Тяръцмячи: йусифли ъаваншир



бет13/14
Дата04.07.2016
өлшемі0.73 Mb.
#178244
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14

Горху йарым ил яввял олдуьундан даща сарсыдыъы иди, чцнки гаршысынын чохдан алындыьы эцман едилян тящлцкянин эюзлянилмядян гайытмасы инсанлар арасында аъизлик щисси йайырды. Яэяр йепископун ляняти дя кюмяк етмядися! Яэяр Антуан Риши, гцдрятли Риши, шящярин ян варлы сакини, Икинъи Консул, бцтцн юзцнцмцдафия васитяляриня малик олан нцфузлу, аьыллы бир адам юз шяхси ушаьыны горуйа билмядися! Яэяр гатилин яли Лауранын илащи эюзяллийинин гаршысында титрямяйибся – чцнки о щягигятян дя ону таныйан щяр кяся, хцсусиля дя инди,юлдцкдян сонра, мцгяддяс эюрцнцрдц. Бцтцн бунлардан сонра гатилдян йаха гуртармаьа неъя цмид етмяк оларды? О таундан дящшятли иди, чцнки таундан гачмаг оларды, амма бу гатилдян йох, - буну Ришинин нцмуняси сцбут едирди. О ачыг-айдын фювгялтябии баъарыглара малик иди. О ялбяття ки, иблисля иттифагда иди, сюзсцз ки, яэяр иблисин юзц дейилдися. Вя бир чохлары, илк нювбядя, даща садя, дар дцшцнъяли инсанлара йалныз бир шей галырды – килсяйя эедиб дуа етмяк; щяр сянят тябягяси юз щамисиня: чилинэярляр – мцгяддяс Алогуийя, тохуъулар – мцгяддяс Кристиня, баьбанлар – мцгяддяс Антонийя, ятриййатчылар – мцгяддяс Иосифя дуа едирди. Вя онлар юз арвадлары вя гызларыны да юзляри иля эютцрцр, онларла бирликдя дуа едир, килсядя йейиб вя йатараг, юзлярини вящшидян йалныз цмидини итирмиш кился адамларынын иъмасынын мцдафияси вя Мадоннанын суряти гаршысында тящлцкядян горуйа биляъякляриня (эяр цмумиййятля щансыса тящлцкя вар идися!) инанараг щятта эцндцзляр дя ордан чыхмырдылар.

Диэярляри, даща дцшцнъяли адамлар мистик групларда бирляширдиляр, чцнки Кился артыг бир дяфя эцъсцз олуб, бюйцк пуллар тюкцб юзцнц йахшы танытмыш Гурдонлу ъадуэяр гадыны тутур, Грасын чохсайлы йералты маьараларындан бириня чякилир вя шейтана ситайиш етмяйя разы олдугларыны эюстярмяк цчцн гара ибадятляр едирдиляр. Бязи мютябяр буржуа вя тящсилли задяэанлар елми методлара цмид едирдиляр – евлярини щипноз едир, гызларыны щипнозла йатырыр, салонларда эизли флцидал дярнякляр йарадыр вя фикрин узаг мясафяйя ютцрцлмяси йолу иля телепатик олараг гатилин рущуну говмаьа чалышырдылар.

Кился коллеэийалары Грасдан Ла-Напула вя яксиня тювбя йцрцшляри тяшкил едирдиляр. Шящярин беш монастырынын ращибляри бцтцн сутка бойу зябур суряляри охумагла ибадятляр кечирирдиляр, она эюря дя шящярин эащ бу, эащ да о бири башында эеъя вя эцндцз фасилясиз аьылар ешидилирди. Демяк олар ки, щеч ким ишлямирди.

Беляликля, бцтцн Грас ящалиси ясяби фяалиййятсизликля, демяк олар ки, сябирсизликля нювбяти гятли эюзляйирди. Онун баш веряъяйиня щеч ким шцбщя етмирди. Вя цряйиндя щяп кяс дящшятли хябярин она дейил, башгасына аид олаъаьы цмиди иля ону тез ешитмяк истяйирди.

Амма бу дяфя халгын истерик ящвал-рущиййяси шящяр, мащал вя яйалят щакимиййятиня сирайят етмяди. Гыз Гатили пейда оландан илк дяфя Грас, Драэинйон вя Тулон шящяр щакимляри маэистрат, полис, Интендант, парламент вя дяниз донанмасы сявиййясиндя планлы вя шахяли ямякдашлыьа башладылар.

Бу дцнйанын эцълцляринин беля щямряйлийинин сябяби бир тяряфдян цмуми халг цсйаны тящлцкяси, диэяр тяряфдян ися Лаура Ришинин гятлиндян сонра нящайят ки, гатилин системли тягибиня башламаьа имкан верян чыхыш нюгтяляринин мейдана чыхмасы иди. Гатили эюрмцшдцляр. Сющбят, сюзсцз ки, фаъия баш верян эеъя Ла-Напули карвансарасынын ат тювлясиндя олмуш, сящяр ися изсиз-сорагсыз итмиш щямин шцбщяли даббаг кюмякчисиндян эедирди. Карвансара сащиби, мещтяр вя Риши бир бириня уйьун олараг тясдиг едирдиляр ки, бу гящвяйитящяр эюдякъядя вя кятан чийиня атылан кисяси олан эюркямсиз, алчагбойлу адам иди. Бу цч шащидин диэяр ифадяляри думанлы олса вя онлар бу адамын, мясялян цз ъизэиляри, сачларынын рянэи вя йа данышыьыны тясвир едя билмясяляр дя, карвансара сащибинин йадына дцшдц ки, сящв етмирся, намялум шяхсин щярякятляри вя йол йеришиндя няся йюндямсизлик диггяти ъялб едирди, санки ня вахтса онун балдыры сыныб вя йа пянъяси шикяст олуб.

Ики атлы сащил мцщафизя дястяси бу яламятляри алыб гятл баш верян эцнцн эцнортасы Марсел истигамятиндя тягибя башладылар – бири сащил бойу, о бири ися йолла яйалятин дяринликляриня доьру. Кюнцллцляря Ла-Напулун ян йахын ятрафларыны ахтармаг ямр олунмушду. Грас мящкямясинин ики сялащиййятли цзвц даббаг кюмякчиси щаггында мялумат топламаг цчцн Ниссайа йолландылар. Фрежцс, Канн вя Антибдя дянизя чыхан бцтцн эямиляр йохламадан кечирилди, Савойа эедян бцтцн йоллар баьланмышды, сяйащятчилярдян шяхсиййяти тясдиг едян сянядляр тяляб едирдиляр. Ъинайяткарын тясвири олан ахтарыш вярягляри Грас, Ванс, Гурдон шящяр дарвазалары вя кяндлярдяки кился гапыларынын юнцндя охуйа билян щяр кяся верилирди. Ъарчылар ону эцндя цч дяфя мейданларда охуйурдулар. Дцздцр, ахсаглыьын гейд олунмасы ъинайяткарын иблисин юзц олмасы иля баьлы шцбщяляри артырыр вя дцрцст мялуматларын топланмасына кюмяк етмякдян чох чахнашма йарадырды.

Йалныз Грас мящкямясинин сядри Ришинин адындан ъинайяткар щаггында мялуматлара эюря ян азы 200 ливр мцкафат вяд етдикдян сонра Грасда, Онеонда вя Гурдонда верилян хябярляр ясасында бир нечя уста кюмякчиси сахланылды ки, онлардан бири доьрудан да бядбяхтликдян топал иди. Бир чох шащидлярин тясдиг етдийи алибляря бахмайараг ону артыг ишкянъяляря мяруз гоймаг истяйирдиляр ки, бирдян, гятлдян он эцн кечмиш мерийайа шящяр гаровулундан бир няфяр йахынлашды вя щакимляря беля бир мялумат верди: щямин эцн эцнорта, о, гаровул капитаны Габриел Талйаско адяти цзря Дц-Кур дарвазасында хидмяти вязифясини йериня йетиряркян она, инди онун фикринъя ахтарыш вярягиндяки яламятлярин тясвириня уйьун эялян бир субйект мцраъият етди; бу субйект бир нечя дяфя исрарла сящяр Икинъи Консулун юз карваны иля шящярдян щансы йолла эетдийини сорушуб. Капитан бу щадисяйя ня онда, ня дя сонра щеч бир ящямиййят вермяйиб вя бу субйектя тясадцфян, щям дя бурада, Грасда, Де-ла-Лув кцчясиндя, метр Дрцо вя мадам Арнулфинин емалатханасынын гаршысында раст раст эялмясяйди йягин ону щеч хатырламазды да – чцнки о олдугъа эюркямсиз иди; вя бу дяфя щямин адамын емалатханайа дахил оларкян нязяря чарпаъаг дяряъядя ахсадыьы онун диггятини ъялб етди.

Бир саатдан сонра Гренуй щябс олунду. Щяля яввялдян диэяр сахланыланлры танымаг цчцн Граса чаьырылмыш Ла-Напулидяки карвансаранын сащиби вя онун мещтяри дярщал онларда эеъялямиш даббаг кюмякчисини таныдылар: бу одур, шцбщя ола билмяз, бу щямин о ахтарылан гатилдир.

Емалатхананы, франсискан монастырынын архасындакы зейтунлугдакы команы ахтардылар. Кцнъдя, демяк олар ки, эюз габаьында, Лаура Ришинин эеъя кюйняйи, алт кюйняйи вя кцрян сачлары атылмышды. Торпаг дюшямяни газыдыгда ися бир-биринин ардынъа галан ийирми дюрд гурбанын да палтар вя сачлары ашкар олунду. Дяйяняк – ъинайят аляти вя кятан чийиня атылан кися тапылды. Дялилляр сарсыдыъы тясир йаратды. Кился зянэлярини чалмаг ямр олунду. Мящкямя сядри еланлар йапышдырмаг вя ъарчылар васитясиля артыг бир илдир ки, ахтарышда олан Гыз Гатилинин нящайят ки, тутулуб зиндана ъидди нязарят алтына алындыьыны халга чатдырмаьы тапшырды.
48
Яввялъя ъамаат бу хябяря инанмады. Онлар еля щесаб етдиляр ки, бу щакимиййятин йетишмякдя олан халг щяйяъаныны сакитляшдирмяк цчцн юз кюмяксизлийини эизлятмяк ъящдидир. Гатилин Гренобла чыхыб эетдийи щаггында хябярлярин йайылдыьы заманлары щяля чох йахшы хатырлайырдылар. Бу дяфя горху инсанларын гялбиндя щяддиндян артыг дярин йува салмышды.

Йалныз нювбяти эцн, мящкямянин гаршысындакы цмуми мейданда яшйайи-дялилляр ъамаатын тамашасына чыхарылдыгда – мцгявва кими шцвцллярин башына кечирилиб сыра иля дцзцлмцш бу ийирми беш эейим вя ийирми беш сач чянэясиня бахмаг дящшят доьурурду – йалныз онда иътимаи фикир щярякятя эялди.

Йцзлярля инсан тянтяня илябу дящшятли галерейанын йанындан ютцб кечди. Гурбанларын палтарларыны таныйан гощумлары гышгырараг щушларыны итирирдиляр. Галан кцтля, бязиляри сенсасийалара олан мящяббятдян, бязиляри ися шцбщяляриня сон гоймаг истяйиндян гатили эюстярмяйи тяляб едирди. Тезликля гышгырыглар еля эцълц, инсан кцтляляри иля долу кичик мейданда щяйяъан еля тящлцкяли олду ки, мящкямянин сядри гярара эялди: о Гренуйу камерадан чыхарыб икинъи мяртябянин пянъярясиндян кцтляйя эюстярмяйи ямр етди.

Гренуй пянъяряйя йахынлашдыгда кцтля сусду. Бирдян биря еля сакитлик чюкдц ки, санки исти эцнорта чаьы щамы чюля ишлямяйя эедиб, йа да евлярин кюлэясиндя далдаланыб. Ня айагларын бир бириня сцртцлмяси, ня хышылты, ня дя няфяслярин сяси эялирди. Дцз бир дягигя кцтля эюзлярини бярялдиб вя аьызларыны ачыб дурду. Щеч кимин аьлына батмырды ки, орада, пянъярянин юнцндя дуран бу зяиф, балаъа, белибцкцк адам, бу сохулъан, бу бир овуъ кцл, бу мискин икирми дюрд гятл тюрятмишди. О щеч гатиля охшамырды да. Дцздцр, щеч ким гатили – бу иблиси неъя тясяввцр етдийини дейя билмязди, амма бир шейдя онлар щямфикир идиляр: беля йох! Бахмайараг ки, гатил инсанларын тясяввцрцня тамамиля уйьун эялмирди вя буна эюря дя онун яйани нцмайиши, санки аз инандырыъы олмалы иди, - амма, щяр щалда артыг бу инсанын пянъярядя эюрцнмяси вя башгасынын дейил, мящз онун гатил кими тягдим олунмасы, парадоксал шякилдя инандырыъы тясир эюстярди. Щамы фикирляшди: ола билмяз, бу доьру дейил! – вя ейни заманда баша дцшдцляр ки, бу доьру олмалыдыр.

Ялбяття ки, кешикчиляр бу балаъа инсаны эери, отаьын гаранлыьына чякся, о эюздян ится вя эюрцнмяз олса беля, гыса мцддятя дя олса, щяля инсанларын бейниндя хатиря кими, аз гала мурдар гатил символу кими галмагда давам едяркян – кцтлянин сарсынтысы юз йерини щадисяйя уйьун реаксийайа веряряк йох олду: дилляр ишя дцшдц, минлярля эюз йенидян ишылдады. Вя онда бцтцн гышгырыглар ваъиб бир гязяб вя интигам эурултусунда бирляшди:

– Ону бизя верин! – Вя онлар юз ялляри иля ону боьмаг, даьытмаг, парчаламаг цчцн мящкямя бинасына щцъум етдиляр. Кешикчиляр чох бюйцк чятинликля гапыларын гаршысында баррикада гуруб гязяблянмиш кцтляни узаглашдыра билдиляр. Гренуйу дярщал юз зинданына апардылар. Сядр пянъяряйя йахынлашды вя сюз верди ки, мящкямя тез вя амансыз олаъаг. Буна бахмайараг, кцтлянин даьылмасы цчцн даща бир нечя саат, шящярин ися бир аз сакитляшмяси цчцн даща бир нечя эцн лазым олду.

Щягигятян дя Гренуйа гаршы просес олдугъа сцрятля эедирди, чцнки ишдя тякзибедилмяз яшйайи-дялилляр вар иди, тягсирляндирилян шяхс юзц дя диндирмялярдя иттищам олундуьу гятллярин тюрядилмясини ачыг-ашкар бойнуна алды.

Амма ъинайятлярин мотиви щаггында суала о гянаятбяхш бир ъаваб веря билмяди. О йалныз тякрар едирди ки, гызлар она лазым идиляр вя она эюря дя о онлары юлдцрцрдц. Онлар онун няйиня лазым иди вя цмумиййятля «онлар она лазым идиляр» ня демякдир – бу барядя о сусурду.

Онда она ишэянъя вермяйя башладылар, бир нечя саат айагларындан асылы сахладылар, цстцня йедди пинта су тюкдцляр, испан чякмяляри эейдирдиляр – бу да щеч бир файда вермяди. Бу инсан ъисмани аьрыйа гаршы гейри-щяссас иди, о щеч ъынгырыны да чыхармады вя тякрар верилмиш суала ейни ъавабы верди: «Онлар мяня лазым идиляр». Щакимляр ону дяли щесаб етдиляр. Онлар ишэянъяляри дайандырыб просеси баъардыгъа тез, щеч бир сорьу-суалсыз битирмяк гярарына эялдиляр.

Йеэаня ичик лянэимя табелийиндя Ла-Напулун олдуьу Драэинйан мерийасы вя Ексдяки парламентля щцгуги чякишмя иля баьлы иди, чцнки щям Драэинйан, щям дя Екс просеси юз ялляриня кечирмяк истяйирдиляр. Амма Грас щакимляри бу ишин онларын ялиндян алынмасына имкан вермядиляр. Ъинайяткары онлар вя мящз онлар тутмушдулар, гятллярин бюйцк яксяриййяти онларын йурисдиксийасы алтында олан яразидя тюрядилмишди вя онлар гатили башга мящкямяйя версяйдиляр халг гязяби партлайышы тящлцкяси алтында галардылар. Онун ганы Грасда ахыдылмалы иди.

1776-ъы ил апрелин 15-и щюкм чыхарылды вя мцттящимя юз камерасында охунду. «Ятриййатчы цста кюмякчиси Жан-Батист Гренуй – щюкмдя дейилирди, - 48 саат ярзиндя Дц-Кур дарвазасына чыхарылмалы вя цзц сямайа тахта хача баьланмалыдыр вя онун чылпаг бядяниня дямир чубугла он ики зярбя вурулмалыдыр ки, бу зярбяляр дя онун ял, айаг, буд вя чийин ойнагларыны сындыраъаг вя бундан сонра о юлянядяк хача бурулуб баьланмыш вязиййятдя сахланаъаг». Бу дяфя юлцмгабаьы язаблар бир нечя эцн давам ется беля ъяллада ъинайяткара щямишяки мярщямяти эюстярмяк – ойнаглары сындырылдыгдан сонра ипля боьмаг гяти гадаьан олунмушду. Бундан сонра мейити дяри сойулан йердя йеря басдырыб йерини ися гейд етмямяк лазым иди.

Гренуй щюкмя щеч бир реаксийа вермяди. Мящкямя хидмятчиси ондан сон арзусу олуб олмадыьыны сорушду.

- Йох, - Гренуй деди; онун лазым олан щяр шейи вар иди.

Кешиш Гренуйун эцнащларыны йумаг цчцн камерайа дахил олду, амма он беш дягигядян сонра юз миссийасыны йериня йетирмямиш орадан чыхды. Мящкум Аллащын адыны ешитдикдя бу ады илк дяфя ешидирмиш кими тамамиля йад бахышларла она бахды, сонра ися дярщал дярин йухуйа эетмяк цчцн юз тахтына узанды. Бундан сонра, кешиш деди, юйцд-нясищят вермяйин мянасы йох иди.

Нювбяти ики эцн ярзиндя мяшщур гатиля бахмаг цчцн чохлу инсанлар эялирди. Кешикчиляр онлара гапыдакы эюзлцкдян камерайа бахмаьа иъазя верир вя буна эюря щяр бириндян алты су алырдылар. Ескиз чякмяк истяйян мис цзяриндя оймачы онлара алты франк пул вермяли олду. Амма шякил даща чох мяйус едирди. Биляк вя топугларындан зянъирлярля баьланмыш мящбус бцтцн бу вахты юз тахтында узаныб йатырды. О цзцнц дивара чевирмишди вя ня тыггылты, ня дя чаьырылмасына реаксийа верирди. Эялянляря камерайа эирмяк гяти гадаьан иди вя кешикчиляр йолдан чыхаран тяклифляря бахмайараг, бу гадаьаны позмаьа риск етмирдиляр. Горхурдулар ки, мящбус онун гурбанларынын йахынларындан бири тяряфиндян вахтындан яввял юлдцрцля биляр. Ейни сябябдян эялянлярин эятирдийи йемякляри она вермирдиляр. Онлар зящярлянмиш ола билярдиляр.

Щябсханада олдуьу бцтцн мцддят ярзиндя Гренуй йемяйи йепископ сарайынын нюкярляри цчцн мятбяхдян алырды, баш нязарятчи онун дадына бахмалы иди. Анъаг, сон ики эцнц о цмумиййятля йемяк йемирди. О узаныр вя йатырды. Вахташыры онун зянъирляри ъинэилдяйирди, кешикчи юзцнц эюзлцйя чатдыранда ися анъаг Гренуйун су мещтярясиндян бир гуртум су ичиб йенидян тахтын цстцня йыхылыб йатдыьыны эюря билирди. Инсан санки юз щяйатындан еля йорулмушду ки, онун щятта сон саатларыны да айыг галмаг истямирди.

Бу арада ися, Дц-Кур дарвазасынын йанындакы едам йери едам цчцн щазырланырды. Харратлар бюйцк едам мейданчасы, сцращысы вя мющкям пиллякяни олан ики метр щцндцрлцкдя едам кцрсцсц (ешафот) гурашдырдылар – Грасда щяля беля тямтяраглысы олмамышды. Бундан башга, онлар мютябяр гонаглар цчцн тахта трибуна вя садя ъамааты узагда сахламаг цчцн чяпяр дцзялтмишдиляр. Дц-Кур дарвазасындан солда вя саьда йерляшян евлярин вя шящяр гаровулунун бинасынын пянъяряляри артыг чохдан щядсиз баща гиймятя кирайя верилмишди. Щятта бир гядяр чяпяки йерляшмиш ялилляр евиндя ъялладын ялалтысы мцвяггяти олараг хястялярдян онларын отагларыны кирайя алыб бюйцк мянфяятля едама бахмаг истяйянляря кирайя вермишди. Лимонад сатанлар бардаглара бийан суйу тюкцб ещтийат цчцн гоймушдулар, оймачы гатилин щябсханада чякдийи вя фантазийасынын учушу иля бязядилмиш портретиндян бир нечя йцз нцсхя чыхарды, кючяри таъирляр дястя-дястя шящяря ахышыр, чюрякбиширянляр хатиря прйаникляри биширирдиляр.

Артыг узун иллярдир ойнаглары сындырылмагла едам етмяйян ъяллад, мцсйю Папон дямирчийя аьыр дюрдцзлц дямир чубуг сифариш вермишди вя онунла саллагханайа эедирди ки, щейванларын ъямдякляриня зярбя вурмагла мяшг етсин. О йалныз он ики зярбя вура билярди вя бу он ики зярбя иля мцтляг он ики ойнаг сындырылмалы иди, амма бу заман бядянин ваъиб щиссяляри, мясялян, синя вя йа баш зядялянмямяли иди, - бу бармаглардан чох бюйцк щяссаслыг тяляб едян чятин вязифя иди.

Шящяр сакинляри бу щадисяйя тянтяняли байрам кими щазырлашырдылар. Бу эцнцн иш эцнц олмайаъаьы еля беля дя айдын иди. Гадынлар юз байрам палтарларыны цтцляйир, кишиляр сцртцк вя эюдякъяляриндян тозу тямизляйир вя узунбоьаз чякмялярини парылдайанадяк силирдиляр. Щярби рцтбяси вя йа сех устасы, вякил, нотариус, бирлик рящбяри вя йа диэяр ящямиййятли вязифя сащибляри мундир вя йа мантийа эейир, орденляр, шярфляр, зянъир вя тябашир кими аь пудраланмыш парикляр тахырдылар. Мюминляр пост фестум5 ибадят етмяк цчцн килсяйя эетмяк, иблисин пярястишкарлары – Лцсиферя тямтяраглы миннятдарлыг мессасы тяшкил етмяк, тящсилли задяэанлар – Кабри, Вилнюв вя Фонмишел аиляляринин маликаняляриндя щипноз сеансларына йолланмаг фикриндя идиляр. Мятбяхлярдя артыг вар гцввя иля биширир вя гызардыр, зирзямилярдя шяраб, базарлардан столлары бязямяк цчцн чичяк эятирир, баш килсядя орган чалан вя кился хору мяшг едирди.

Друат кцчясиндя Ришинин евиндя сакитлик иди. Риши халг арасында едам эцнцнцн адландырылдыьы кими Гуртулуш эцнцня щяр щансы щазырлыьы юзцня гадаьан етмишди. Щяр шей она ийрянъ эюрцнцрдц. Инсанларын эюзлянилмядян ъанланмыш дящшят щисси ийрянъ иди, онларын щяйяъанлы севинъ интизары ийрянъ иди, онлар юзляри, бу инсанлар да щамысы бир йердя она ийрянъ эюрцнцрдцляр. О ня ъинайяткар вя онун гурбанларынын кился мейданында тягдим олунмасында, ня просесдя, ня дя авара адамларын мящкумун камерасы гаршысында ийрянъ сейриндя иштирак етмяди. Гызынын сачлары вя палтарларыны танымаг цчцн о мящкямя цзвлярини юз евиня дявят етди, гыса вя тямкинля ифадя верди вя бу яшйалары йадиэар кими она вермяйи хащиш етди ки, бу да йериня йетирилди. О онлары Лауранын отаьына апарды, кясилмиш эеъя кюйняйи вя алт кюйняйини онун чарпайысына гойду, онун кцрян сачларыны балынъын цстцня тюкдц, чарпайынын юнцндя отурду вя даща ондан узаглашмады, санки бу фасилясиз нювбя онун о эеъя Ла-Напулидя етмядийинин йерини долдура билярди. Онун гялби нифрятля, дцнйайа вя юзцня нифрятля о гядяр долу иди ки, о аьлайа да билмирди.

О гатиля гаршы да нифрят щисс едирди. О артыг онда инсан дейил, садяъя кясилмяли олан гурбан эюрмяк истяйирди. О ону йалныз едам анында, о хачын цстцндя узананда вя она он ики зярбя вуруланда эюряъяк, бах онда о ону эюряъяк, лап йахындан, о юзц цчцн ян юн ъярэядя йер сахламышды. В ъамаат даьылышдыгдан бир нечя саат сонра о онун йанына гана бойанмыш едам кцрсцсцня галхаъаг вя йанында отураъаг вя лазым оларса эцнлярля вя эеъялярля нювбя чякяъяк вя онун, гызынын гатилинин эюзляринин ичиня бахаъаг вя бу мурдар эябярянядяк юз нифрятини зящярли туршу кими дамла-дамла онун эюзляриня, онун ъан вермясиня ахыдаъаг…

Бяс сонра? Сонра ня едяъяк? Буну билмирди. Бялкя дя о, ади щяйата гайыдаъаг, бялкя евляняъяк, бялкя онун оьлу олаъаг, бялкя дя щеч ня етмяйяъяк, бялкя дя юляъяк. Бунун онун цчцн тамамиля фярги йох иди. Бу барядя дцшцнмяк она юляндян сонра ня етмяк барядя дцшцнмяк гядяр мянасыз эюрцнцрдц: ялбяття ки, онун артыг индидян биляъяйи щеч бир шей.


49
Едам эцнортадан сонра саат бешя тяйин олунмушду. Артыг сящяр илк тамаша щявяскарлары эялиб юзляриня йер тутмушдулар. Юзляри иля стул вя скамйалар, отурмаг цчцн дюшякъяляр, йемяк, чахыр вя ушагларыны эятирмишдиляр. Эцнортайа йахын кянд ъамааты щяр тяряфдян дястя-дястя шящяря ахышмаьа башладыгда Дц-Кур дарвазасынын йанындакы мейданда еля тцнлцк вар иди ки, йени эялянляр чюл вя баьларда, йайланын терраслара бюлцнмцш йамаъларында, Гренобла эедян йол бойу йерляшмяли олдулар. Сяййар таъирлярин алвери йахшы эедирди, адамлар йейиб-ичир, ятрафда йармаркада олдуьу кими сяс-кцй вя цфунят вар иди. Тезликля аз гала он мин, Кралича Жасмин байрамында олдуьундан чох, ян бюйцк хач йцрцшцндя олдуьундан чох, цмумиййятля ня вахтса Граса топлашандан чох адам йыьылды. Бцтцн йамаълар инсанла долу иди. Онлар аьаълара чыхыр, щасарлара вя дамлара дырмашыр, он-он, он ики-он ики пянъярялярдян салланырдылар. Йалныз мейданын ортасында, чяпярин архасында, санки инсан кцтлясиндян ибарят хямирдян быъагла айрылмыш кими трибуна вя бирдян биря ойунъаг вя йа кукла театрынын сящняси кими балаъалашан едам кцрсцсц цчцн йер галмышды. Вя щяля едам йериндян Дц-Кур дарвазасы вя Друат кцчяси бойу дар кечид бош галмышды.

Тягрибян саат цчдя мцсйю Папон вя онун ялалтылары эялиб чыхдылар. Онлары тягдиредиъи уьулту иля гаршыладылар. Онлар тирлярдян дцзялдилмиш хачы сцрцйцб едам кцрсцсцня тяряф эятирдиляр вя иш цчцн ялверишли щцндцрлцк сечиб ону дюрд аьыр дцлэяр скамйасынын цстцндя гурашдырдылар. Дцлэяр кюмякчиси ону скамйайа мыхлады. Ъяллад вя дцлэяр кюмякчиляринин щяр бир щярякятини кцтля алгышларла мцшайият едилирди. Бундан сонра Папон дямир чубугла едам кцрсцсцня йахынлашыб хачын щяр тяряфиня фырланыб, юз аддымларынын сайыны юлчцб эащ бир, эащ да о бри тяряфдян хяйали зярбяляр вурмаьа башлайанда ясл сцрякли алгышлар ешидилди.

Дюрдя йахын трибуна долмаьа башлады. Чохлу ясилзадя ъянаблар, нюкярляри вя эюзял манералары олан зянэин адамлар, эюзял ханымлар, ири шлйапалар, парлаг бязякляр – тамаша едиляси чох шей вар иди. Шящяр вя яйалятин бцтцн задяэанлары топлашмышдылар. Шящяр шурасынын цзвляри башда щяр ики Консул олмагла сых сыра иля юз йерляриня кечдиляр. Ришинин яйниндя гара эейим, гара ъораб, гара шлйапа вар иди. Шуранын ардынъа мящкямя сядринин башчылыьы алтында маэистрат эялирди. Сонда ачыг тяхтиряванда, бянювшяйи эейимин парылтысы ичиндя вя йашыл папагда олан йепископ эюрцндц. Щяля шлйапаларыны чыхармайанлар щеч олмаса инди онлары эютцрмяйя тялясдиляр. Тянтяняли ан йахынлашырды.

Сонра он дягигя ярзиндя щеч бир шей баш вермяди. Ъянаблар йерлярини тутдулар, ъамаат йериндя донуб галмышды, даща щеч ким йемирди, щамы эюзляйирди. Папон вя онун ялалтылары едам кцрсцсцнцн сящнясиндя йер мыхланмыш кими гуруйуб галмышдылар. Бюйцк вя сары эцняш Естерелин цзяриндя асылмышды. Грас вадисиндян чичяклянян портаьал аьаъларынын ятрини эятирян исти кцляк ясирди. Щава исти вя аз гала инанылмаз сакит иди.

Нящайят, артыг эярэинлийин сон щяддя чатдыьы вя минсясли шивянин, вурщавурун дава-далашын вя йа кцтлядя даща щансыса щадисянин еля индиъя сцкуту позаъаьы ан йахынлашырды ки, ат айагларынын таппылтысы вя тякярлярин ъырылтысы ешидилди.

Друат кцчясиндя бир ъцт ат гошулмуш карет, полис лейтенантынын карети эюрцндц. О шящяр дарвазаларындан кечди вя артыг щамынын эюря билдийи карет едам йериня апаран дар дюнэяйя эирди. Полис лейтенанты онун бу цсулла эятирилмясиндя исрар едирди, чцнки башга ъцр ъинайяткарын тящлцкясизлийини тямин едя билмяйяъяйини дцшцнцрдц. Цмумиййятля ися, беля гябул олунмамышды. Щябсхана едам йериндян ъями беш дягигялик мясафядя йерляширди вя яэяр мящкум едилмиш щяр щансы бир сябябдян бу мясафяни гят едя билмирдися, ону ора ешшяк гошулмуш ачыг арабада эятирирдиляр. Кимися шяхси едамына зянэин миникдя, файтончу иля, ливрейалы нюкярляр вя атлы мцщафизя дястяси иля эятирсинляр – беля шей щяля эюрцнмямишди.

Буна бахмайараг, кцтлядя ня наращатлыг, ня дя наразылыг йаранмады, яксиня, щамы цмумиййятля няйинся баш вердийиндян разы иди вя театрда мяшщур пйеси эюзлянилмяз йени гурулушда неъя илтифатла гаршылайырдыларса, файтону да еляъя уьурлу идейа кими гябул етдиляр. Чохлары щятта баш гящряманын беля чыхышыны мцнасиб щесаб етдиляр. Беля хцсусиля ийрянъ ъинайяткара гаршы хцсуси мцнасибят лазым иди. Ону ади гулдур кими зянъирли вязиййятдя дартыб мейдана эятирмяк вя чубугла дюймяк олмазды ки. Бунда сенсасийалы щеч ня йох иди. Ону зянэин файтонун йумшаг отураъаьындан галдырыб хачын йанына эятирмяк – бах бунда даща чох гяддарлыг вар иди. Карет едам кцрсцсц вя трибунанын арасында галды. Нюкярляр каретин архасындакы хидмятчи йериндян йеря щоппаныб гапыны ачдылар вя кичик гатланан айаг йерини ашаьы бурахдылар. Полис лейтенанты, онун ардынъа мцщафизя дястяси забити вя нящайят Гренуй дцшдц. О мави эюдякъядя, аь кюйнякдя, аь ипяк ъорабларда вя тоггалы гара айаггабыда иди. Онун цстцндя щеч бир гандал йох иди. Ону щеч ким голундан тутуб апармырды. О каретдян азад адам кими дцшдц.

Вя онда мюъцзя баш верди. Вя йа мюъцзяйя бянзяр бир шей, даща дягиг десяк, о гядяр аьласыьмаз, мисли эюрцнмямиш вя анлашылмаз бир шей ки, яэяр бунун шащидляри сонралар ня вахтса бу барядя данышсайдылар, буну мюъцзя адландырардылар, онлар ися щеч вахт данышмырдылар, чцнки щамысы цмумиййятля бу ишдя иштирак етдиклярини етираф етмяйя хяъалят чякирдиляр.

Иш ися орасында иди ки, дарвазанын йанындакы мейданда вя ятраф йамаълардакы он мин адама бирдян биря, бир ан ичиндя еля индиъя каретдян дцшян мави эюдякъяли балаъа адамын щеч ъцр гатил ола билмяйяъяйиня гяти инам йаранды. Онлар щеч дя онун ейни адам олмасындан шцбщялянмядиляр! Онларын гаршысында бир нечя эцн яввял кился мейданында мящкямянин пянъярясиндя эюрдцкляри вя о заман ялляриня дцшсяйди щядсиз нифрятля дашгалаг етмяйя щазыр олдуглары щямин о адам дурмушду. Щямин о адам ки, ики эцн габаг тякзиболунмаз дялилляр вя шяхси етирафы ясасында гануна уйьун олараг юлцмя мящкум едилмишди. Щямин адам ки, ъями бир дягигя яввял онлар ещтирасла онун ъяллад тяряфиндян юлдцрцлмясини эюзляйирдиляр. Бу о иди, буна шцбщя ола билмязди!



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет