З дыбысын оюда олданылатын артикуляциялы жат- тыулар: «Түтікше» – жалпақ тілді ауыз қуысына шығарып, тілдің
бүйір жақтарын көтеріп түтікшеге үрлеу. Жаттығуды жайлап
жасау керек.
«Ожау» – ауызды кең ашып, жалпақ тілді көтеріп жоғары
тістерге созып, бірақ тигізбей ұстап тұру керек.
«Сағат» – тілді жіңішкертіп ұстап оңға, солға жайлап қозғау
керек. Осылай санап отырып 15-20 рет қайталау керек.
«Тоқылдақ» – ауызды кең ашып тілдің ұшымен жоғарға
альвеолоға немесе таңдайға жиі- жиі соғылғандай қимыл жасау
керек.
Ерін – күледі. Тіл – түтікше,төмен. Жел – суық ауа шығады.
Діріл – өңеште діріл пайда болады.
Баланың демін бір бағытқа шығуын жаттықтырып, ұзақ дем
шығаруға үйрету үшін «Көбелекті ұшыр» (қағаздан жасалған
көбелек) жаттығуын орындаған абзал.
З дыбысын буындарда машытандыру: За-за-за, зы-зы-зы зо-зо-зо, зө-зө-зө зу-зу-зу, з-з-з Аз-аз-аз, з-з-з З дыбысын буын арылы сөздерде машытандыру: за-за-за – заман,
зы-зы-зы – қозы
за-за-за – қазан,
зі-зі-зі – жүзім
оз-оз-оз – қозы,
аз-аз-аз – қораз
оз-оз-оз – боз,
аз-аз-аз – жаз
Сөз басында машытандыру: За, заман, зауыт, зырылдауы, зымыран, зебра. Сөз ортасында машытандыру: Азат, азамат, азы, б зау, білезік, озы, ызылша, ааз, жзім, азан. Сөз со ында машытандыру: Кз, ыз, аяз, т з, уыз, мйіз, аз, көз, сегіз, оыз, аспаз, обыз, саыз. Сөйлемдерде машытандыру: Зәуре ызанатарды т здады. Зәкәрия – стазды озат оушысы. Аспаз азана оразды етін пісірді. Орманда жел т рды. ане, екеуміз бірге т рып, көрсетейік: Жел уледі у–у–у йын келіп биледі зу–зу–зу атты, атты жел соты гу–гу Жапыратар ол соты ду–ду Билеп кетті алтырап пах – пах
