174
270-жаттығу. Сәйкeстeндыpу тeсты аpкылы бepылгeн мысалдаpды
салаластыy кай туpы eкeнын аныктаyдаp.
1.Быpдe, быpeсe,
кeйдe Ыyғайлас салалас
2.Я, яки, әйтпeсe Кeзeктeс салалас
3.Быpак, сонда да, әйтсe дe Каpсылыкты салалас
4.Да, дe, та, тe,
жәнe Талғаулы салалас
5.Сол, соншалык мынау, мынадай Тусындыpмeлы
салалас
6.Сондыктан, сол сeбeпты, сeбeбы, ойткeны Сeбeп-салдаp
салалас
271-жаттығу. Салалас кұpмалас сойлeм туpлepын колданып, «Споpт-
дeнсаулык кeпылы» такыpыбында эссe жазыyдаp.
272-жаттығу. Коп нуктeныy оpнына ыyғайына
каpай жай сойлeм ойлап
тауып, сeбeп-салдаp салаласына айналдыpып жазыyдаp.
1. Ол ауданға жeтугe асык, ойткeны ... 2. ..., сондыктан шаpшап кeлe жаткан
Жанай куанып кeтты. 3. ..., ойткeны коптeп коpмeгeн Наpиманға жолығады. 4. ...
, жаyа туған баланыy атын Сәтжан койды. 5. Койға eнды быз иeмыз, сондыктан
... 6. Одан әpы олаp сойлeскeн жок: .... 7. ... , сeбeбы, ауыл онша алыс eмeс eды.
273-жаттығу. Томeндeгы макал-мәтeлдepды кошыpып жазып, шаpтты
бағыныyкылаpдыy
астын
сызыyдаp,
кандай
жолмeн
жасалғанын
тусындыpыyдep.
1. Туйeныy соyынан epсey, соpаға баpаpсыy. 2.
Коpаy оyды болса, койыy
конды болаp. 3. Eлыy сeны eлeсe, eyбeгыyныy жанғаны. 4.
Аға әдeпты болса,
ыны әдeпты. 5. Жаксымeн сойлeссey, жаныy pахаттанады. 6. Быpлык болмай,
тыpлык болмас. 7. Әдeпты бала осыpсey, ауылдыy абыpойы.