Семинар сабағы 15 сағат Оқытушының жетекшілігімен студенттің өзіндік жұмысы (ожсөЖ) 45 сағат
жүктеу/скачать 1.07 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- АДАМЗАТТЫҢ ДАМУ САТЫЛАРЫ
- Табылған аймағы
Дәріс №4Тақырыптың атауы: Қазақстан ерте және орта тас дәуірінде. Дәрістің мақсаты: Студенттерге олдувэй, ашель, мустье кезеңдеріндегі табиғи жағдай мен адамзаттың қалыптасу сатыларына-австралопитектер, епті адам (Homo habilis), тік жүретін адам (Homo erektus), саналы адам (Homo sapiens) түрлері, еңбек құралдарының түрлері мен алғашқы адамдардың қоғамдық ұйымы, шаруашылық түрлері мен тұрақ-мекендері сипаттай отырып, «Өтпелі кезең» табиғи жағдайындағы өзгерістерді, мезолит дәуірінің басты жетістіктері – садақ пен жебенің пайда болу, егіншілік, мал шаруашылық элементтердің пайда болу, аңшылық шаруашылығының қалыптасу жағдайын түсіндіру. Негізгі сұрақтар және қысқаша мазмұны: 1.Табиғат жағдайлары және ертедегі гоминидтер мекендеген орта. 2. Ежелгі палеолит. 3. Соңғы палеолит. 4. Мезолит. Дәріс мазмұнын көрсететін сызбалар:
АДАМЗАТТЫҢ ДАМУ САТЫЛАРЫ
Еңбекке бейімі бар адам-презинджантроп деген атпен белгілі. Оның қалдықтары Шығыс Африкадан табылған. Ол ғылымда епті адам (Homo habilis) деп аталып кеткен. Адамзаттың дамуындағы тас дәуірінің орта және соңғы кезеңдеріне сәйкес келетін келесі өкілі - ғылымда тік жүретін адам (Homo erektus) деп аталады. Оның екі түрі бар-синантроп және питекантроп. Келесі даму сатысындағы адамның түрі-саналы адам (Homo sapiens). Палеолит екі дәуірге-ежелгі дәуір және соңғы дәуірге(мустье мен соңғы палеолит арасына меже қойылады) бөлінеді. Ежелгі дәуір бұл күнде олдувэй дәуірі деп аталады. Ол б.з.ж. 2,5 млн. жылдан басталады. Ежелгі палеолиттің одан кейінгі екі дәуірі-шелль мен ашель 800 мың жылдан 140 мың жылға дейінгі дәуірді қамтиды. Көптеген зерттеушілер орта палеолитті (соңғы ашель мен мустьені) б.з.б. 140-40 мың жылдықтарға жатқызады. Соңғы палеолит 40 мың жылдықтан 12 мың жылдыққа дейінгі уақытқа сәйкес келеді. Бұл дәуірде адамдар иемденуші шаруашылық-аңдарды аулаумен және жабайы өсімдіктерді терумен айналысты. Ерте палеолитте адамдар аңдарды аулау үшін, олардан қорғану үшін тобыр болып өмір сүреді. Соңғы палеолитте адамдардың рулық қауымы қалыптасқан. Рулық қауым алдымен отбасының қамқоршысы, бала өсіруші ананың төңірегінде топтасты, осыған байланысты әйелдер алғашқы қауымда үстемдік етті, мұның өзі матриархаттық дәуір деп аталды. Орта тас дәуірінде мезолитте табиғи жағдай өзгерді. Ауа-райы жылып, мұздар ериді. Мезолит б.з.б. 12-5 мың жылдықтарды қамтиды. Жануарлар дүниесінің құрамы өзгеріп, енді ұсақ аңдар түрлері пайда болды. Бұл кезде адамдардың алғашқы механизмі-садақ пен жебе пайда болды және олар еңбек құралдарын жасауда микролиттер-үшбұрыш, ромб, трапеция, сегмент-тәрізді ұсақ қалақтар қолданған. Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар: 1. Алғаш рет ежелгі адамның қалдықтары қай жерден табылды? 2. Ең ежелгі адам қалай аталады? 3. “Тік жүретін” адамның неше өкілі бар? 4. Адамның алғаш еңбек құралдары қандай материалдан жасалды? 5. Ерте палеолит дәуірі қанша мың жылға созылды? 6. Орта палеолит (мустье) дәуірі қандай жыл аралықтарын қамтиды? 7. Кейінгі палеолит дәуірі қай жыл аралықтарын қамтиды? 8. Мезолит кезеңі қай жыл аралықтарын қамтиды? 9. Аналық рулық қоғамның белгілері қай дәуірде қалыптаса бастады? 10. Ең алғашқы механизм-садақ пен жебе қашан пайда болды? 11. Өнердің пайда қай дәуірге сәйкес келеді? жүктеу/скачать 1.07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|