Сақтау және көлiк құралдарының қызмет етуi үшiн құрылым, ғимарат және құрылғы

11.6.2 Тиiстi сан қоғамдық және өндiрiстiк тағайындау объектiлерiнде машинадан - (жұмыс iстейтiн және келушiлер үшiн) жеңiл автокөлiктiң тоқтатуы үшiн орын есептеу анықтау керек.

11.6.3 Мекемелiк автокөлiктер және арнаулы тағайындаудың автокөлiктерiнiң Легковы, жүк автокөлiктердi гараждар, такси және жалға беру, автобус және троллейбус бақтары, трамвай деполары, орталықтандырылған техникалық күтiмдi база және автокөлiктердi маусымды сақтау және автокөлiктердi жалға берудiң тармақтары сонымен бiрге ал қалалардың өндiрiстiк зоналарында орналастыру керек.
12 ИНЖЕНЕРЛІК ЖАБДЫҚҚА ТАЛАПТАР
12.1 Жалпы талаптар
12.1.1 Инженерлiк инфрақұрылымдардың қалыптастыруында уық пункт қамтамасыз ету керек:

- қолайлы тұрғынның тұруын санитарлық - гигиеналық және қауiпсiз жағдайлар;

- қайта жасаушы және реконструкциялалатын тұрғын, қоғамдық және өндiрiстiк ғимараттарды санитарлық - техникалық жабдықталғандық;

- кенттенiлген ортасының пункт уық негативтi техногендi әсерлерiнен оның шектерiне ауыл шекараларындағы табиғи кешендердi қорғауды.

12.1.2 Құрылыс ошағына инженерлiк қамтымды пункт жүйесi жобалау керек болуға уық орналастыруында ескере отырып:

- төтенше жағдайларға қызмет етудiң сенiмдiлiгi және тұрақтылық;

- қойылатын ресурстар және коммуналдық қызметтердiң тұтынушы сапалары;

- басқару мемлекеттiк құрылымдарды қабылданған шешiмдерi бар сәйкестiкте (энергия үнемдеу ) ресурстарды үнемдеу.

12.1.3 Ауылдардың аумағындағы инженерлiк инфрақұрылымдардың дамуға және өзгертуi бойымен сұлбалар, технологиялар және техникалық шешiмдердi таңдау орналасатын объектiлерге (жаңа құрылыс, қайта құрастыру) қала құрылыс игерудiң ерекшелiктерi, тұтынушы талаптары, қаржыландыру көлемi мен көздердi есеппен жүзеге асыру керек.

12.1.4 Негiзгi ресурстарда қажеттiлiк - электр энергиясы, байланыс құрылғылары, газ, ыстықтап тұр, су, құрылыс ошағына пункт негiзде анықтау керек болуға уық орналастыруында:

салалық нормативтiк құжаттармен меншiктi нормалар және көрсеткiштердi сәйкестiкте;

- жаңа және реконструкциялалатын кәсiпорындардың өнеркәсiптiк және ауылшаруашылық жұмыс iстейтiн кәсiпорындар немесе жобалық көрсеткiштердiң мәлiмдемелерi;

- қор тұтынудың пайда болатын деңгейiнiң есебi және ресурстарды үнемдеудiң бағдарламаларымен iрiлендiрiлген көрсеткiштерi;

- зерттеу және дәлелдеулер.

12.1.5 Байланыс, радиохабар және дидарды кәсiпорындар, ғимараттар мен құрылымдарды орналастыру талаптары бар сәйкестiкте нормативтiк жүзеге асыру керек - белгiленген тәртiп орнатылған құқықтық актiлер.
12.2 Сумен қамтамасыз ету және су бөлу
12.2.1 Жүйелердiң жобалауы шаруашылық - 51232, экологиялық және қор сақтаушы талаптарды Р ГОСТ тиiстi СТ ҚР ауыз судың алуын сенiмдiлiк, есептi iшiрлiк сумен қамтамасыз ету және басқа ҚНжЕ 2.04.03с пункт ҚР ҚНжЕ талаптары бар сәйкестiкте 4.01-01 өндiру керек болуға уық қалаларын канализация санитариялық-эпидемиологиялық.

Бiр - екi пәтерлi және (пәтердегi ) ұй жанындағы жер учаскелерi бар оқшауланған тұрғын құрылыс ошағын қоса тұрғын және қоғамдық құрылыс ошағы, өндiрiстiк объектiлер сонымен бiрге ал орталықтандырылған немесе жергiлiктi сумен қамту жүйелер және канализация қамтамасыз етуi керек.

Дара үй құрылысының жобалауында, сол санда (аз қабатты құрылыс ошағы) бiр пәтерлi тұрғын үй, 4.01-01-шi ҚР, ҚР ҚНжЕнiң СНОлары 3.02-27 негiзге алу керек.

Кәсiпорындардың техникалық мұқтаждықтарына қалалық су құбырынан ауыз судың беруi дәлелдеу техникалық-экономикалық тек қана түбегейде рұқсат етiледi.

12.2.2 Шаруашылық - iшiрлiк сумен қамтамасыз етудiң көздерiн таңдау 2761-шi ГОСТ талаптары бар сәйкестiкте іске асыру керек, 2.6.1.758-99-шы БКтың (НРБ - 99) радиациялық қауiпсiздiктiң нормаларының есебiмен сонымен бiрге.

12.2.3 Су тарту құрылғыларды өңдер және олардыңның орналастыруын орын ауыз су сапаға қойылатын талаптарымен анықталады және ҚРдың бақылауына бойымен cнормативно-техническими құжаттармен сәйкестiкте санитариялық-эпидемиологиялық жобаланады.

Су жүргiзетiн құрылымдар (СЖҚ ) санитарлық күзет белдемi 4.01-01-шi ҚР ҚНжЕнiң талаптарымен анықтау керек.

12.2.4 Қалдық су келесi есептiк шығындармен сыртқы канализацияны жүйелердiң жобалауында негiзге алуға жатқанады:

- есептеу реагенттердегi, техникалық-экономикалық жылға (м3/тәулiк) орташа тәулiктiк ақаба сулардың шығынымен қажеттiлiктердi анықтауда;

- канализацияның коммуникациялары және сорғы жабдықтың таңдап алуы (л/кес-шi) ең жоғары су бөлудi сағатқа секундтық ақаба сулардың шығынымен гидравликалық есептеуде.

12.2.5 Ағызып жiберу станциялары қызмет жергiлiктi органдармен келiсiлу бойымен санитариялық-эпидемиологиялық канализацияның орталықтандырылған жүйесiнiң жоқтығында ескеру керек.
12.3 Жаңбыр кәріз жүйесі
12.3.1 Елдi мекеннiң жаңбыр кәріз жүйесін жобалау Су кодекс ҚР ҚНжЕ 2.04.03, қолданыстағы нормативтiк құжаттарды талаптары бар сәйкестiкте орындалады және ҚР уәкiлеттi құрылымның құжаттары мен нормативтiк-техникалық санитариялық-эпидемиологиялық. Бақылауы арқылы жүзеге асады.

12.3.2 Жаңбыр жаңбыр кәріз жүйесін жердiң бетiнен науалардың шапшаң бұруы үшiн жердiң бетiндегi мұздың болмау шараларын есепке алу керек.

Жер үстi суларды бұру жаңбыр кәріз жүйесін желiге елдi мекеннiң барлық аумағынан жүзеге асыруы керек, жыралар, тұйықталған жыра суға ағызылатын ағын емес сутағандардың су объектiлер, батпақтанған аумақ немесе төмендетiлген орындар ҚР ҚН 2.03-02 сәйкес тазартылуы қажет.

Су объектiлерде жер үстi суларды шығарудың орыны қолдану аясы және су қорды қорғау және санитарлық эпидемиологиялық халықтың салауаттылықта уәкiлеттi құрылымдармен мақұлдауға керек.

Ағын емес сутағандар, суға ағызылатын жыралар, батпақтанған аумақ тұйықталған жыраларда беткi ағындтың шығаруына рұқсат етiлмейдi.

12.3.3 Өнеркәсiптiк кәсiпорындар, қоймалық шаруашылықтар, автошаруашылықтар және басқаларды аумақтан жер үстi су, жаңбыр жинағышына түсiрудi алдында жергiлiктi тазарту құрылыстарына тазартуын өткiзiлген керек қоспаларды құрамнан тәуелдiлiкте (органикалық және органикалық емес тек ластанған улы заттар) қоныстану аумақ орналасқан ерекше ластанған бөлiмшелермен сонымен бiрге.

Өнеркәсiптiк кәсiпорындармен жаңбыр қалдық сулары тазарту дәрежесi су объектiлерде түсiрудiң ловийы мұрт бағынышты болады және су ресурстарды қорғаудың облысында нормативтiк құжат талаптарға сәйкестеуi керек.

Жасыл желек екпе ағаштарды суландыруға тазалалған сулардың өндiрiстiк мұқтаждықтарына қолдану матривать предус керек iшiрлiк сапаны судың тиiмдi қолдануының мақсатымен және асфальт жамылғысын суаруға.

12.3.4 Санитарлық - тұрғын құрылыс ошағының ғимараттары, қоғамдық ғимараттар және олардыңның перспективалы кеңейтуiн есебi бар азық-түлiк өнеркәсiбiнiң кәсiпорындарының бөлiмшелерiне беткi ағынд тазарту құрылыстарыдан шекараларға дейiн (СЗЗ ) қорғаныс аймақ ҚНжЕ 2.04.03 және ЭПНмен сәйкестiкте қабылдау керек [6 ] «өндiрiстiк объектiлердiң жобалауына талап санитариялық-эпидемиологиялық».
12.4 Санитарлық тазарту
12.4.1 Аумағының санитарлық тазартуы қалалық және ауылшаруашылық уық пункт экологиялық, санитариялық-эпидемиологиялық және қор сақтаушы талаптарды канализация жиын және есеппен тұрмыстық және өндiрiстiк қалдықтарды (алып тастау, зиянсыз ету) тазартуға жүйесi бар өзара байланыста қамтамасыз етуi керек. Тұрмыстық қалдықтарды сан есептеу бойымен анықталады.

12.4.2 Қатты тұрмыстық қалдықтарды зиянсыз етуге және өңдеу бойымен объектiлердiң орналастыруы қала маңындағы зоналарда ескеру керек, сонымен бiрге ал, тиiстi дәлелдеуде - үй-жай - қойма және өнеркәсiптiк зоналарда. Iрi және үлкен қалалар үшiн алып тастаудың интегралданған жүйелерi және қала маңындағы зона қала және елдi мекен қамтитын қалдықтарды қайта өңдеулердi ұйым ескеруге керек.

12.5.2 Селитебті аумақтарды жылумен жабдықтауды экологиялық талаптарды есепке алғанда Жылу электр орталықтарынан , аудандық, котельдік немесе жергілікті (орталықсыздандырылған) жылу көздеріненорталықтандырылуын ескеру қажет.

12.5.3 Жергілікті котельдіктің орналасу орны архитектура, қала құрылысы және құрылыс істері бойынша жергілікті атқарушы мүшелердің жобалық шешімінің тұжырымы негізінде анықталады.

12.5.4 Жылумен жабдықтау көзін, орталық жылу орындарын тұрғын құрылысында орналастыру шу мен тербелістің нормативтік деңгейіне жету бойынша шараларды есепке ала отыра акустикалық есептеулерге ХҚН 2.04-03, ХҚН 4.02-02, ҚР ҚН 4.02-01, ҚР ҚН 2.04-02 және қазіргі нормативтік құжатқа сәйкес негізделуі қажет. Қазандықтың санитарлы-қорғаныс аймақтарының өлшемдері өндірістік объекттерді жобалауға санитарлы-эпидемиологиялық талаптарына сәйкес анықталады.

12.6.4 Бөлек алынған үйге немесе объектке квартал аралық жылу желiлерiнiң тарамдарында аралық төсемн тәсiлiнен тәуелсiз жапқыш арматураның орнатылуы міндетті. Арматураның қызмет етуi үшiн түсiру үшiн кәрiздiң бұруы және сатының жайғасуымен жылулық камераны құрылғы аралық төсемнiң жыралық тәсiлiн ескеру керек. Газон бөлiгiнде камераның орналастыруы көбiнесе, жүрiп өтуден тыс, қызмет ету және жөндеудiң жүргiзуi үшiн зонада ыңғайлы.

12.8.2 Газ тарату станциялары мен газ толтыру станцияларын қала шекарасының сыртында және олардың сақтық аумақтарында орналастыру қажет.

Олардың ғимараттарға және әр түрлі қызметтегі құрылыстарға дейінгі арақашықтығын ХҚН 4.03-01 сәйкес қабылдау қажет.
12.9 Электрмен жабдықтау және байланыс құралдары
12.9.1 Электр желісі мен құрылыстарының жобалары құрылыс нормалары мен ережелеріне сәйкес келетін Қазақстан Республикасының электр қондырғыларын орнату қағидаларының, ҚРНҚ 4.04-23-2004 талаптарын қанағаттандыру қажет.

12.9.2 Қалалар мен ауылдық елді мекендерді элекрмен жабдықтау кезінде аудандық энергия жүйесін ескеру қажет. Аудандық энерго жүйесіне қосылу мүмкін емес немесе жөнсіз болған жағдайда электрмен жабдықтау жеке электр станцияларынан қамтылады.

Қалаларды электрмен жабдықтау кем дегенде екі тәуелсіз электр энергиясы көздерінен жүзеге асырылуы қажет.

12.9.3 Кәсіпорындарды, ғимараттарды және байланыс, радиохабар және теледидар хұрылыстарын, өрт сөндіру және қорғау дабылнамасын, инженерлік жабдықтау жүйесін диспетчерлендіруді орналастыру белгіленген тәртіп бойынша бекітілген салалық нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкес жүзеге асырылуы қажет.

Инженерлік желілерді есеп айырысу кезеңіне сәйкес дамуын есепке алып кешенді жүйе ретінде жобалау қажет.

12.10.2 Жерасты инженерлік желілерді жаяужолдардың астындағы көлденең бағыттағы көшелер мен жолдардың немесе ордың немесе тоннельдің бөліп тұратын жолақтарға сйкес орналастыру қажет. Қызыл сызық пен құрылыс сызықтарының арасындағы жолаққа төмен немесе орташа қысымды газ желілерін және кабель желілерін (күш беретін, байланыстар, дабыл жүйесі, диспетчерлендіру және т.б.)орналастыру қажет.

Жерасты инженерлік желілердің астында орналасқан көшелер мен жолдардың жүргінші бөлігін қайта жөндеу кезінде олардың бөлуші жолақтар мен жаяужолдың астына шығарылуын ескеру қажет. Тоннельдерді орналастыру кезінде жүргінші бөлікте қолданылған желілерді сақтауға және жаңасын салуға рұқсат етіледі.

12.10.3 Тоннельдерге (өту коллекторларына) жерасты инженерлік желілерді тосеуді бір уақытта жылу желілерін, су құбырын, кабельдерді (байланыс және 10 кВ дейінгі кернеулігі бар күш) орналастыру қажет болған жағдайда алдын ала ескеру қажет. Тез жанғыш заттарды тасымалдайтын газ құбыры және мұржаларды бірге төсеуге жол берілмейді.

Күрделі топырақты жерлерде құрылыс жасау кезінде инженерлік желілерді ҚР ҚНжЕ2.04-01; ҚР ҚНжЕ4.01-02,ҚНжЕ2.04-03 и ХҚН4.02­02 сәйкес ескеру қажет.

12.10.4 Өндірістік кәсіпорындар мен өндірістік тораптардың аумағында инженерлік желілерді көлденең орналастыру кезінде ҚР ҚНжЕ 4.1-02, ҚНжЕ2.04.03, ХҚН 4.03-01, ХҚН 4.02-02, ҚР ҚН.01-01,ҚНжЕ2.09-03, Қазақстан Республикасының Электр құрылғыларын орнату ережелерінің талаптарын сақтау қажет.

12.10.5 Тез тұтанатын және жанғыш сұйықтығы, қоймалжың газы бар құбырлырды өндірістік кәсіпорындарға және селитебті аумақтардағы қоймаларға төсеуге рұқсат етілмейді.

Магистралды құбырларды ҚР ҚНжЕ 3.05-01 сәйкес елді мекенді аумақтардан тыс төсеу қажет. Қонысты аумақтарда мұнай өнімдерін төсеу үшін ҚНжЕ 2.05.13 басшылыққа алу қажет.

12.10.6 Ішкі тоқсандық инженерлік құрылыстарды жобалау кезінде қала құрылыс жағдайын есепке ала отыра типтік шешімдерден жеке жобалауға өту талаптарын басшылыққа алу қажет. Бұл жағдайда тұрғын және қоғамдық ғимараттарға дейінгі минималды арақашықтық санитарлы-эпидемиологиялық бақылаудың өкілетті мүшесімен келісу бойынша бекітіледі.
13 ИНЖЕНЕРЛІК ДАЙЫНДЫҚ ПЕН АУМАҚТЫ ҚОРҒАУ БОЙЫНША ТАЛАПТАР
13.1 Инженерлік дайындық бойынша инженерлі-геологиялық шарттардың өзгеруін болжау, қолдану сипаты және жоспарлы ұйымдастырубойынша бекіту қажет.

Қала және ауылдық елді мекендерді құру тұралы жобалауды ұйымдастыру кезінде су басу, су деңгейінің көтерілуі, тасқын, қар көшкіні, жылжыма, опырылу және басқа да табиғи жолмен болған негативті факторлардан қажет болған жағдайда инженерлік қорғанысты ескеру қажет.

13.2 Көлденең орналастыру кезінде аумақтың жобалық белгілеуін табиғи бедерді, топырақ жамылғысын және ағаш көшеттерін барынша сақтауға, жер эрозиясын болдырмайтын сыртқы суды жылдамдықпен бұру, құрылыс алаңындағы ығыстырушы жерді қолдануды есептегенде жер жұмыстарының минималды жұмысына қарай белгілеу қажет.

13.3 Тасқын қауiпі бар зонада орналасқан құрылыс ошағын қорғау үшiн орманның барынша сақталуын, ағашты-бұталы өсімдіктердің отырғызылуын, бөгеттерді террасалау, тасқындық қауіпі бар өзендердің жағалауларын бекіту, тасқынның басталу аймағында тоғандар мен бөгеулерді құру, тасқынды бағыттайтын және шығару конусына бұратын бөгеттерді құру әрекеттерін ескеру керек.

13.4 Жыра құрылуының эрозиялық үдерiстерi әрекет ететін бөлiмшелерiнде беткi ағындының реттiлеуiн, жыра ложасының нығайтылуын, бөктерлердің террасалануы және ағаштардың отырғызылуын ескеру керек. Жеке жағдайларда су ағызатын және дренажды коллекторларды төсеу арқылы жыраларды толық немесе бөлшектік жабуға рұқсат етіледі.

Жыралардың аумағы көлiк құрылымдарын, гараждарды, қоймаларды және коммуналдық объектiлердi, сонымен бiрге саябақтар құрылысын орналастыру үшiн қолданыла алады.

13.5 Көшкін үрдісінің болу қауіпі бар территорияларда орналасқан қалалық және ауылдық елдімекендерде беткі ағынның реттелуі, топырақты су ағынын ұстап қалу, көшкін ауқымының табиғи контрфорсынан сақтандыру, еңістерді механикалық және физико-химиялық құралдармен тұрақтылығын нығайту, бөктерлерді террасалау, жасыл көшеттерді отырғызу әрекеттерін ескеру керек.Көшкінге қарсы іс-шараларды аудандардың геологиялық және гидрогеологиялық жағдайларын кешендi зерттеу негiзінде жүзеге асыру керек.
14 ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ҚОРҒАУҒА ҚОЙЫЛАТЫН ТАЛАПТАР
14.1 Жалпы талаптар
Елдімекендерді жоспарлау және құру кезінде, қоршаған ортаға тікелей немесе жанама әсер ететін жеке объектілерді орналастыру кезінде экологиялық қауіпсіздік пен тұрғындардың денсаулығын сақтау бойынша талаптарды орындау, табиғатты қорғау бойынша іс-шараларды ескеру, табиғат ресурстарын тиімді пайдалану және қайта өндіру, қоршаған ортаны сауықтыру міндетті. Елдімекендерде атмосфералық ауаның, судың, жердің, сонымен қатар шу, тербеліс, электромагнитті сәлелену, радиация және басқа да табиғи және техногенді жолмен жасалған факторлардың мүмкін деңгейлерінің нормативтік талаптар мен стандарттарға жетуін қамтамасыз ету қажет.
14.2 Табиғи ресурстарды тиiмдi пайдалану және қорғау
14.2.1 Жаңа қалалық және ауылдық елдімекендерді құру үшін территория таңдау және барын дамыту қала құрылысы және жер заңнамаларына сәйкес территорияларды қала құрылысы үшін жоспарлаудың кешенді сызбылыры туралы белгіленген тәртіпте бекітілген құжат негізінде, жер қойнауы және жер қойнауын қолдану, санитарлы, табиғатты қорғау [1, 4, 11 ] және басқа да Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес қарастыру қажет.

14.2.2 Елімекендерді, өндірістік кешендерді және басқа да ауылшаруашылық объектілерін жобалауға және құруға тек болашақ құрылыс учаскесінің жер қойнауында пайдалы қазбалардың жоқтығы немесе маңызды еместігі туралы жер қойнауын зерттеу және пайдалану бойынша өкілетті мүшесінен келісім алғаннан кейін рұқсат етіледі.

Пайдалы қазбалар орны алаңдарында құрылыс салуға, сонымен бірге сол жерлерде жер асты құрылыстар орнатуға жер қойнауын зерттеу және пайдалану бойынша, пайдалы қазбаларды шығарып алу мүмкіндігі немесе құрылыстың экономикалық мақсаттылығы дәлелденген жағдайда өндірісті және тау-кендіқадағалау туралы қауіпсіздік жұмыстарын жүргізуді қадағалау бойынша өкілетті мүшенің рұқсатымен жол беріледі.

Бұрында құрылыс салынған алаңдардың жер қойнауынан пайдалы қазбаларды шығару керек болған жағдайда оларды толық шығаруды қамтамасыз ету және дайындалған объектілердің қауіпсіздігібойынша шаралар «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» Қазақстан Республикасынынң Заңының [11] және пайдалы қазба орындарының алаңында құрылыс салу тәртібін регламенттейтін нормативтік құжаттардың талаптарын сақтай отыра ҚР ҚН 2.03-01 талаптарына сәйкес орындалуы қажет.

Бұзылған жерлердің топырақ құнарлылығын қалпына келтіруден кейін қолданудың әр түріне жарамдылығын ГОСТ 17.5.3.04 және ГОСТ 17.5.1.02 сәйкес бағалау қажет.

14.2.3 Қалалар және олардыңның қала маңындағы аймақтарынжоспарлау мен құрылыс салу кезінде Қазақстан Республикаларының заңнамасымен ескерілген «Ерекше қорғалатын табиғи территориялар туралы» Заңмен [4] мемлекеттiк табиғи қорықтардың ерекше қорғалатын территорияларын тәртіпті талаптарын, мемлекеттiк ұлттық табиғи саябақтар, мемлекеттiк табиғи резерваттар, мемлекеттiк зоологиялық және дендрологиялық саябақтар, ботаникалық саябақтар, мемлекеттiк табиғат ескерткiштер және табиғи қорықтар, мемлекеттiк қорық аймақтар және заңмен ерекше қорғауға алынған табиғи объекттер туралы бекітілген ережелерді сақтау қажет.

14.2.4 Ғимараттар, құрылымдар, инженерлiкжәне көлiк коммуникацияларының орналастыруына тыйым салады:

1) ерекше қорғалатын табиғи территориялары саласы бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасымен ескерілген жағдайды қоспағанда экологиялық талаптары бойынша:

- жобаланатын объектiлер бұл территориялардың мақсатты белгіленуімен байланысты болмаса, қорықтар жерінде, кіші қорықтарда, табиғи ұлттық саябақтарда, ботаникалық бақтарда, дендрологиялық саябақтарда;

- егер жобаланатын объектілер демалыс мақсатына, спорт немесе қала сыртындағы орман шаруашылығына қызмет етуге арналмаған болса, қалалардың жасыл аймақты жерлерінде, қала ормандарында;

- су қорғау аймақтары ішінде және беткі су объектілерінің жолдарында;

- егер жобаланатын объектілер сумен жабдықтау негіздерін пайдаланумен байланысты болмаса, олардың санитарлы қорғалуының бірінші аймағында және су құбыры құрылысы алаңдарында;

- бұл нормативті құжаттың 14.3.7 п. берілген талаптарының орындалуысыз, жер мен топырақтың ластану деңгейі бекітілген нормалардан асатын жер учаскілерінде.

2) Қауiпсiздiк және мүмкiн экологиялық зардаптар талаптары бойынша:

- гидрометеорологиялық станциялардың қорғау зоналарында;

- тау өндіретін және тау өңдейтін түрлерінің жиналған қауіпті аймақтарында, көшкіннің, сел тасқынының, қар көшкінінің болуы мүмкін аймақтарда;

- сәйкес инженерлі қорғаныс құралдары жоқ бола тұра, су басу мүмкін (су басу тереңдігі 1,5 м және одан терең болған жағдайда) аймақтарда;

- магистралды өнімді жеткізу құбырларының қорғанысты аймақтарында.

Санитарлық және тау – санитарлық округтерінiңқорғаныстық құрамында емдiк-сауықтыру жерлері мен курорттарында әр түрлі күзет тәртібі бар аймақтар бөлінеді:

- бiрiншi аймақ, экологиялық таза және тиiмдi технологиялардың қолдану арқылы емдiк және сауықтыру мақсаттарындағы табиғи емдiк ресурстарын қолдану және зерттеуге қатысты жұмыстарды есепке алмағанда,аумағында шаруашылық қызметтің барлық түрлеріне тыйым салынады;

- екiншi аймақ, курортты емдеу мен демалыстың дамуына қатысы жоқобъектiлер мен құрылымдарды орналастыруға тыйым салынған зона, сонымен қатар қоршаған ортаны ластайтын табиғи орта мен азаюына әкеп соғатын табиғи емдік ресурстарға тыйым салынады;

- үшiншi аймақ, аумағында өндірістік және ауылшаруашылық ұйымдар мен құрылыстардың орнатылуына шектеу қойылады, сонымен бірге табиғи ортаны ластауға, табиғи емдік ресурстардың азаюына әкеп соғатын шаруашылық іс-ірекеттерге тыйым салынады.
ЕСКЕРТПЕ 1 Егер көрcетiлген объектiлердiң құрылысы немесе олардың пайдалануы сақтығына қатер төндірмесе, ерекше күзету аймақтарында ғимараттар мен құрылымдары орналастыруға рұқсат етiледi. Мұндай объектiлердiң орналастырылуы күзету аймақтарының шекараларын тағайындауда және олардың шаруашылық қолдануының тәртiбiндебекiтiледi.

ЕСКЕРТПЕ 2 Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға ғимараттар мен құрылымдар және басқаобъектiлердiң орналастырылуы Қазақстан Республикасының заңнамасы жәнеберілген территориялардың экологиялық талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

ЕСКЕРТПЕ 3 Су сақтандыратын аймақтардың ішіндеобъектiлерiнiң орналастырылуы Қазақстан Республикасының Су Кодексiнiң есебiмен, сонымен бірге Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасымен жүзеге асырылады.

ЕСКЕРТПЕ 4 Ауыз сумен қамтамасыз етудiң көздерiн санитарлық күзет бөлдемдерiнiң екiншi және үшiншi белдеулерiн [12 ] сәйкестiкте жүзеге асыру керек.

Қалалардың жасыл аймақтарының территориялық ұйымдастырылуы орманның орман паркі және орман шаруашылығы бөлiктеріне бөлу, сауықтыру және табиғи ортаны қорғау функцияларының орындаулын қамтамасыз ететiн тұрғындардың демалысы үшiн орындар бөлу және территорияны қорғау ГОСТ 17.6.3.01 сәйкес орындалуы қажет.

Елдімекендерден тыс орналасқан қалалардың жасыл аймақтарымемлекеттiк орман қорының жерлерінде шығарылады және ұйымдастырылады,сонымен бiрге сумен жабдықтау көзi, курорттардың санитарлық қорғауының округтерi,темiр және автомобиль жолдарында қорғайтын жасыл жолақтары және орманның тыйым салынған сызықтарымен белгіленеді.

Қала маңындағы аумақтарының шектерiндегi жасыл зоналардың жалпы ауданының мөлшерлерi - ГОСТ 17.5.3.01 бойынша оның ормандылығы пайыз есебiмен бекітіледі.

Жасыл зоналардағы экологиялық, санитариялық-эпидемиологиялық, рекреация функцияларының орындалуын терiс әсер ететiн шаруашылық қызметiне тыйым салынады. Ормансыз және аз орманды жерлерде орналасқан қалалық және ауылдық елдімекендерде желден қорғау жолақтарын жасау, жарқабақ төмпешiктерін, жыралар мен арқалықтардыкөгалдандыру, сонымен бiрге өзендер мен көлдердің жаға бекiткiш орманды жолақтарды ескеру керек.

14.2.6 Дейiн (топырақтардың лесноелерiн аударма орман емес) гослесфондтың топырақтарының құрылыс ошағына алу - Қазақстан Республикасы лесноесi бар сәйкестiкке және жер кодек тек қана ерекше жағдайлардағы жолаушылайды.

Болу санитарлық ұйымдастырылу тиiстi атмосфералық ауа объектiлер, болатын ластану көздер үшiн - минималь өлшемi өндiрiстiк объектiлердiң жариялы санитарлық жiктеуiнен анықталатын және болжалатын ластану деңгейлердi есеппен түзететiн (СЗЗ ) қорғаныс аймақ. Болжалатын ластану деңгейлердi түзету объектiлер және атмосфералық ауаның сапасының лабораториялық зерттеулерiнiң нәтижелерiне өндiрiстiк шығарынд болатын ластайтын заттардың жерге жақын шоғырландырулары атмосфералық ауада шашыраудың есеп бойымен қолданыстағы нормативтерi бар сәйкестiкте жүзеге асырылады. Тұрғын, қоғамдық - iскер және рекреация зоналары сонымен бiрге ал атмосфералық ауа үлкен өрт қауп көрiнетiн ластану көз болатын өндiрiстiк кәсiпорындарға (немесе өте ие бол бағыттың желдерi) жел жақ жақтан қатынасқана дейiн орналастыру керек. Атмосфералық ауаның ерекше тазалық талап ететiн кәсiпорын жел жағынан ветр орналастыру керек емес.

Атмосфералық ауаның ластану көздерi бар
ЕСКЕРТУ Елдi мекендердегi атмосфералық ауаның ластануын баға ескерту қоршаған ортаны қорғаудың облысында қала құрылыс органдар және органдардың қолданыстағы нұсқаулық құжаттары бар сәйкестiгiнде орнатылған бағдарламалар бойымен атқарылатын автоматталған есептеулердiң нәтижелерiне арналған өндiредi.
14.3.2 Жобалауында уық қауiпсiздiктiң гическойы тұрғынның мұқтаждықтары және эколо үшiн су ресурстарды тиiмдi қолданудың қамтымы мақсаттарындағы су қатынас реттейтiн Қазақстан Республикасының заңының ногосы сутарды талап сақтауы керек пунктiсi. Сутағандар, ағын сулар және теңiз су қоймасылардың қорғауы бойымен шара Қазақстан Республикасының Су кодексiнiң талаптары, мәдениеттi-тұрмыстық сонымен бiрге ал пункт уық шаруашылық - iшiрлiк сумен қамтамасыз ету үшiн пайдаланылатын су пайдаланулардың сызық орналасқан су объектiлердегi ластайтын заттардың (ршш ) барынша рұқсат етiлген шоғырландыру регламенттейтiн жер үстi суларды ластанудың ескерту қамтамасыз ететiн санитарлық және экологиялық нормалары және балық шаруашылық мақсаттарындағы есебiмен матривать предус керек.

Қоныстану аумағы уық пункт аумағынан науасының ностныйының үстiненiн қоса пункт уық қалдық сулардың барлық санаттарының шығарулары ағын сулар және сутағандарды ағым бойымен қатысты жоғары орналастыру керек. Олардыңның төменде көрcетiлген шығаруларын орналастыру ҚНжЕ 2.04.03 талаптарын сақтауға рұқсат етiледi, [12, 13] құжаттардың талаптары сонымен бiрге ал.

14.3.3 Құрылыс ошағына пункт және қала маңындағы зоналар мөлшерi және қолдануының тәртiбi Қазақстан Республикасының Су кодексi бар сәйкестiгiнде қабылдау керек болатын табиғи су объектiлерде су сақтандыратын зоналар және жолақтардың ұйымын ескеруге керегуге уық орналастыруында.

Өзендердегі және басқа да су объектілеріндегі су қорғау аймақтарының және алабтарының көлемі олардың елді-мекендерге әсер етуіне байланысты нақты жағдайларға қарамастан, өңделген жоба құжаты бойынша олардың жоспарлануы мен салу құрылымы жағалаулық аймақтың инженерлік немесе суландыру жұмстарына байланысты құрылғылар міндетті түрде тағайындалады, (жақтаулар, топырақтар үйіп қорғану, орманды-бұтақты алқабтар және т.б.), су объектісінің ластануы мен қоқыстануын басқа. Өлкелік даму үшін қала аймақтарындағы жер қорларының тапшылығы су қорғау аумақтары мен алқабтарының көлемі су қорларын корғау және қолдану салалары бойынша мемлекеттік өкілетті органдар және қоршаған ортаны қорғау, табиғат қорларын пайдалану және өндіру бойынша арнайы мемлекеттік өкілетті органдар арқылы қысқартылуы мүмкін. Өзендердегі және су қоймаларындағы су қорғау аймақтарының ұйымы ҚР-ның Құрылыстық нормалары және ережелері талаптарына сәйкес салынатын су бекетінің үстіңгі және астыңғы орындарындағы санитарлық қорғаныс аймағын құрудың қажеттілін жоққа шығармайды. Өзен жағалауындағы су қорғау алқабтарында қоршаған ортаға зиянын тигізетін жоба бойынша, ретпен орналасқан су үркуіш құрылыстары, демалыс орындарынан басқа, құрылыстың, шаруашылықтың және басқа да сала әрекеттерінің түрлеріне шектеу қойылған.

Су қорғау аймақтарында:

- тұрғын-үй және демалыс базаларының құрылысына, қоршаған ортаны қорғау және қала құрылысы органдарының келісімімен иженерлік қатынас жолын орнатуға рұқсат етіледі;

- минералды және органикалық тыңайтқыштар, пестецидтер, улы химикаттар, мұнай өнімдерін сақтайтын қоймалардың құрылысына шектеу қойылған; техникалық қызмет көрсету, автокөлік жуу және ауылшаруашылығы техникасы және басқа да табиғатты ластайтын бекеттер ұйымдастыруға;

14.3.4 Су қоймаларының қорғаныс аумақтарында кәсіпорындардың орналасуы су қорларын қорғау және пайдалану бойынша мемлекеттік органдар келісімімен заңға сәйкес тек су қоймасының өндіріс орнына тікелей жанасуы қажет болған технологиялық жағдайда ғана рұқсат етіледі. Өндіріс орындарының су қоймасына жанасу аумағының созылуы мен саны аз болуы қажет.

Су қорғау алқабтарында және аймақтарында жер жыртуға, малды суға түсіруге және саниатрлық өңдеуден өткізуге, су объектілерінің азаюына алып келетін шаруашылық әрекетін жүргізуші орындардың құрылысының салынуына жол берілмейді.

Су қоймасы жанына ауылшаруашылығы өндіріс орнының салынуы тікелей байланыс болмаған жағдайда жағалау аумағындағы құрылмаған енінің 40 м болу керектігін қарастырулары қажет.

14.3.5 Ластану және олардыңның ретке салуы топырақ қорғау бойымен шара [14 ] (ршш) топырақта химия заттектерiнiң барынша - рұқсат етiлген шоғырландыруларын талаптары бар сәйкестiкте ривать предусмат шығады. Жер учаскелерiнде тұрғын және қоғамдық құрылыс ошағын орналастыруға рұқсат етiлмейдi, заттектермен, ауыр металдармен және пестицид ластанған радиациялық-қауiптi. Тұрғын және қоғамдық құрылыс ошағының орналастыруы халықтың салауаттылық облыста мемлекеттiк органдармен келiсiлу бойымен санитарлық нормалар бойымен қаңырайылатын ластану деңгейлерге дейiн қамтамасыз ететiн аумақтардың тазартуға және зарарсыздандыруы бойымен шараларды өткiзу тек қана содан кейiн санитариялық-эпидемиологиялық рұқсат етiледi.

Жер асты суларды қорғау бойымен шара жер асты суларды қорғау бойымен шаналармен тара және экологиялық талаппен сәйкестiкте ескеру керек.

14.4.2 Тұрғын және қоғамдық ғимараттардың үй-жайларындағы вибрацияның рұқсат етiлген деңгейлерi рұқсат етiлген вибрациялардың санитарлық нормаларына сәйкес келуi керек. Бұл талаптарды орындау үшiн териалов және құрылым ма дiрiлдi басатын бұл көздерiнде қолдануы вибрация тұрғын, қоғамдық ғимараттар және көздердiң арасындағы қажеттi қашықтықтар тиiмдi ескеру керек. Тұрғынға дейiн қашықтықтың майда салуын метрополитеннiң сызықтарының орналастыруында және устанавливаның ғимараттарын ществе

14.4.3 [9 ] талап (антенналармен, эбж, өнеркәсiптiк өндiргiштер және магниттiк энергия электр тарататын басқа объектiлер ор, орталықтар және ретрансляторлар, радиостанциялар, мұнаралар немесе дiңгектердiң метеорологиялы радиолокатолары оларға орнатылған) радиотехникалық объектiлердiң орналастыруында негiзге алу керек және санитарлық - [15 ] электромагниттi сәулеленудiң точникамию АЖ радиоэлектронды құрал-жабдықтарды пайдалануға логикалық талаптары және жұмыстың жағдайына эпидемия.

14.4.4 Басқа көздерiнiң 2.6.1.758-99-шы БКтың (НРБ - 99) радиациялық қауiпсiздiктiң нормаларымен ветствии соотқа жүзеге асырылуға иондаушы сәулелену белсендi заттектерi радиациялық қауiпсiздiктiң қамтымы өндiрiс, өңдеуге, қайта жұмысқа, радио қолдану, сақтау, бiр жағынан жiберу, зиянсыз ету және жерлеуде. Атомдық станциялардың орналастыруы және адамдардың сыртқы сәулеге түсiруiнен қорғау белгiленген тәртiпте жүзеге асырылады.нных туралы...

Орталықтандырылған жылумен жабдықтаудың жүйелерiнiң атомдық станцияларынан орналастыру, жобалау және пайдалану атомдық станциялардан жобалауға Санитарлық талаптары және орталықтандырылған жылумен жабдықтаудың жүйелерiнiң пайдалануын есеппен жүзеге асырылады.
14.5 Микроклиматты жақсарту
14.5.1 Қалалық және селолық қонысты жоспарлау барысында олардың микроклиматтық жағдайын жақсарту шараларын қарастыру қажет (желден қорғаныс, аумақтағы таза ауаны қамтамасыз ету, көгалдандыру және суландыру арқылы ылғалдық температурасын оңтайландыру, күн радиациясын тиімді пайдалану және т.б.). Өңірлік қала құрылысының нормативтерінде жергілікті табиғи-климаттық жағдайлар ескерілген нақтылы талаптар мен құрылыс салу параметрлері бекітіледі.

14.5.2 Тұрғын және қоғамдық ғимараттар орналасуы мен бағдарлануы Санитарлық нормалар мен тұрғын және қоғамдық ғимараттар, аумақтық тұрғын құрылыс салу ережелеріне сәйкес жайлар мен аумақ инсоляция жалғасуын қамтамасыз етуі тиіс [7].

ЕСКЕРТПЕ 2 Тұрғын және қоғамдық ғимараттардың үй-жайларын инсоляцияның көрcетiлген нормаларының төмендетуi қайда аудандарындағы (пәтерлердiң алаңының үлкеюi, қолдан ультракүлгiн сәулеге түсiру, қызмет ету емдiк-алдын алу) тұрғынның тұруын жабдықталғандықтың үлкеюi бойымен орнын толтыратын шараларды қамтымның шартында жүзеге асыруы керек рұқсат етiледi.

15.3 Мәдениеттiң историиию, дiни объектiлердiң ескерткiштердi аумақтың (көз мөлшерiмен ) сыртқы рекламынасын орналастыруы, недопускаетсяның ерекше қорғалатын табиғи аумақтарына сонымен бiрге ал.

Шектелген алабы бар аумақтың құрылыс ошағының жанында, жергiлiктi атқарушы органдармен щимию сәйкес кел магистраль алдындағы құрылыс ошағына өрт сөндiру машиналарының жүрiп өтуiн ұйымға рұқсат етiледiден iргелес көшелергене дейiн және жолдар келiсiлу бойымен.

16.2 Жүрiп өтулердi жобалауда және жапсыра салған үй-жайлармен сол санында - iшiне салған тұрғын және қоғамдық ғимараттарға, және өрт автосатылар немесе автокөтергiштермен бару жолы пәтердi немесе үй-жайды сұқтанамын өрт сөндiру машиналарының жүрiп өтуiн ность возмож қамтамасыз етуге керегу жаяу бекiтуiрек.

16.3 Шектелген алабы бар аумақтың құрылыс ошағының жанында, жергiлiктi атқарушы органдармен щимию сәйкес кел магистраль алдындағы құрылыс ошағына өрт сөндiру машиналарының жүрiп өтуiн ұйымға рұқсат етiледiден iргелес көшелергене дейiн және жолдар келiсiлу бойымен.

1. 
   Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16-шілдедегі № 242-ІІ «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» заңы.
   
2. 
   Қазақстан Республикасының 1993 жылғы 8-желтоқсандағы № 2572-ХІІ «Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтың орналасуы туралы» заңы.
   
3. 
   Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 2-шілдедегі № 1488-ХІІ «Тарихи-мәдени мұраны қорғау және пайдалану туралы» заңы.
   
4. 
   Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 7-шілдедегі № 175-ПТ «Ерекше қорғалатын тарихи аумақтар туралы» заңы.
   
5. 
   Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18-қыркүйектегі № 193-IV «Халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» кодексі.
   
6. 
   «Өндірістік объектілерді жобалауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормалары //ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2005 жылғы 8-шілдедегі № 334 бұйрығымен бекітілген (Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлігінің Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитетінің төрағасымен келісілген)//.
   
7. 
   «Тұрғын және қоғамдық ғимараттар мен тұрғын құрылыстың аумақтарын инсоляциямен қамтамасыз етудің санитарлық нормалары мен ережелері» //СССР бас мемлекеттік дәрігерінің орынбасарының 1982 жылғы 2-шілдедегі № 2506-82 бұйрығымен бекітілген//.
   
8. 
   Қазақстан Республикасының 1994 жылғы 21-қыркүйектегі № 156-ХІІІ «Қазақстан Республикасындағы көлік туралы» заңы.
   
9. 
   ҚР электр қондырғыларын орнату ережелері ЭОЕ, Астана, 2003.
   
10. 
    «Мұнай базалары мен жанармай станцияларының қауіпсіздігіне қойылатын талаптар» техникалық регламент» //Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 29-мамырдағы № 514 қаулысымен бекітілген//.
    
11. 
    Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 24-маусымдағы № 291- IV «Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы» заңы.
    
12. 
    «Шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау су көздеріне, мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындары мен су объектілерінің қауіпсіздігіне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық ережелері //ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010 жылғы 28-шілдедегі № 554 бұйрығымен бекітілген//.
    
13. 
    «Өндірістік объектілердің санитарлық-қорғау аймақтарын орнатуға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық ережелері //ҚР Денсаулық сақтау министрінің м.а. 2010 жылғы 6-қазандағы № 795 бұйрығымен бекітілген//.
    
14. 
    «Топырақтағы химиялық заттардың шекті-рұқсатты концентрациясы» (ШРК) (*) № 3.01.056.97 //Қазақстан Республикасының бас мемлекеттік санитарлық дәрігері 1997 жылғы 29-қарашада бекіткен//.
    
15. 
    «Радиоэлектрондық құралдарды пайдалануға беруге және электрмагниттік сәулелендіру көздерімен жұмыс істеудің шарттарына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар» санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормалары //ҚР Денсаулық сақтау министрінің бұйрығымен бекітілген//.