Т. Я. Эрназаров 201 ж

1 Қаржылық талдау : оқулық Т. Ж. Демесінов. – Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б.

2 Жобаларды талдау: Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы М. М. Мухамедова Павлодар : Кереку, 2010. - 83 б.

Қосымша

3 Бизнестi бағалау [Электронный ресурс] : оқу құралы Асқарова Ж. А. - Алматы : Нұр-Пресс, [2007]. - 1 с.

4 Банк ісі : оқулық С. Б. Мақыш. – Алматы : Жеті жарғы, 2009. - 552 б
4 Тақырып Бизнесті бағалау құнын құқықтық реттеу – 3 сағат.

Мазмұны:

1.Баға стандарттары, кәсiпорынның бағасы үшiн қолданылатын бағалар: кәсiпкерлiктегі құнның бағалау принципі, бағалар құнының түрлерi, әдiстері.

Өткiзiлетiн бағаның мақсаттарына байланысты және бағашының есептелетiн факторларының сан және нарықтық құн, немесе түр, өте жақсы нарықтықтан да үмiт артады. Ресей федерациясының құнының 10 түрлерi анықталған, соның iшiнде:

  нарықтық құн;

Нарықтық құн   демек, бұл осы объект бойынша мәмiленiң тараптары дұрыс жұмыс iстегенде, бәсекелестiк шарттарындағы ашық нарықта мәмiле бағасының шамасы қандай болмасын, барлық жағдайды қажеттi мәлiметпен орналастыра ойыға келгенде iстей алатын ықтимал бағалар:

  бағаның обьектісінен айрылуына, тараптардың бірі міндетті емес, ал басқа бір жағы орындауды қабылдауға міндетті емес;

  мәмiленiң тараптары мәмiленiң заты туралы хабарға қаныққан және өз мүдделерiнде жұмыс iстейдi;

  ашық оферттi формадағы сатуға ұсынылған ұқсас обьект тип бағасы үшін;

  мәмiленiң бағасы өз тарабынан обьектке сый ақы мәмiле тараптарының қатынасындағы мәмiленi қай тұлға болмасын iске асыру кезінде беріледі.

  бағаның объектiсіне төлеу ақшалай формада бейнеленген

  шектелген нарығы бар баға объектісiнiң құны;

  баға объектсiнiң орның басуының құны

  баға объектiсі көшiрмесiнiң құны;

  қазiргi күйiндегі баға объектсiнiң қолдану құны;

  инвестициялық құн;

  салық өндiрудiң мақсаттары үшiн объекттiң құны;

  таратушы құн;

  қайталап пайдаға асыру құны;

  арнайы құн;

Үш қағида бағасының тобын ерекшелеуге болады:

1. негiзделген меншiк иесi ұсыныстарында

  ол қандай болмасын пайдалы потенциалдық меншiк ие болса, баға объектісiнiң пайдалылығының қағидасы - тек қана құнмен ие бола алады

  орның басудың қағидасы - тиiмдi сатып алушы, көбiрек ең төменгi бағаның меншiгiне төлемейдi;

  күту қағидасы - құнның күтiлетiн оқиғаларының негiзi, обьект қанша табыс әкелсе соншалықты оның бағасы болады.

2. пайдалануға қатысты меншiктер

  қалдық өнiмдiлiктiң қағидасы - жерге еңбек, капитал және кәсiпкерлiкке шығын сиятығыннан кейiн төлеуге жатқызылған таза табыс сияқты өлшенедi;

  үлестiң қағидасы - бағаның объектi факторының кез келген қосымшасы қосылады;

  тепе-теңдiктiң қағидасы - өндiрiс факторлары бiр-бiрiмен пропорционал қатынаста болуы керек;

  өсетiн және кiшiрейетiн табыстар немесе шектi өнiмдiлiктiң қағидасы – анықталғанға дейiн негiзгi өндiрiс факторларына қосымша қорлар.;

  эк қағида. шамалар немесе эк. өлшем - эк ауытқу. Тартымдылықты төмендетуге алып келген өлшем, демек объекттiң құны;

  эк қағида. бөлiнулер - мұндай тiркес мүлiктiк дұрыс айтады, ағымдағы және күтiлетiн пайдалардың ұтымды құрылымы және салдар, максимал құны қамтамасыз етiледi.

3. қағидалар, нарықтық ортаның мерзiмдi әсерлерi:

  бағаның объекттерiне сұраным және ұсыныс қағида нарықтармен бекiтiледi;

  бәсекелестiктiң қағидасы   осы нарықтағы өзгерiстерде есепке алынады;

  сәйкестiктiң қағидасы   тауардың бағасы бар нарықтық қажеттiктерiнiң сәйкестiгi;

  тәуелдiлiктiң қағидасы   баға объектсiнiң құны сыртқы және iшкi ортаның факторларынан тәуелдi болады

  өзгерiстiң қағидасы   социалистiк, эк факторлардың өзгерiсi, (саяси ) уақыт өткенде бағаның объектсiнiң құны ықпал етеді.

4. Ең жақсы және (Ннэи ) өте тиiмдi қолданудың қағидалары - топтардың барлық синтез қағидасы. Бұл қағида: барлық заңға сүйенген талаптар және шектеулерге жауап бередi, физикалық жағынан iске асырамыз, экономикалық жағы тиiмдi, барынша өнiмдiмiз, яғни құн ағымдағы бағаларын объектiсінде ең жоғары қамтамасыз етедi

Баға әдістері.

  Актив бағасы;

  Табыс капитализациясының бағасы

  Кәсiпкерлiк иесiнiң пайдасының бағасы

  Коэффициент немесе нарықтық баға

Активтердiң бағасы серiктестiкке активтердiң үлкен көлемiмен ие болатын жағдайда қолданылады. Бөлшек сауданың серiктестiктерi және өндiрiстiк серiктестiктер бұл дәрежелерде түсiп қалады.

Табыстың капитализациясының бағасы материалдық емес активтер түрлерiнiң саның көбiрек есепке алады. Бұл бағаның әдiсi сондай серiктестiктердiң негiзгi құралы ие болмайтын кәсiпкерлiктер субъекттерiнiң қызмет көрсету саласында ең жақсы түрімен қолданамыз.

Бұл формуланың кәсiпкерлiк иесiнiң пайдасының бағасы дискрециялық қаржылар ағынының көрсеткiшiнде фокуске келтiрген және кәсiпкерлiк субъекттерiнiң бағалауы болып табылады, олардың қабiлеттiлiгiнен құнның шамалары үшiн жиiрек қолданылады, ақшалай ағын және пайдаларды шығаруға шығады.

Бұл жол коэффициент немесе нарықтық баға коэффициенті ретiнде қолданылатын серiктестiктердiң iскерлiк белсендiлiгінің жергiлiктi индексi арқылы кәсiпкерлiк құнының есептеуi түсiніледi. Ұқсас серiктестiктер жақында сатқанымен негiзделген.

Кәсiпкерлiк құнының бағасы үшiн ақпарат, базаның сыртқы және iшкi мәлiметі.

Оларға жататындар:

  макроэкономикалық және салалық факторлар;

  инфляция деңгейi

  елдiң экономикалық дамуының екпiндерi,

  саладағы бәсекелестiктің шарттары және тағы басқалар.

Дәл осылай сыртқы мәлiметке кәсiпорынның өзара әрекеттесуi - (әр түрлi кәсiпорындармен) шаруашылық құрылымдарымен; басқарулар және (салық органдары, өзiн-өзi басқару органдарымен) реттеудiң құрылымдарымен; қаржылай-несиесi (банктермен, несие ұйымдарымен) жүйенiң құрылымдарымен өндiрiске жатады.

ІШКІ МӘЛІМЕТ

Бағаланатын кәсiпорынның ерекшелiгi негiзінде алғаны барынша толық және дәл мәлiметтер ашылады. Және тек қана сол кезде iшкi мәлiмет талаптарға жауап бере алады, кәсiпорынның қызметiн сипаттау керек.

Егер кәсiпорында бизнес-жоспары жасалса, кәсіпорындарға арналған сипаттамада келесі мәліметтер бар.

  кәсiпорынның ағымдағы қаржы күйiнiң негiзгi көрсеткiштерi,

  ұйымдастыру - заңға сүйенген форма,

  жарлық капиталдың өлшемi,

  хабар-ошар ең үлкен жарлық капитал иелері туралы.

  концерндерге, холдингтерге кәсiпорынның саймандары.

Әйтсе де, бағалар үшін ең маңызды ақпарат блоктары мыналар:

Кәсiпорынның тарихы туралы өткендi шолатын мәлiметтер. Бұл жердегі маңызды екi тұрғы бар: әрбiр өнiм түрi және кәсiпорынның тарихының сипаттамасы бойынша, өнiм өндiрiсi процессiнiң сипаттамасы.

Кәсiпорынның маркетинг стратегиясының сипаттамасы – бiрiншiден, сыртқы факторларымен анықталады, екiншiден, шығарылған тауарлардың тiршiлiк циклының мерзiмiмен, ал үшiншiден, өндiрiс қуаттарымен анықталады.

Ішкі мәліметке сонымен қатар қаржы мәліметін кіргізеді, кәсіпорынның нақты жай-күйін, ағымдағы баға күніне талдау жасау мақсатымен қызметін атқарады Баға мәліметтері бойынша, жұмыстарды өткiзуге келесі негізгі көздер арқылы алуға болады:

  бухгалтерлiк баланс (1-шi форма);

  қаржы нәтижелерi туралы есептеу нәтижесi (2-шi форма);

  қаржылардың қозғалысы туралы есептеу нәтижесi (3-шi форма).

Мәлiметтiң жиыны бойынша жұмыстар мақсаты болып табылады:

  Келешек тенденциялардың анықталу мақсатымен кәсiпорын тарихының талдауы;

  Сату көлемi, ақшалай ағындардың болжауы, пайда үшiн мәлiметтiң жиыны;

  Мысалы, жүйесіз тәуекел, әлсін-әлсін пайда болады бұлар берілген кәсіпкерлік үшін критерия сипаттамалары;

  Құжаттаманың қаржылық талдауы;

  Кәсiпорынның реалистiк жағдайының астам күйлерi анықталу үшiн кәсiпорын басшыларымен қарым-қатынас.

Кәсiпорын туралы мәлiметтер, өзіндегі құжаттар туралы мәлiметтi қосып, кәсiпорын қатысушыларының меншiк құқықтары, құрамы,жарлық капиталындағы олардың еншiсi,жер телiмiнiң қолдануы туралы мәлiмет,орналасқан ғимарат және ғимараттар кәсiпорындар, физикалық сипаттамаларда ғимарат және ғимараттарды, қаржылай-экономикалық және техникалық сипаттаманы қоса алуға болады.

1 Қаржылық талдау : оқулық Т. Ж. Демесінов. – Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б.

2 Жобаларды талдау: Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы М. М. Мухамедова Павлодар : Кереку, 2010. - 83 б.

Қосымша

3 Бизнестi бағалау [Электронный ресурс] : оқу құралы Асқарова Ж. А. - Алматы : Нұр-Пресс, [2007]. - 1 с.

4 Банк ісі : оқулық С. Б. Мақыш. – Алматы : Жеті жарғы, 2009. - 552 б
5 Тақырып. Бизнесті бағалау құнындағы табыс жолы – 2 сағат.

Мазмұны:

1. Табыс жолы: мән және әдiстер

Табыс жолы   табыстардың баға обьектілерінің құн бағасының әдістер жиынтығы негізінде анықталатын баға обьектісінен күтілетін табыс..

Кәсiпорынның бағасына табыс жолының логикасы келешек табыстардың өлшемi туралы инвестордың ұсынысын ең жақсы қамтып көрсетедi.

Жұмыс істейтін кәсіпорын шеңберінде бағаланатын бірнеше әдіс бар. Нақты әдісті таңдауда обьекттен және баға мақсаттарымен тәуелді болады, нарықтық ортаның күйі және шекті нәтижелерге ықпал көрсететін басқа факторлардың қатары бағашының қарамағында болады. Кәсіпкерліктің келешек табыстарының ағымдағы құнына қарағанда, потенциалдық инвестор бағаны осы кәсіпкерлікке төлемейді. Меншік иесі өзінің кәсіпкерлігін ағымдағы келешек табыстарда болжанған төмен бағамен сатпайды.

Кәсiпкерлiктiң құнының шеңберiнде табыс жолы анықтала алады:

  пайда капитализациясының әдiсімен;

  ақшалай ағындардың дисконттаулары әдiсімен.

2. Кәсіпкерлік құнының бағасы үшін ақшалай ағындардың дисконттаулар әдiсі

!!! ААД әдiсі дүниежүзілік тәжiрибеде кең қолданылады. Ақшалай ағындардың әр түрлi жарыстары жаңадан көрiнген кәсiпорындардың бағасы, әдетте мүмкiн болсалардың жанында қолданылады. Мысалы, сонымен бiрге (туризм ) маусымдық ауытқуға душар болған кәсiпорындардың бағасы үшiн қолданамыз. Осы әдiс инвестор үшiн басты сипаттамалардың бiрi болып табылған, оның нарықтық құны кәсiпорынның бір жағынан қарағанда тура сипатталады.

Ақшалай ағындардың дисконттау әдiсі, болжалданған келешек табыстарды алуымен ағымдағы құнның көрсеткіштерінің аудармасында негізделген. Оның айырмашылық ерекшелігі және бас қадыр-қасиеті, ол табыстардың жүйесіз өзгерістерін ескеруге мүмкіндік беруі болып табылады. Берілген әдіспен, баға ақшалай ағымдарының болжам спектрінің құрастыруы қосылады. Жалпы табыстардан әрдайымды, айналмалы шығындарды, амортизациялық шығындар және сатуға шығындар, проценттер және салықтар және әр жылғы болжамды кезеңіне таза табыстың болжамы жасалына алады. Содаң соң инвестициялық талдау жүргізілуімен қатар дисконт ставкасы есептеледі.Компания құнының шамасы болжам мерзімінде анықталады. Әйтеуір, ақша ағымының ағымдағы сома құны сияқты, әйтеуір, кәсіпкерлік құнының алдын ала көлемі, болжам кезеңінде және болжамдау кезіңде ағымдағы құн мәні анықталады.

ААД таңдау: меншiктi капитал үшiн; барлығы үшін инвестиция капиталы. Ақшалай амортизациялық төлемi таза пайданың меншiктi капиталы үшiн ағын салықтардың төлемiнен кейiн таза айналым капиталының (өсу ) кiшiрейтуi (iргелi салым ) активтерiнiң сатуы - ұзақ мерзiмдi қарыздың (кiшiрейту ) өсуi. Кәсiпорынның (акционерлiк ) меншiктi капиталын нарықтық құндарды бұл үлгiнi қолдануына үмiт артады. Ақшалай барлық инвестиция үшiн ағын.пайыздар және салықтардың төлеуiне дейiн пайда капиталы амортизациялық төлемiнiң пайда салығы таза айналым капиталының (өсу ) кiшiрейтуi - (iргелi салым ) активтердi сатуы. Егер жеткiлiксiз өтiмдiлiк акциялардың миноритарлық пакетi бағаланса, онда жеткiлiксiз өтiмдiкке сипат және бейбақылау жеңiлдiгi есепке алынады.

3. Табыс капитализациясының әдiсi: ұғым және кезеңдері

Пайданың капитализациясының әдiсi қаржы жағдайында тұрақты және табыстардың ағын саласы үшiн өз жарамдылығы, сонымен бiрге тұрақты болып табылады, дәлелдейтiні кәсiпорындардың бағасының жанында қолданылады. Осы әдiстi кәсiпкерлiктiң бағасында бiрақ жылдаптарға пайдалар немесе ақшалай ағындар шамаларының түбегейлi тербелiстерi, бағаланатын кәсiпорындардың тән көпшiлiктерi артынан сирек болады.

Базалық негізде жіберіліп, кәсіпорынның сәйкес келетіндей, ағымдағы келешек құнының табысындағы баға пайдасын осы меншік әкеледі. = Бағаланған құн., таза пайда., Капитализацияның ставкасы Чод/рын.құн

Ең үлкен дәрежедегі табыс капитализациясының әдісі ахуал жағдайына сәйкес келеді, осыдан күтілетін, ұзақ мерзім ішінде мысалмен алғанда кәсіпорын табыс шамасы (немесе оның өсуінің екпіндері тұрақты болады) бірдей болады.

Капитализацияның коэффиценті өз тарапынан ставканы ұсынады, осыған байланысты кәсіпкерлік табысы оның құнына аударылады. Капитализацияның коэффициентi (дисконттық ставкадан алынып, осыдан күтілетін жылдық орта мөлшердегі ақшалай ағынның қарқынды өсулері). Ақшалай ағын өсуінің жағына байланысты, капитализация коэффиценті дисконттау ставкасына тең болады. Бизнес құнының мультипликатор қолдануымен анықталғаннан кейін, соңғысы нарықтық мәлімет негізінде алынуы мүмкін (мысалы, серіктестік табысына баға қатынасы). Rg —дисконттау ставкасы, g — ақшалай ағынның ұзақ мерзімді өсу қарқындары немесе табыс.

Кезеңдері: 1.Есеп берудi қаржылық талдау анализы, оның нормалауы және (керек болса ) өзгеруі. 2.Капиталға айналдыратын, пайда шамасын таңдау. 3.Алдын ала капитализация ставкасын есептеу. 4.Құнның алдын ала шамасын анықтау. 5.(егер осындай болса) iстетпейтiн активтердiң түзеле бастауларын өткiзу. 6. Бақылау немесе бейбақылауы бағаланған енші сипаттарына түзетулер жүргізіледі, сонымен қатар өтімдіктің кемшілігіне де түзетулер жүргізіледі.

(Кәсiпкерлiк ) кәсiпорынның құнының бағасы үшiн табыс жолы әдiстерiнiң салыстырмалы талдауы: қолданылатынның шарттары обьектке және бағаның мақсаттарына байланысты.

ААД әдiсі дүниежүзілік тәжiрибеде кең қолданылады. Ақшалай ағындардың әр түрлi бәйгелерi жаңадан көрiнген кәсiпорындардың бағасы,әдетте мүмкiн болсалардың жанында қолданылады. Мысалы, сонымен бiрге (туризм ) маусымдық ауытқу душар болған кәсiпорындардың бағасы үшiн қолданамыз. Осы әдiс инвестор үшiн басты сипаттамалардың бiрi болып табылады, оның нарықтық құны кәсiпорын жағынан қарасақ турарақ сипатталады.

Компания бағасы кезінде пайда капитализация әдісі қолданылады, сала үшін өзінің «пайдалы» екендігін дәлелдеген, сонымен қатар олардың қаржылық жағдайы бір қалыпты және табыс ағындары, бұларда бір қалыпты болады. Берілген әдіс кәсіпкерлік бағасында, пайда шамалар тербелістері үшін және жыл бойынша ақшалай ағындар сирек қолданылады, бағаланушы кәсіпкерлік үшін сипаттар болып табылады.
Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1 Қаржылық талдау : оқулық Т. Ж. Демесінов. – Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б.

2 Жобаларды талдау: Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы М. М. Мухамедова Павлодар : Кереку, 2010. - 83 б.

Қосымша

3 Бизнестi бағалау [Электронный ресурс] : оқу құралы Асқарова Ж. А. - Алматы : Нұр-Пресс, [2007]. - 1 с.

4 Банк ісі : оқулық С. Б. Мақыш. – Алматы : Жеті жарғы, 2009. - 552 б
6 Тақырып. Бизнесті бағалау құнындағы табыс жолын салыстыру – 2 сағат.

Мазмұны:

1.Салыстырмалы жол: кәсiпкерлiктiң әр түрлi объекттерiнiң бағасы үшiн, әдiстердiң мәні және қолданылуы

Салыстырмалы жол қарастыруымен фирманың меншікті капиталының құндылығы анықтайтын бағасы бойынша құрастырылған нарықтың жеткілікті сомасымен сатылады. Басқаша айтқанда, бағаланатын кәсіпкерліктің құндары өте ықтимал бағамен, ұқсас фирмада нарықтың жазып алған нақты сатулары болады. Салыстырмалы жол қарастыруымен меншікті капитал құндылығы анықтаған бағасы бойынша, құрастырылған нарықтың жеткілікті сомасымен сатылады.

Салыстырмалы жолдың негiзгi артықшылығы, бағашы ұқсас кәсiпорындардың сауда-саттық бағдарлаушысы болып табылады. Демек, салыстырмалы жол мәлiметте негiзделедi және нәтижелер кәсiпорынмен өндiрiстiк - iс жүзiнде жеткен заңсыз қаржылық қызметтердi қамтып көрсетедi, осы уақытта табыс жолы келешек табыстар туралы болжамдарына бағытталған. Салыстырмалы жол сонымен бiрге, сол кезде бағалау тәжірибесінде қолданылады және елеулі кемшіліктерін қамтиды. Таңдау мақсаттарына тәуелді болып, обьект және бағаның нақты шарттарының тәуелді болуында 3 түрлі негізгі әдіс қаралады: Бiрiншiден, есептеу үшiн базасы, өткен қаржы нәтижелерi болып табылады. Демек, әдiс кәсiпорынның даму перспективасын болашақта аяққа басады. Екiншiден, салыстырмалы жол бағаланатын кәсiпорын бойынша ғана жағдай болуы мүмкiн. Аналогтердiң кәсiпорындарынан қосымша мәлiмет алу, оған күрделi және қымбат бағалы процесс жеткiлiктi. Үшiншiден, бағашы күрделі түзету істеу керек, қорытынды шама маңызы және аралық есептеулерге де түзету енгізуі керек кезінде маңызды дәлелдеуді талап етеді. Бұл іс жүзінде ұқсас абсолютті кәсіпорындар жоқ екенімен байланысты. Салыстырмалы жол таңдауы басты үш негізгі әдістер қолдануын қарастырады, таңдау мақсатында обьект және бағаның нақты шарттарынан тәуелді болады.

1. Компанияның әдiсi немесе капитал нарығының әдiсi, ашық фондылық нарық құрастырған баға қолдануында негiзделген. 2.. Мәмiлелердiң әдiсi немесе сатулар әдiсі, кәсiпорынның алуына бағада бағытталған немесе оның акцияларының бақылау пакеттерi. Бұл осы әдiстi өте ұтымды қолданылу аясын анықтайды - 100%-ды капитал бағасы, немесе акциялардың бақылау пакеттерi 3. Салалық коэффициенттердiң әдiсi. Салалық коэффициенттердiң әдiсi немесе салалық байланыстардың әдiсi, бағамен және нақтылы қаржы параметрлерiнiң арасындағы кеңес берiлетiн байланыстардың қолдануында негiзделген. Салалық коэффициенттер кәсiпорынның меншiктi капиталының бағасының аралығында, байланысқа ұзақ статистикалық бақылауларын негiзге ала отырып, аналитикалық ұйымдармен әдетте есеп айырысады және ең маңызды өндiрiстiк - қаржы көрсеткiштермен.)

2. Серіктестік – аналогының әдісі, оның ең басты ерекшелігі және кәсіпкерліктің құн бағасын қолдану шарттары.

Бағалардың қолдану негізінде, ашық қор нарығы құрастырылған. Кәсіпкерліктің баға базасын салыстыру үшін ашық түрдегі акционерлік қоғамдардың бір акциясының бағасы қызмет көрсетеді. Демек, осы әдіс таза түрде (бақылаулы емес) миноритарлық акциялар пакетінің бағасы үшін қолданылады. - кәсіпкерліктің бағасы. Жылжымайтын мүлік баға базасын салыстыру үшін бір квадрат метрдің бағасы қызмет көрсетеді.

Бағаның кезеңдерi: 1.Қажет мәлiмет жинау. 2 ұқсас кәсiпорындардың тiзiмiн құрастыру. 3. қаржылық талдау.4. бағалы мультипликатор есептеуі бағалы мультипликаторлардың есептеуi кәсiпорынның базар нарығы және өндiрiстiк, заңсыз қаржылық қызметтiң нәтижесін сипаттайтын, қандай болмасын оның көрсеткiшiнiң аралығында байланысты қамтып көрсетедi. 5.Бағалы серiктестiк үшін қолдану, орынды қолданған мультипликатордың шамасын таңдауы.6. аралық нәтижелердiң өлшеуi, әдiс құнның қорытынды шамасын анықтауы.7. Қорытынды түзетулердi енгiзу. Компания – аналогын таңдауының негiзгi қағидалары: Мәлiметтiң екi түрi қолданылады: (бағалы ) Нарықтық мәлiмет; Қаржы мәлiметi. Таңдаудың факторлары: Салалық ұқсастық; Өлшем; Өсудiң перспективалары; Қаржы-қаржылық тәуекелдiк; аналогтердiң қорытынды тiзiмi, менеджменттiң сапасы және тағы басқалар: Кемiнде үш ұқсас серiктестiктер қосуы керек. Бағаланатын компанияның қаржы көрсеткiштерi және фирмалардың салыстыруы жүргiзiледi. Ақырғы шешім қорытындылары құрастырылады, оның ішіне фирмалардың салғастырымдылығы компания аналог тізіміне кіргізіліп, аналог арасындағы бағаланатын кәсіпорын орның анықтауға болады.

3. Кәсiпорынның құнының бағасы үшiн бағалы мультипликаторлар, олардың мiнездемесi және қолдану шарты.

Салыстырмалы жолды кәсiпорынның меншiктi капиталының нарықтық құнының анықтаулары негiзгi құрал бағалы мультипликаторлар болып табылады. Бағалы мультипликатор кәсiпорынның базар нарығы және өндiрiстiк және заңсыз қаржылық қызметтiң нәтижесі сипаттайтын, қандай болмасын оның көрсеткiшiнiң аралығында байланысты қамтып көрсетедi. Мұндай көрсеткiштер ретiнде таңдауға болады: Iске асырудан пайда, Ақшалай ағын, Дивиденд төлеулерi, көмек көрсету. Бағалы мультипликатор барлық кәсiпорындар аналогтерімен есеп айырысады және бағаның объектiсі бойынша. Есептеудiң кезеңдерi: Капитализацияның шамасы немесе серiктестiк капиталының нарықтық құның анықтау. Акцияның бағасы үндеудегi акциялардың санында көбейедi. Тиiстi қаржы көрсеткiштерін есептеу: таза активтердi iске асыру, құн пайда, көмек көрсетулер. Соңғы есеп беру жылына нәтижелерiнiң қаржы көрсеткiшi бола алады. Бағалау тәжiрибесін бағалы мультипликаторлардың екi түрі қолданылады: аралықтық және моменттiгi.Бiрiншi түрге мультипликаторларды жатқызуға болады: 1. «баға/табыс. 2. «Ағын ақшалық/баға. 3. «Дивиденд төлеулерi баға/.4. «Iске асырулар баға/выручк. Моменттiк мультипликаторларға қатысады:1. «баға/баланс құны».2. «баға/ таза құны активтердің» «Құн бағасы/баланстық.2. «Активтердiң таза құны Баға/.Мулттың шамасының таңдауы. - Өте күрделi және жауапты кезең. Көрсеткiштер мұндай белгiлер бойынша өте жақын болуы керек: Баланстық есептiң құрылымы; Қаржы нәтижелерi туралы есептеу нәтижелерi; Қаржы коэффициенттерiнiң мәндерi. Өлшеулi әдiстi - қорытынды шаманың өте объективтi түрде анықтау. Соған бағашы нақты шарттар, мақсаттар және бағаның объектi, сенiмнiң дәрежесiне байланысты немесе басқа мәлiмет әрбiр мультипликаторға және өз салмағының құнына сәйкесiн тұлдайды.

4. Мәмiлелердiң әдiсi және салалық коэффициенттердiң әдiсi: салыстырмалы талдау, қолдану шарты.

Мәмiлелердiң әдiсi: (жылжымайтын мүлiк ) кәсiпорынды алуы баға негiзiмен бағытталған немесе оның акцияларының бақылау пакеттерi. Бұл осы әдiстiң өте ұтымды қолданылу аясын анықтайды - 100%-ды баға - капиталы немесе акциялардың бақылау пакеттерi. (сатулар ) мәмiлелердiң әдiсi көп кәсiпорын активтерi бағасын білуге мүмкiндiк бередi. Осы әдiстiң мәні бағаланатын серiктестiктiң құны, ұқсас кәсiпорынның түзетiлім құны, түзетiлген, сатылатын баға болатынына апарады. Кәсiпорын - аналог салғастырымдылық талаптарды қанағаттандыруы керек -, өлшеммен, иелiктiң формасына шамалы айырмашылығы болсын, ұқсас болуы керек. Бұл шарттар орындалады, кәсiпорынның базар нарығын мәмiлелер бойынша сату мерзімін есепке алуымен, кәсiпорын түрiнiң мақсатымен, тағы басқа мәлiметтi сатудың шарттарын түзетуге болады.

Қолданылып жатқан осы әдiс салыстырылатын сатулар туралы мәлiметтердiң тапшылығымен, сенiмсiздiгiмен шектелген. Салалық коэффициенттердiң әдiсi: Бағамен және нақтылы қаржы параметрлерiнiң арасындағы кеңес берiлетiн байланыстардың қолдануында негiзделген. Салалық коэффициенттер кәсiпорынның меншiктi капиталының бағасының аралығында байланысқа ұзақ статистикалық бақылауларын базасында арнайы аналитикалық ұйымдармен есеп айырысады және ол ең маңызды өндiрiстiк - қаржы көрсеткiштермен есеп айырысады. Берілген әдiс РФ нарығында әлі таратылмаған, өйткенi қажеттi мерзiмге тұрақты нарық туралы, шарттардағы ұзақ бақылау туралы жиналған мәлiмет болмайды. Салалық коэффициенттердiң әдiсi сонымен бірге "Алтындай қима" салалық байланыстардың әдiсi немесе ережемен аталады. Бұл әдiс тұрақты салалық жеткiлiктi.
Әдебиеттер тізімі

Негізгі

1 Қаржылық талдау : оқулық Т. Ж. Демесінов. – Алматы : Дәуір, 2011. - 320 б.

2 Жобаларды талдау: Экономика мамандықтарының студенттеріне арналған оқу құралы М. М. Мухамедова Павлодар : Кереку, 2010. - 83 б.

Қосымша

3 Бизнестi бағалау [Электронный ресурс] : оқу құралы Асқарова Ж. А. - Алматы : Нұр-Пресс, [2007]. - 1 с.

4 Банк ісі : оқулық С. Б. Мақыш. – Алматы : Жеті жарғы, 2009. - 552 б
7 Тақырып. Бизнесті бағалаудың шығынды жолы   2 сағат.