету мәселесі 
деп түсіндіруге болады. Өзіңдік есептің дұрыстығы тәуелді 
болатын психологиялық факторларға жататындар: 
1. Білім факторлары. Сыналушыда мынадай түсініктер 
болады: 
а) 
тесттегі 
мінез-құлық 
факторлары 
сыналушыда 
шынында да бар ма? 
б) айтылған мінез-құлық қасиеттерімен қатар, тағы қандай 
қасиет белгісіз? 
в) бұл қасиет әлеуметтік жетістікпен қандай арақатынаста 
болады? 
2. Әлеуметтілік қажеттілік -сыналушы өзі жайлы әлеуметтік 
мәлімет береді. 
3.«Индивидуалды әдеп» факторлары. «Мен» концепциясы 
және «мен бейнесі», сыналушы тест кезінде осы әрекет 
тактикасын қолданады.
Валидтілікті тесеру жолдары: 
1. 
Диагностикалық конструктің теориялық анализі, 
тесттен өтетін психикалық қасиеттің концепциясын жасау. 
Өзара 
байланысқан 
диагностикалық 
конструктордың 
жүйелерін табу (әдебиеттің көмегімен), онда жаңа 
диагностикалық конструкт белгілі бір құрылымды – 
функционалды 
байланыстармен, 
қатынастармен 
сипатталады. Конструктивті валидтілікті тексеру арқылы 
корреляциялық эксперимент нәтижелерін сипаттау. 
2. 
Әртүрлі 
мінез-құлық 
жағдайларында 
көрінетін 
конструктың гаммаларын тіркейтін біржақты көрсеткіштер – 
эмпирикалық индикаторлар жүйесін жасайтын теориялық 
конструктың құрамдас бөлігін табу. Тесттер құрастыру.
3. 
Әдістеменің тиімділігін – валидтілікті тексеру үшін 
релевантты әлеуметтік прагматикалық критерияны жасау.
4. 
Критериялы мән көрсеткіші: тестінің жақындығы бар 
психологиялық тестінің нәтижелері белгілі арнайы таңдалған 
сыналушыларда коррекциялық зерттеуді өткізу және 
жоспарлау. Қажет жағдайда т есттің конструктивті 

112 
валидтілігін тексеру мүмкіндігін алу мақсатымен қосымша 
тест жүргізу.
5. 
Нәтижелердің дұрыстығын зерттеу, эмпирикалық 
индикаторлардың дұрыстығын бағалау.
6. 
Валидтілік 
пен 
дұрыстық 
критерияларына 
қанағаттанбаушылық туындаса, онда ол пункттерді алып тастау. 
Валидті пунктерден тұратын қысқарған шкалалар үшін 
сенімділікті өлшеу. Егер, сенімділік төмен болса, онда психолог 
1 сатыға қайта оралады – теориялық түсінікті нақтылайды.

жүктеу/скачать 1.66 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: