Тяръцмячи: йусифли ъаваншир



бет9/14
Дата04.07.2016
өлшемі0.73 Mb.
#178244
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14

Монпелйени тярк етдийи эцнцн ахшамы артыг Ег-Мортун ъянуб-гярбиндяки лиман шящяръийи Гро-дйу-Руайа эялди вя ордан йелкянли йцк эямисиндя Марселя йолланды. Марсел лиманында дярщал сащил бойу шяргя эедян эямини ахтарыб тапды. Ики эцндян сонра Тулонда, даща цч эцндян сонра ися Каннда иди. Йолун галаныны ися пийада гят етди. Юлкянин дяринлийиня, шимала, тяпяликляря апаран ъыьырла эедирди.

Ики саатдан сонра йайланын башында дурмушду, гаршысында ися бир нечя мил бойунъа кянарларыны азъа уъалан тяпяляр вя сылдырымлы даь силсиляляри тяшкил едян, узагда эюрцнян мянсябини ися тязя шумланмыш тарлалар, беъярилмиш баьлар вя зейтунлуглар юртян нящянэ ландшафт пийалясиня бянзяйян чай щювзяси узанырды. Бу пийаля тамамиля фяргли, эизли атмосферля долу иди. Дянизин тяпялярин башындан эюрцняъяк гядяр йахын олмасына бахмайараг, бурада дяниздян ясяр-яламят, шортящяр-гумлу, ачыг щеч ня йох иди – анъаг сакит тянщалыг, санки сащил бир нечя эцнлцк узаглыгда йерляширди. Шимала доьру башында щяля дя гар олан вя щяля узун мцддят дя олаъаг бюйцк даь уъалса да, бурада йабанылыг вя йа касыблыг, сойуг кцляк щисс олунмурду. Бурада йаз Монпелйедя олдуьундан даща иряли эетмишди. Назик думан тарлаларын цстцнц шцшя зынгыров кими юртцрдц. Ярик вя бадам аьаълары чичяк ачмышды вя илыг щаваны нярэиз ятри бцрцмцшдц.

Бу бюйцк пийалянин о бири башында, тяхминян ики мил аралыда щансыса шящяр узаныр, даща дягиг десяк, даьларын сылдырымына йапышырды. Узагдан о, бир еля мющтяшям эюрцнмцрдц. Орада бюйцк, евлярин арасындан уъалан кился йох иди, садяъя килсянин зянэ гцлляси габарырды, пейзажын башынын цстцнц кясян гала, няся бир ъащ-ъалаллы бина йох иди. Диварлар щеч дя алынмаз эюрцнмцрдц, орда-бурда евляр санки щамар сярщя ъан атырмыш кими юз щасарларындан бойланыр вя бу сакит мянзяряйя бир аз даьыныг эюрцнцш верирди. Санки бу шящяр щяддиндян артыг чох зябт олунуб, йенидян азад олунмушду, еля бил ки, о эяляъяк басгынлара ъидди мцгавимят эюстярмякдян йорулмушду, амма зяиф олдуьу цчцн йох, етинасызлыгдан вя йа щятта юз эцъцнц щисс етдийиндян. О санки ловьаланмаг истямирди. Онун, айаглары алтында эюзял гоху сачан бюйцк ятир пийаляси вар иди вя дейясян, бу она кифайят едирди.

Бу йарашыгсыз вя ейни заманда гцрурлу шящяръийин ады Грес иди вя артыг бир нечя ониллик иди ки, ятирли маддяляр, ятриййат маллары, ял-цз сабуну вя йаьларын шяксиз тиъарят вя вя истещсал пайтахты сайылырды. Ъцзеппе Балдини щямишя онун адыны хяйал долу щейранлыгла чякирди. Дейирди ки, бу шящяр ятирлярин Ромасыдыр, ятриййатчыларын щясрятиндя олдуьу йердр вя бурада мяктяб кечмяйян кясин ятриййатчы адланмаьа щаггы йохдур.

Гренуй Грес шящяриня там айдын нязярлярля бахырды. О ятриййатын щясряти чякилян юлкясини ахтармырды вя йцксяк йамаълара йапышмыш йуваны эюрдцкдя онун цряйи чырпынмады. Бура башга йерлярдян даща йахшы олдуьу цчцн, ятирлярин алынмасынын бязи техники цсулларыны юйрянмяк цчцн эялмишди. Инди бу техники биъликляря йийялянмяк истяйирди, чцнки юз мягсядляри цчцн буна ещтийаъ дуйурду. Ъибиндян хцсуси ятри олан ятир шцшясини чыхарыб гянаятля юзцня вурду вя йола дцшдц. Саат йарымдан сонра, эцнортайа йахын артыг Грасда иди.

Шящярин йухары башында Оз-Ер мейданындакы карвансарада нащар етди. Бцтцн узуну бойу мейданы кичик чай кясирди ки, бурада даббаглар дяриляри сонрадан гурутмаьа сярмяк цчцн йуйурдулар. Бурадан еля дящшятли пис ий эялирди ки, бязи кирайянишинлярин иштащы гачырды. Амма бу Гренуйа аид дейилди. Бу гоху она таныш иди. Бцтцн шящярлярдя биринъи нювбядя даббагларын мящяллясини ахтарыб тапырды. Сонра, пис ийляр мцщитиндян чыхыб шящярин башга йерляри щаггында сораглашанда, артыг юзцнц йад кими щисс етмирди.

Бцтцн эцнц, эцнортадан ахшамадяк, шящяри ялдян-айагдан салды. Онларла мянбя вя фявварялярдян ахан кичик чиркли чайларда вя чиркаб архларында гурулдайан вя дюнэя-даланы йуйан вя йа лилля долдуран чохлу суйа бахмайараг, даща доьрусу, онун сайясиндя шящяр олдугъа чиркли иди. Бязи мящяллялярдя евляр еля сых йерляшмишди ки, кечидляр вя пиллякянляр цчцн ъями-ъцмлятаны бир дирсяклик йер галырды вя чиркабын ичи иля юзцня йол тапыб кечян адамлар гаршыда эедяни ютмяк истяйяндя бир-бириня сыхылырдылар. Вя щятта мейданлар вя аз сайлы эениш кцчялярдя беля каретляр эцъля щярякят едя билирдиляр. Амма, бцтцн бу чиркаба, бцтцн тцнлцйя вя дарысгаллыьа бахмайараг, шящяр сяняткарларын ишэцзарлыьындан шишиб чатлайырды. Шящяри долашаркян Гренуй ян азы йедди сабун биширян, он ики ятриййат вя ялъяк ателйеси, сайсыз щяддя дистиллйат, помада вя ядвиййат щазырлайан хырда емалатхана вя нящайят йеддийя йахын ятриййат мямулатлары иля алвер едян топдан сатыш дцканы сайды.


34
Щяр щалда, бурада ятриййат маддяляринин сатышы иля мяшьул олан ясл ири контор сащиби олан таъирляр вар иди. Адятян, онларын евляриндян щеч ня билмяк олмурду. Кцчяйя чыхан фасадлар чох садя эюрцнцрдц. Амма фасадларын архасында – анбарларда вя ири зирзямилярдя: йаьла долу чяллякляр, ятирли лаванда сабуну галаглары, чичяк ъювщярляри, шяраблар, спиртляр олан балонлар, ийли дяри рулонлары, кисяляр, ядвиййат долу сандыглар, йешикляр… Гренуй онларын ийини бцтцнлцкля ян галын диварларын архасындан беля щисс едирди, - щятта кнйазларын да малик олмадыьы вар-дювлят иди. О даща йахшы, кцчяйя чыхан ъансыхыъы тиъарят вя анбар биналарындан ичярини ийляйяндя эюрцрдц ки, бу балаъа буржуа евляринин арха тяряфиндя ян зянэин тикилиляр вар иди. Олеандр вя палмаларын битдийи вя ляклярля дюврялянмиш фявварялярин сяс салдыьы кичик, амма эюзял баьларын ятрафында маликанялярин ачыг тяряфи ъянуба бахан «Π» формасында дцзцлмцш адам йашайан флиэелляр ферляширди: йухары мяртябялярдя эцняш ишыьы иля долу, диварларына штофлу дивар каьызы чякилмиш йатаг отаглары, ашаьы мяртябядя екзотик аьаъ нювляриндян олан панелляр дцзцлмцш дябдябяли гонаг отаглары, бязян баьа чыхан ейван формасында тикилмиш йемяк отаглары; бурада, Балдининин дедийи кими, доьрудан да, чини бошгабда йемяк йейир, гызыл чянэял, бычаг вя гашыгдан истифадя едирдиляр. Бу садя сящня архасында йашайан ъянаблар гызыл вя щакимиййят, бюйцк етибарлы зянэинликля гохуйурдулар, онлар бцтцн бунларла индийядяк Гренуйун яйалят бойу сяйащяти заманы буна бянзяр ийлядийи щяр шейдян чох гохуйурдулар.

Беля камуфлйажлы сарайлардан биринин юнцндя о хейли дайанды. Ев шящяри гярбдян шяргядяк бцтцн узунуна кясян ясас кцчя – Друат кцчясинин башында йерляширди. Эюрцнцшцня эюря онда гейри-ади щеч ня йох иди, амма юн тяряфдян о гоншу биналардан дябдябяли олмаса да, даща эениш вя самбаллы эюрцнцрдц. Дарвазанын аьзында чялляклярля долу араба дайанмышды; ону, чяллякляри она сюйкядилмиш эениш лювщя иля ашаьы эиллядяряк бошалдырдылар. Икинъи араба юз нювбясини эюздяйирди. Ялиндя каьызлар олан бир адам контора эирди, сонра ися башга бир адамла орадан чыхды вя онлар щяр икиси дарвазанын таьында итдиляр. Гренуй кцчянин якс тяряфиндя дурараг бу вурнухмайа тамаша едирди. Орада баш верянляр ону марагландырмырды. Амма о эетмирди дя. Ня ися ону бурада сахлайырды.

О эюзлярини йумду вя фикрини бинадан эялян ийляря ъямляшдирди. Бурада сиркя вя шяраб чяллякляринин гохусу, сонра онларла аьыр анбар ийляри, сонра гызыл тяр бухары кими диварлардан кечиб эялян вар-дювлят гохулары вя нящайят, чох эцман ки, евин диэяр тяряфиндя йерляшян баьын гохулары вар иди. Баьын зяриф гохуларыны тутмаг чятин иди, чцнки онлар евин дамындан ашаьы, кцчяйя анъаг назик золагларла ахыб эялирдиляр. Гренуй магнолийа, сцнбцлчичяйи вя рододендронун ятрини щисс етди… амма, санки орада йеня няся вар иди, дящшятли дяряъядя эюзял бир ятир. О щяйатында щеч вахт – амма йох, ъямиси бир дяфя бу гядяр няфис ятир дуймушду. Бу ону йахынлашмаьа мяъбур етди.

О фикирляшди ки, бялкя маликаняйя садяъя дарвазанын таьындан кечмяйя ъящд эюстярсин. Амма орада о гдяр адам чяллякляри бошалтмагла вя йохламагла мяшьул иди ки, о мцтляг диггяти ъялб едяъякди. О евин кюндялян тяряфи бойу апаран дюнэя вя йа кечид тапмаг цчцн кцчя иля эери гайытмаг гярарына эялди. Бир нечя метр эедиб о Друат кцчясинин башындакы шящяр дарвазаларынын йанында дайанды. О ону кечиб дярщал сола дюндц вя шящяр диварлары бойу ашаьы дцшмяйя башлады. Бир аз да эетдикдян сонра о баьын ийини, яввялъя зяиф, чюллярин щавасы иля гарышмыш щалда, сонра ися даща эцълц щисс етди. Нящайят о баша дцшдц: шящяр диварына йапышан баь лап йахында, дцз гаршысында иди. Бир гядяр эери чякилиб о диварын о тайында битян аьаъларын йухары будагларыны эюря билирди.

О йенидян эюзлярини йумду. Баьын эюй гуршаьынын рянэарянэ золаглары кими дягиг вя айдын чякилмиш ятирляри онун цстцня тюкцлдц. Вя щямин о язиз, ону юзцня ъялб едян ятир дя онларын арасында иди. Мямнунлугдан Гренуйа истилик эялди вя лящшятдян сойуг бцрцдц. Яля кечмиш фырылдагчы кими ган онун бейниня вурду вя бядянинин ортасына чякилди, сонра йенидян галхды, сонра йеня дя чякилди вя о бунун гаршысында аъиз иди. Бу гоху щцъуму щяддиндян артыг эюзлянилмяз иди. Бир санийя – биръя няфяс аны, бцтюв бир юмцр – она еля эялди ки, вахт икигат артды вя йа яксиня, йох олду, чцнки о артыг анлайа билмирди ки, инди – индидир вя бура – бурадыр, йохса инди – ондадыр вя бура – орадыр, йяни Парис, Маре кцчяси, 1753-ъц илин сентйабры: баьдан ахыб эялян ятир онун о заман юлдцрдцйц кцрянсачлы гызын ятри иди. Бу дцнйада щямин бу ятри йенидян тапдыьындан онун эюзляри сяадят йашлары иля долду, - амма бу олмайа да билярди – бу фикир ону дящшятли дяряъядя горхутду.

Башы фырланырды, бир гядяр сяндяляйирди, дивара сюйкяниб йавашъа чухура сцрцшдц. Орада вар эцъцну топлайыб рущуну рам едяряк, бу фаъияли ятри гыса, даща аз рискли гуллабларла удмаьа башлады. Вя эюрдц ки, диварын о тайындакы ятир кцрянсачлы гызын ятриня олдугъа чох охшаса да, там ейни дейил. Ялбяття ки, бу ятир дя кцрянсачлы гыздан эялирди, буна шцбщя ола билмязди. Юз ийбилмя габилиййятинин тяхяййцлцндя Гренуй бу гызы шякилдяки кими эюрцрдц. О сакит отурмамышды, атылыб-дцшцрдц, исти иди, сонра йенидян сойуйурду, санки гохусунун щеч бир ящямиййяти олмайан икинъи бир адамла щансыса бир ойун ойнайырды вя бу ойун заманы тез-тез щярякят етмяк вя йериндя донуб галмаг лазым иди. Гар кими аь дяриси вар иди. Эюзляри йашыл иди. Цзц, бойну вя синяси чилля долу иди… йяни – бир анлыг Гренуйун няфяси кясилди; сонра ися бурнуну бярк чякиб Маре кцчясиндян олан гызын гохусу щаггында хатиряляри узаглашдырмаьа чалышды, - йяни бурдакы гызын щягиги мянада щеч синяси дя йох иди! Онун синяси щяля тязя ямяля эялирди. Онун щядсиз зяриф вя азъа хош ятир верян, чиллярля долу, бялкя ъями бир нечя эцн, бялкя ъями бир нечя саат… еля бу дягигя габармаьа башламыш кичик синяси вар иди. Бир сюзля, бу гыз щяля ушаг иди. Амма неъя ушаг!

Гренуйу тяр басды. Билирди ки, ушаглар о гядяр дя бярк гохумурлар – чичяклярин йашыл, ачылмамыш гюнчяляри кими. Амма бу, Гренуйдан башга щеч кимин диггятини ъялб етмямиш, илк лячякляринин ятирли уъларыны тязяъя бурахан бу чичяк, диварын о тайындакы щяля ачылмамыш гюнчя артыг инди еля эюзял гоухуйурду ки, адамын тцкляри биз-биз дурурду. Амма о бцтцн ъялалы иля ачарса, дцнйанын щяля ийлямядийи бир ятир сачаъаг. О артыг инди Маре кцчясиндяки щямин гыздан йахшы гохуйур, Гренуй фикирляшди, онун гядяр бярк, онун гядяр эюзял олмаса да, даща зяриф, даща эениш вя ейни заманда даща тябии иди. Ики-цч иля ися бу гоху камилляшиб еля бир эцъя йетишяъяк ки, щеч ким – ня бир киши, ня дя гадын – она табе олмайа билмяйяъяк. Вя инсанлар бу гызын сещри гаршысында баш яйяъяк, игтидарсыз, чарясиз галаъаг вя бунун сябябини билмяйяъякляр. Онлар о гядяр аьылсыздырлар, бурунларыны йалныз асгырмаг цчцн истифадя едя билир вя дцшцнцрляр ки, щяр шейи эюзляри иля дярк едя билярляр, она эюря дя дейяъякляр ки, бу гызын эюзяллийи, зярифлийи вя мялащятиня щейран олублар. Юз мящдудлуглары цзцндян онлар онун ади ъизэилярини, бой-бухунуну, цзцнцн гцсурсуз овалыны тярифляйяъякляр. Дейяъякляр ки, онун эюзляри зцмрцдя бянзяйир, дишляри мирварини хатырладыр, дяриси ися фил сцмцйц кими щамардыр, - о гядяр ахмаг мцгайисяляр тапаъаглар ки. Вя ону Жасямянлярин Краличасы елан едяъякляр вя кцтбейин бир ряссам онун портретини чякяъяк вя щамы дейяъяк ки, о Франсанын ян эюзял гадыныдыр. Вя эянъляр эеъяляр мандолинанын ъинэилтиси алтында онун пянъярясинин алтында отураъаглар… кюк варлы кишиляр дизляри цстцндя сцрцня-сцрцня, йалварараг онун атасындан гызыны истяйяъякляр… йашындан асылы олмайараг бцтцн гадынлар ися ону эюряндя кюкс ютцряъяк вя щеч олмаса бир эцн онун кими ъазибядар эюрцнмяк арзусу иля йашайаъаглар. Вя билмяйяъякляр ки, яслиндя онун хариъи эюрцнцшц, эуйа ки, гцсурсуз эюзяллийиня дейил, йалныз онун тякрарсыз, шащаня ятриня щейран олублар! Буну йалныз о, Гренуй, тякъя о биляъяк. Ахы о буну артыг инди дя билирди.

Ащ! О бу ятря сащиб олмаг истяйирди! О заман Маре кцчясиндя олдуьу кими аьылсызъасына йох. О гызын гохусуну о садяъя ичди, ичиня тюкцб, бунунла да даьытды. Йох, диварын о тайындакы гызын ятриня сюзцн ясл мянасында сащиб олмаг истяйирди: дяри кими сойуб юзцнцнкц етмяк. О буну неъя едяъяйини билмирди. Юйрянмяк цчцн ещтийатда онун ики ил вахты вар иди. Яслиндя бу надир чичяйи гарят едиб гохусуну ялиндян алмагдан чятин олмалы дейилди.

Галхды. Аз гала ситайишля, мцгяддяс вя йа йатан адамы тярк едирмиш кими яйилиб, щеч ким эюрмясин, щеч ким ешитмясин, щеч ким онун гиймятли тапынтысына фикир фермясин дейя сакитъя ушаглашды. Беляъя шящяр дивары бойунъа гызын эюзял ятри итянядяк, шящярин о бири башына кими гачды. Ону йенидян Фенеан алагапысындан бурахдылар. Евлярин кюлэясиндя айаг сахлады. Дюнэялярин пис ийли дями она язм вериб, гялбини бцрцйян ещтирасы рам етмяйя кюмяк етди. Йарым саатдан сонра йенидян там сакитлик чюкдц. Биринъиси, о дцшцнцрдц, бир дя диварын о тайындакы баьа йахын эетмяйяъяк. Буну етмяк лазым дейил. Бу ону щяддиндян артыг щяйаъанландырыр. Чичяк орада онун иштиракы олмадан да ачаъаг, онун неъя чичякляняъяйи ися она онсуз да мялумдур. Юзцня вахтындан яввял ятирдян бищуш олмаьы рява билмяйяъяк. Ишя башламалыдыр. О, бичин вахты эяляндя там щазыр олмаг цчцн юз биликлярини артырмалы вя юз сяняткарлыг баъарыьыны тякмилляшдирмялидир. Ещтийатда щяля ики или вар иди.
35

Фенеан алагапысы йахынлыьында Де-ла-Лув кцчясиндя Гренуй кичик ятриййат емалатханасы тапды вя иш олуб олмадыьыны сорушду.

Мялум олду ки, емалатхананын сащиби ятриййат устасы Оноре Арнулфи ютян гыш вяфат едиб вя онун дул галмыш арвады, отуз йашлы дирибаш гарасачлы гадын иши тякбашына уста кюмякчиси иля апарыр.

Мадам Арнулфи узун-узады пис дюврдян вя юз аьыр мадди вязиййятиндян эилейлянди, амма билдирди ки, икинъи уста кюмякчиси сахламаьа имканы олмаса да, буна чох ещтийаъы вар, чцнки иши башындан ашыр; бундан башга о икинъи уста кюмякчисини щеч ъцр евиня бураха билмяз, амма, диэяр тяряфдян, онун бурдан он дягигялик аралыда франсискан монастырынын архасындакы зейтун баьында кичик комасы вар ки, лазым эялярся, чох тялябкар олмайан ъаван оьлан орада эеъяляйя биляр; ялбяття ки, мадам давам едирди, о виъданлы сащибядир вя юз уста кюмякчиляринин саьламлыьына эюря мясулиййят дашымаьа щазырдыр, амма, диэяр тяряфдян, онлары эцндя ики дяфя исти йемякля тямин етмяк игтидарында да дейил; бир сюзля, мадам Арнулфи – Гренуй буну о дягигя щисс етди – фираван, саьлам дцшцнъяли вя ишэцзар гадын иди. Онун юзцнц пул марагландырмадыьы вя ики франклыг щяфтялик мааш вя диэяр касад шяртляря гане олдуьу цчцн онлар тез разылашдылар. Биринъи уста кюмякчиси Дрцо адлы нящянэ бир оьланы чаьырдылар вя Гренуй о дягигя баша дцшдц ки, мадам онунла йатаьыны бюлцшмяйя юйряшиб вя онсуз ишля баьлы гярарлар гябул етмир. Айагларыны аралы гойуб сперма ийи йайараг, Гренуйун гаршысында дурду (о бу натаразла мцгайисядя эцлмяли дяряъядя балаъа эюрцнцрдц), ону, щансыса гара фикирляриндян шцбщялянирмиш вя йа онда мцмкцн рягибини эюрцрмцш кими гярязли бахышларла нязярдян кечириб, нящайят тякяббцрля эцлцмсцндц вя башыны тярпятмякля разылыг верди.

Беляликля, щяр шей щялл олунду. Гренуйун ялини сыхыб, сойуг шам йемяйи, ядйал вя хош, кющня гойун пейини вя гуру от ийи эялян пянъярясиз тювлядян ибарят команын ачарыны вердиляр вя о бурда биртящяр йерляшди. Нювбяти эцн мадам Арнулфинин йанында ишя башлады.

Нярэиз эцлляринин ачан вахты иди. Мадам Арнулфи чичякляри шящярдян кянарда, Грасс вадисиндяки кичик шяхси сащялсиндя якир, йа да кяндлилярдян алыр вя щяр бир сябятин гиймятиня эюря узун-узады сювдяляширди. Чичякляри ателйейя сящяр тездян эятирирдиляр, он минлярля эцлц сябятлярдян йеря тюкцр, нящянэ, амма ляляк кими йцнэцл, ятирли галагларла йыьырдылар. Бу арада Дрцо бюйцк газанда донуз вя мал пийи яридирди; Гренуйун дурмадан сцпцрэя кими узун уъу йайлы ялатля гарышдырмалы олдуьу бу сметанабянзяр гашыгашына Дрцо белля тяр чичякляри атырды. Онлар бу мящлулун цзцндя ъями бир санийя дящшятли дяряъядя горхмуш эюзляр кими галыр вя йайлы алят онлары тутуб гайнар йаьа саланда о дягигя рянэляри гачырды. Вя онлар демяк олар ки, дярщал бцзцшцр вя солурдулар вя эюрцнцр, онларын юлцмц еля тез чатырды ки, сон ятирли няфяслярини боьулдуглары щямин о мцщитя вермякдян башга чаряляри галмырды, чцнки – Гренуй буну баша дцшяндя, щядсиз севинди, - о юз газанында ня гядяр чох чичяк гарышдырырдыса, йаьдан бир о гядяр хош ятир эялирди. Вя бу ятри йаьдакы юлц чичякляр сачмырды, йох, бу чичяклярин ятрини мянимсямиш йаь юзц иди.

Бу арада ися гашыгашы гатылашырды вя онлар ням мейитлярдян тямизлямяк вя тязя чичякляр цчцн щазырламагдан ютрц ону тез бюйцк хялбирин ичиня тюкмяли олурдулар. Беляъя онлар бцтцн эцнц ара вермядян тюкцр, гарышдырыр вя сцзцрдцляр, чцнки просес ъялд тярпянмяйи тяляб едирди, беля ки, ахшамаъан бцтцн чичяк йыьыны йаь долу газандан кечирилирди. Арада щеч няйин бош йеря эетмямяси цчцн туллантыларын цстцня гайнар су тюкцр вя сон дамласынадяк шпиндел мянэянясиндя сыхырдылар вя бу щям дя зяриф гохулу йаь ийи верирди. Амма ятрин ясасы, бцтюв бир чичяк дянизинин ъаны газанда, чиркин, боз-аь, инди йаваш-йаваш сойумагда олан йаьын ичиндя баьлы галыб горунурду.

Нювбяти эцн масерасийа, бу проседур еля беля дя адланырды, давам едирди, газаны йенидян гыздырыр, йаьы бошалдыр вя йени чичяклярля долдурурдулар. Беляъя бир нечя эцн сящярдян ахшамадяк давам едирди. Иш эярэин иди. Гренуйун ялляри гурьушун асылмыш кими аьырлашыр, овуъларында габарлар ямяля эялир вя кцряйи аьрыйырды. Ахшамлар юз комасына эцъля, йорьунлугдан айаглары бир-бириня долаша-долаша эедиб чыхырды. Дрцо, ондан ян азы цч дяфя эцълц иди, амма о газаны гарышдыран заман бир дяфя дя олсун ону явяз етмир, анъаг ляляк кими йцнэцл чичякляри газана атыр, ялиня имкан дцшян кими истини бящаня эятириб боьазыны йашламаьа эедирди. Амма Гренуй шикайят етмирди. О, сящярдян ахшамадяк динмяз-сюйлямяз йаьда чичякляри гарышдырыр вя гарышдыран заман демяк олар ки, эярэинлик щисс етмирди, чцрки тякрар-тякрар онун эюзляри гаршысында вя бурнунун алтында баш верян просесдян: чичяклярин тез солмасы вя онларын ятринин щопмасындан щязз алырды.

Бир мцддят сонра Дрцо гярара эялирди ки, йаь дойуб вя даща ятри уда билмяз. Онлар оъаьы сюндцрцр, сонунъу дяфя аьыр гашыгашыны хялбирдян кечирир вя ону даш путанын ичиня тюкцр вя о бурадаъа эюзял, ятирли помада шяклиндя донуб галырды. Бурда иши йохламаьа эялян, гиймятли мящсулун цстцнц йазыб, онун кейфиййят вя кямиййятини дягигликля юз китабына йазан мадам Арнулфинин вахты эялиб чатырды. О путанын аьзыны шяхсян юзц баьлайыр, мющцрляйир вя юз зирзямисинин сойуг дяринликляриня апарыр, сонра ися гара палтарыны эейиб вя дуллуг шалыны баьлайыб шящярин таъирляри вя ятриййат маьазаларына йолланырды. Онлардан мярщямят диляйяряк, бу ъянаблара тянща гадынын дцшдцйц вязиййяти тясвир едир, тяклифляри динляйир, гиймятляри мцгайися едир, ичини чякир вя нящайят юз малыны сатыр, йа да сатмырды. Ятриййат помадасы сойугда узун мцддят галыр. Вя инди гиймятляр о гядяр дя йахшы дейился, ким билир, бялкя гышда, йа да эялян йаз галхаъаглар. Малы бу фырылдагчылара сатыб-сатмамаг, йохса башга кичик истещсалчылар кими помаданы эями иля Эенуйайа эюндярмяк, йа да мясялян, Бокердя пайыз йармаркасында иштирак етмяк щаггында фикирляшмяк лазым иди – бу ялбяття ки, рискли иш иди, амма алынанда чохлу мянфяят эятирирди. Мадам бу мцхтялиф имканлары диггятля эютцр-гой едир, тутушдурур, бязян бирляшдирир вя йа онларын щамысындан истифадя едирди, юз сярвятинин бир щиссясини сатыр, бир щиссясини эизлядир, цчцнъцнц ися юз риски щесабына тиъарятя гойурду. Вя яэяр сораглашандан сонра щесаб едирдися ки, базар помадаларла долудур вя йахын эяляъякдя онун малына тялябат артмайаъаг, о юз шалыны йеллядя-йеллядя евя тялясир вя Дрцойа бцтцн мящсулу тямиз есенсийайа чевирмяйи ямр едирди. Ессенсе Абсолуе.

Вя онда помаданы йенидян зирзямидян чыхарыр, ещтийатла баьлы бардагларда гыздырыр, тяртямиз етил спирти ялавя едир вя Гренуйун ишя салдыьы гошулмуш гарышдырыъы васитясиля йахшыъа гарышдырыр вя йуйурдулар. Зирзямийя гайытдыыгдан сонра бу гарышыг тез сойуйур, спирт помаданын донмуш йаьындан айрылыр вя ону бутулкалара тюкмяк олурду. Инди о, ятиря бянзяр бир шей иди, амма бюйцк интенсивликли, анъаг бу заман галан помада юз ятринин чох щиссясини итирирди. Беляликля, чичяк ятри бир даща башга мцщитя кечирди. Анъаг бунунла ямялиййат баша чатмырды. Щятта ян хырда йаь йыьынларынын беля илишиб галдыьы ъунадан кечириб сцздцкдян сонра Дрцо кичик дистилля газаныны ятирли спиртля долдурур вя йаваш-йаваш ону ян вам одда дистилля едирди. Спирт бухарландыгдан сонра габда ъцзи мигдарда Гренуйа йахшы таныш олан азъа рянэли майе галырды; амма бу кейфиййятдя вя тямизликдя майейя о ня Балдининин, ня дя Рунелин йанында раст эялмишди: бу тямиз, парлайан чичяк йаьы, Ессенсе Абсолуе эюлмячясиндя мингат гатылашмыш халис ятир иди. Бу есенсийа артыг хош ийя малик дейилди. О демяк олар ки, гейри-тябии интенсивликля, кяскин вя аъы гохуйурду. Амма буна бахмайараг, онун бир литр спиртдя щялл олунмуш биръя дамъысы бяс иди ки, бцтюв бир чичяк чямянлийинин ийи алями башына эютцрсцн.

Ялбяття, мящсул олдугъа аз иди. Дистиллйатордан чыхан майе дцз цч кичик ятир шцшясиня чатырды. Йцз минлярля чичякдян ъями цч шцшя ятир алынырды. Амма онлар щятта бурада, Грасда да бюйцк пул иди. Онлары Лиона, Гренобла, Эенуйайа вя йа Марселя йоллайанда ися икигат баща сатылырды! Бу ятир шцшялярини эюряндя мадам Арнулфинин эюзляри хумарланыр, онлары бахышлары иля язизляйир вя ялиня эютцрцб мящарятля сцртцлцб кипляшдирилмиш шцшя тыхаъла баьлайаркян няфясини сахлайырды ки, гиймятли мящлулдан щеч ня итмясин. Вя баьладыгдан сонра ян кичик атом беля итмясин, бухарланмасын дейя тыхаълары йаьлы мумла мющцрляйир вя шцшяни балыг говуьуна бцкцб, боьазына бярк долайырды. Сонра ятир шцшялярини памбыг аралыглы гутулара гойур, зярзямийя апарыб килидляйирди.

36

Апрелдя онлар мешя эиласы вя портаьал чичякляри, майда ятри шящяри бир айлыг эюрцнмяз, крем кими ширин думана бцрцмцш бир дцнйа гызылэцлц масерасийа етдиляр. Гренуй дурмадан ишляйирди. Дрцонун она тапшырдыьы бцтцн икинъи дяряъяли ямялиййатлары сакитъя, демяк олар ки, гул итаяткарлыьы иля йериня йетирирди. Амма о санки кор-кораня чичякляри гарышдырыб вя йа дырмаглайаркян, бутулкалары йуйаркян, емалатхананы сцпцряркян вя йа одун дашыйаркян бу сянятин ясас тяряфляриндян, ятирлярин метаморфозларындан щеч бири онун диггятиндян йайынмырды. Гренуй, бурну сайясиндя чичяк лячякляринин ятирляринин йаь вя спиртдян кечяряк кичик гиймятли ятир шцшяляриня йолланмасыны Дрцонун ня вахтса едя биляъяйиндян даща йахшы мцшайият вя мцщафизя едирди. О йаьын щяддиндян артыг гызмаьа башладыьыны даща тез дуйур, чичяк кцтлясинин ятрини итирмясини, гашыгашынын ятирля доймасыны щисс едир, о гарышдырыъыларын ичиндя ня баш вердийини вя дистиллйасийа просесинин дягиг щансы анда баша чатаъаьыны билирди. Вя щяр дяфя эуйа ки, тясадцфян, йалтаглыг маскасыны чыхармадан буна ишаря едирди. Она еля эялир ки, о дейирди, инди йаь, йягин щяддиндян артыг гайнардыр; онда беля щисс вар ки, спирт дистилля газанында индиъя бухарланмаьа башлайаъаг… Дрцонун цз-эюзцндян аьыл йаьмаса да, лап кцтбейин дя дейилди вя эетдикъя баша дцшдц ки, ян йахшы гярарлары «беля бир щисси олан» Гренуйа «эялдийи кими» едяндя вя етмяйи ямр едяндя верир. Вя Гренуй щеч вахт «беля бир щисси олдуьу» цчцн ловьаланмадыьы вя юйцнмядийи вя щеч вахт – ялхцсус да мадам Арнулфинин йанында! – щятта зарафатла олсун беля Дрцонун нцфузуну вя цстцнлцйцнц шцбщя алтына гоймадыьы цчцн Дрцо онун мяслящятляриня гулаг асмамаг цчцн еля бир сябяб эюрмцрдц; щяля цстялик бир аздан о тамамиля ачыг шякилдя гярар гябул етмяйи она щяваля етмяйя башлады.



Чох заман еля олурду ки, Гренуй щям газаны гарышдырыр, цстялик чичяк кцтлясини тюкцр, собаны йандырыр вя помаданы сцзэяъдян кечирирди, Дрцо ися бу вахт «Дюрд Дофин»я шяраб ичмяйя эедир, йа да йухары, мадамын йанына галхырды ки, эюрсцн ня вар, ня йох. О билирди ки, Гренуйа етибар етмяк олар. Гренуй ися ики няфярин йериня ишляся дя, тянщалыгдан щязз алыр, йени сянятдя тякмилляшир вя имкан дцшдцкъя бир аз експеримент дя апарырды. Вя оьрулара хас бир севинъля о ашкар етди ки, онун щазырладыьы помада мцгайися едилмяз дяряъядя йахшыдыр, онун Ессенсе Абсолуе ися Дрцо иля бирликдя щазырладыьындан чох-чох тямиздир.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет