Тяръцмячи: йусифли ъаваншир



бет2/14
Дата04.07.2016
өлшемі0.73 Mb.
#178244
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14

Сябяти йеня дизинин цстцня гойду, йцнэцлъя йырьаламаьа башлады. Ушаг мющкям йатмышды. Топпуш вя гырмызы рянэя саь яли биляйиндян гатданыб йанаьынын цзяриня дцшмцшдц. Террйе сакитъя эцлцмсяди вя бирдян юзцнц чох ращат щисс еляди вя бирдян она еля эялди ки, эуйа онун юзц бу ушаьын атасыймыш. Щямин фантазийайа эюря монах йох, ади обывател имиш, бялкя дя виъданлы бир пешя сащиби кими эюзял бир гадынла цстцндян анъаг сцд ийи эялян бир гадынла евляниб ящд-пейман баьламышды, гадын онун цчцн бир оьлан ушаьы дцнйайа эятирмиш, инди бу ушаьы дизляри цстцндя йырьалайыр… Бу фикирдян мяст олду. Цряйиня эялян сюзлярдя бир дцнйа ращатлыг варды. Ата оьлуну дизляри цстцндя йырьалайыр, ону севяляйир, бу мянзяря дцнйанын юзц кими гядим вя ябяди иди, эцняш кими! Террйенин цряйи рящм дуйьуларындан ашыб-дашды, бошалан кими олду.

Ушаг ойанды. Яввялъя бурну ойанмышды. Бап-балаъа бурну щярякятя эялди, азъа йухары дартынды вя ятрафы ийляди. Щаваны юзцня чякди, кичик тяканларла бурахды, еля бил ки, асгыраъагмыш. Бурну гыдыгландыгдан сонра ушаг эюзлярини дя ачды. Эюзляринин рянэи билинмирди – бурада ня рянэя десян раст эялярдин, дяниз илбизинин бозумтуллуьу иля аь, кцл рянэиндя крем чаларлары бир-бириня гарышмышды. Анъаг бу рянэляр щяля эюрмяк цчцн еля бил ки, кифайят етмирди. Террйейя еля эялди ки, кюрпя ону эюрмцр. Бурун башга мясялядир. Ушаьын донуг эюзляриндя бир намцяййянлик вардыса, бурну, яксиня дягиг мягсяди ифадя едирди вя Террйе гярибя бир шей щисс еляди. Еля бил ки, щямин мягсядин предмети еля Террйенин юзц имиш. Ики балаъа дешик ятрафындакы балаъа бурун пяряляри йениъя ачан тумуръуьа бянзяйирди. Йахуд кралын нябатат баьында битян балаъа йабаны биткилярин хырда эцлляриня бянзяйирди. Бурун еля бил ки, юзцндян щяр шейи итяляйян гцввяйя малик иди. Террйе дуйду ки, ушаг ону эюрцр, хырда эюзляри иля она бахыр, еля бил ки, бурну иля щяр шейи йейиб-эямиряъяк, Террйе юзцнц сахлайа билмяди, бу бурнун гаршысында эизлянмяйя йер дя йох иди.

Гоху щисси олмайан ушаг щяйасызъасына ону ийляйирди, ишя бах, ушаг ону ийляйирди. Бирдян Терйе юзц юз эюзцндя ийлянмиш бир шейя дюндц – тяр, сиркя, туш кялям вя йуйулмайан палтар гохуйан бир шей. Она еля эялди ки, чылпаг вя ейбяъярдир. Кимся эюзлярини зилляйиб яъаиб тябяссумля она бахыр. Еля бил ки, бурйула дярисиндян кечиб ону амансызъасына ийляйир, ичяри, эцъц чатдыгъа бир аз да иряли ъумурду. Бу балаъа, щмйляъяр бурнун гаршысында ян инъя вя мцбщям щиссляр дя чылын-чылпаг олурду, ян натямиз дуйьулар да дашданыб юзцнц бцрузя верирди, буна бах е, щяля щеч бурун олуб бурунлара да гошулмамышды, баппалаъа шишябянзяр бир шей иди, ритмик шякилдя галхыб-енирди. Терйе щисс еляди ки, ъанына виъ-виъя дцшцр. Цряйи буланды. Инди о да бурнуну гарышдырырды, еля бил габаьында няся чох пис ий верян бир шей варды, еля бир шей ки, юлся дя ийлямяк истямязди. Ялвида, хяйаллар, ялвида, артыг юз бядянини вя ганыны щисс едир, дилхор олур. Ата щаггында сентиментал дуйьулар даьылыб эетди, айаглар алтына дцшдц. Еля бил инъя дуйьуларын ганада гырылмышды, о ганадлары бир аздан юзцнцн вя кюрпясинин цстцня эярмишди: дизляринин цстцндя йырьаладыьы йад бир варлыг иди, она дцшмян кясилян щейван иди, яэяр бир аз да юзцнц яля алмасайды, шейляря характериндян эялмя аьылла баха билмясяйди ийряня-ийряня баьры чатлайарды.

Терйе бир сычрайышла айаьа галхды, сябяти столун цстцня гойду. Ъаныны кюрпядян вя бу ишдян мцмкцн гядяр тез гуртармаг истяйирди. Индиъя, лап тез.

Вя бирдян кюрпя гышгырмаьа башлады. Эюзлярини гыйды, гырмызыйа чалан аьзыны эениш ачды, еля ясняди ки, Терйенин ганы дамарында донаъагды. Сябяти тярпятди, йырьалады ки, ушаг суссун, анъаг кюрпя бир аз да мющкям баьырды, эюйярди, еля бил индиъя шишиб-шишиб партлайаъагды.

Гой рядд олсун! – Терйе дцшцндц, еля бу дягигя рядд олсун, аз галды дилиндян «шейтан» сюзцнц чыхарсын, дилини дишляди, сюзц эери гайтарды. Бу йыртыъыны, цряк буландыран ушаьы рядд еляйин эетсин! Анъаг щара? О, онларла дайя вя мящяллядя йетим евлярини таныса да, бунлар чох йахын иди, онун йашадыьы йердян щеч дя узаг дейилди, бу дцдямяни лап узаглара апармаг лазымдыр, еля бир йеря ки, бир дя щеч ким ъцрят еляйиб ону эятириб гапынын аьзына гойа билмясин, мцмкцн олдуьу тягдирдя ушаьы башга бир прихода, йахшы оларды Сенанын о бири сащилиня – шящяр кянарларына, Сянт-Антуан адланан йеря апарайдылар! Тапдым, бу гара гышгырыгчыны шящярин узаг шярг щиссясиня, Басдилйанын гуртараъаьына, о йеря ки, шяр гарышан кими горхудан дарвазалары бярк-бярк баьлайырлар.

Ъцббясини башына гойдугдан сонра сябяти ялиня эютцрцб дюнэя лабиринтляриндян Сянт-Антуан кцчясиня цз гойду, Сена бойунъа шяргя тяряф гачырды, шящярдян чыхыб Шарон кцчясинин зцлмятиндя итмяк истяйирди, бу кцчянин сонуна гядяр эетсяйди, бурадакы Магдалина монастрынын йахынлыьында бир цнван таныйырды, щямин евдя йашайан мадам Гаййар истянилян йаш щяддиндя, мяншяйиндян асылы олмайараг щяр ъцр ушаьы эютцрцрдц, щеч няйя бахмырды, йеэаня шярти о иди ки, она пул юдясинляр, бурайа йетишяндя гышгырмагдан эюйярян ушаьы тящвил верди, бир илин пулуну габагъадан юдяди, айрылан кими дабан ялли алты шящяря тяряф гачды. Монастыра чатанда палтарлары яйниндян чыхарыб атды, бу палтарлары бир даща эейинмяйяъякди, башдан айаьадяк йуйунду, чарпайысына узаныб бир нечя дяфя хач чякди, узун-узады дуасы додагларында гырылды.
4
Щяля отуз йашы да тамам олмамыш мадам Гаййар Танрынын она вердийи юмрцн дибиня даш атмышды. Хариъи эюркями доьрудан да йашына уйьун эялирди, анъаг щям дя башга бир тяряфдян баханда икигат, цчгат, йцзгат йашлы эюрсянирди, еля бил ки, гыз ушаьынын мумийасыйды; дахилдян, ичяридян чохдан юлмцшдц. Щяля ушаг икян атасы маша иля алнындан, дцз гашынын цстцндян вурмушду вя еля бу вахтдан ийбилмя габилиййятини итирмишди вя инсан бядяниндян эялян ийи дуймур, щеч бир кяскин гохуну щисс етмирди. Биръя зярбя иля ичиндяки зярифлик дя, нифрят, севинъ, щяйяъанланмаг дуйьусу да чюкцб мящв олмушду. Сонрадан щансыса бир киши иля ъцтляшиб дцнйайа ушаг эятирмишди, бу анларын юзцндя дя щеч ня щисс елямямишди. Бир тяряфдян баханда ня ичиндя юлян шейляря йас тутмуш, ня дя щяля йашамагда олан дуйьулара севинмишди. Яри ону кютякляйяндя щеч нядян сяксянмямиш вя эцнлярин бир эцнц бу инсан вябадан юляндя дя ращатлыг щисс етмямишди. Гялбиндя щяля юлмямиш йеэаня щисс цряйинин щярдянбир сыхылмасы иди ки, бу да мигрен хястялийи баш галдыранда эялирди, мигрен ону бурахыб эедяндя цряйи бир балаъа ращат олурду. Ъанлы икян юлмцш гадынын цряйи даща щеч ня щисс елямирди.

Диэяр тяряфдян… ола биляр ки, мящз емосионал олмадыьына эюря мадам Гаййарда чох ъидди вя кяскин ядалят вя ганунпярястлик щисси варды. Беля ки, о, щимайясиня верилмиш кюрпялярин щеч бириня цстцнлцк вермирди. Онлары эцндя цч дяфя ямиздирирди вя бундан артыг ня ися вермяк, кимися артыг йедиздирмяк хяйалына дцшмцрдц. О, кюрпяляри эцндя цч дяфя бяляйирди вя бу иш ушагларын бир йашы тамам оланадяк давам едирди. Бир йашын тамамындан сонра кимся алтыны батырсайды, фяргиня вармадан силля йейярди. Алдыьы пулларын дцз йарысыны тярбийячиляря, йердя галаныны ися юзц цчцн сахлайарды. Уъузлуг вахтларында щямишяки хяръини чохалтмазды, аьыр заманларда ися мясряфляриня бир су да ялавя етмязди, мясяля юлцм-диримля нятиъялянся иди беля, якс щалда юзцнцн баьры чатлайарды. Бу гадына пул лазым иди, о, щяр шейи гяпийиня гядяр щесабламышды. Истяйирди ки, йашлашанда юзцня торпаг сащяси алсын, ял-айаьыны узадыб евиндя ращат юлмяк цчцн евиндя щяр шей олсун, бир сюзля яри кими Отел-Диюдя юлмясин. Бир тяряфдян баханда юлцмцня дя лагейд иди. Анъаг инсанларын эюзц габаьында йыхылыб юлмяк истямирди, бу сящня хяйалына эяляндя цряйи буланырды. Истяйирди ки, нормал инсан кими дцнйадан кючсцн, бунун цчцн тяляб едилян мябляьи сон гяпийиня гядяр йыьмалы иди. Доьрудур, бязян гыш айлары еля кечирди ки, бу кюрпя кирайянишинлярдян цч-дюрдц тяляф олурду. Анъаг бу нятиъя юзял тярбийячилярля мцгайисядя чох йахшы иди вя щятта дювлят вя йа кился йетимханаларынын яксяриййятини архада бурахырды, бу сонунъу тярбийяханаларда кюрпяляр даща чох тяляф олурду. Йери эялмишкян онлары явяз елямяк дя чятинлик тюрятмирди. Щяр ил Парисдя он миндян йухары атылмыш ушаг, гейри-гануни доьулмуш кюрпялярин статистикасыны апарырдылар.

Балаъа Гренуй цчцн мадам Гаййарын еви яслиндя чох ращат иди. Эюрцнцр, башга бир йердя о, бу гядяр дящшятлярин ичиндян кечиб йашайа билмязди. Бурада, гялбини ъаванлыгда итирмиш гадынын евиндя йашайа билди. Бядяни мющкям иди, щяр шейя дюзцб таб эятиря билирди.

Атылмыш ушагларын арасында юмцр сцрян она бянзяр мяхлугларын цряйиндя щяйат ешги тез сюнцр, бу шяхслярин юзляри дцнйадан беш ялли йапышмаг истямирляр. О, олсайды бцтцн эцн ярзиндя демяк олар ки, судан ибарят олан шорбаны гашыглайарды, аьына-бозуна бахмадан ян кейфиййятсиз сцдц дя гурт-гуртла ичярди, ийи баш чатладан тярявязи вя яти гайнадыб иштащла йейярди. Ушаглыгда гызылъа, дизентерийа, су чичяйи, вяба кечирмишди, айаьы илишиб башы цстдя алты метр дяринлийи олан гуйуйа дцшмцшдц, неъя олмушдуса гайнар су синясини йандырмышды.

Бу щадисядян сонра чапыг галса да, айаьы бир балаъа ахсаса да, щеч ня олмамыш кими йашайырды. О, мцщитя алышмыш бактерийа кими, аьаъын бугагларындан йапышмыш эяня кими щяйатдан беш ялли йапышмышды.

Щяйатда она йашамаг цчцн бир аз ярзаг, бир аз да палтар лазым иди. Гялби ися бош иди, буну дойурмаг тяляб едилмирди. Ушаьын мющтаъы олдуьу ращатлыг, диггят, гайьы вя мящяббят вя бу кими башга шейляр Гренуй цчцн лазымсыз шейляр иди. Бундан башга, бизя беля эялир о, бу шейляри юзц-юзцндян узаглашдырмышды, лап башдан бцтцн бунлара йох демишди ки, йашайа билсин.

Доьуланда боьазыны йыртан гышгырыг, анасыны ешафота сцрцкляйян, пиштахтанын архасындан эялян гышгырыьын язаб вя мящяббятин ифадяси, йа да щансыса дуйьунун сяси дейилди. Бу, там юлчцлцб-бичилмиш, аз галыр дейяк ки, аьылла юлчцлцб-бичилмиш бир баьырты иди ки, бунунла кюрпя мящяббятин, башга сюзля дцнйада йашамаьын яксиня сясини уъалтмышды. Йери эялмишкян, бу шяраитдя щяр щансы бир шейи башга бир шейи истямядян ала билярди вя ушаг аьлына эялян щяр шейи истясяйди, шцбщясиз ки, мискин щалда юлярди. Щалбуки… бу заман о, икинъи имкандан – сусуб доьуландан юляня кими юнцндя ачылан йолу сечмяк имканындан бящряляня билярди вя бунунла да юзцнц дя, дцнйаны да шярдян узаглашдырарды. Анъаг бцтцн бунлара наил олмаг цчцн о, ян азы фитри гылыьа малик олмалы иди, бу да онун ъанында йох иди. Доьулдуьу илк эцндян ейбяъярлийи эюз деширди. Эюрцнмямиш тярсликля щяйаты сечди.

Шцбщясиз ки, бу гярарыны о, йашлы бир адамын, бу йаша гядяр ити аьлындан вя тяърцбясиндян истифадя едиб ики мювъуд перспектив арасында ян сярфялисини сечян адам кими гябул етмямишди. Анъаг щяр щалда сечимини етмишди – веэетатив шякилдя, бу, буьданын етдийи тябии сечимя бянзяйир: тумуръугласын, йахуд тумуръуьуну ичиндя чцрцтсцн, йахуд щяйатын ябяди гышдан башга щеч ня вяд елямядийи эяня кими. Балаъа ейбяъяр эяня гурьушуна чалан боз бядянини сыхыб кцряъийя бянзядир, беля едир ки, дцнйада тутдуьу йери щеч кясин эюзц алмасын; ятрафа щеч ня, бир гырыг шца вя бухар бурахмадан дярисини юз ичиндя эизлядир. Эяня хцсуси ниййятля юзцнц балаъалашдырыр вя эизлядир ки, щеч кяс ону эюрмясин, айаьы алтына салыб тапдаламасын. Бцтцн диггятини юзцня ъямляйян йалгыз эяня юз будаьында кор, кар вя лал щалда отурур, ил бойу бурнунун тушуна эялян щяр шейи ийляйир, бязян бир нечя мил узаглыгда ахан ганын ийини дя билир. Эяня отурдуьу йердян дцшя дя билярди. Истясяйди мешядя торпаьын цстцня йыхыларды, балаъа айагларыны бир нечя миллиметр иряли-эери чякярди, гуру йарпагларын ичярисиня башыны сохуб юлярди вя щеч кяс дя бундан хябяр тутмазды. Аллащ билир ки, щеч кясин бундан хябяри олмазды. Анъаг тярс, инадкар вя гятиййятли эяня йашайыр, йашадыгъа да эюзляйир. Эюзляйир ки, щеч кясин аьлына эялмяйян бир щадися баш версин, еля бир щадися ки, нятиъядя щансыса щейванын ганы дцз отурдуьу будаьын алтына сызсын. Мящз бу заман эизляндийи йердян чыхыр, дикялир, юзцнц щямин о йад щейванын бядяни цстцня салыр.

Гренуй да еля бу эяняйя охшайырды. Юз дярисиня бцкцлцб йашайыр, ялверишли мягам эюзляйирди. Бцтцн варлыьында гярар тутан дцнйаны щеч кяся вермязди. Башга бир гадын олсайды, бу ушаьы тяпикля вуруб юзцндян узаглашдырарды. Анъаг мадам Гаййар юмрцндя буну етмязди. Бу гадынын ийбилмя щиссиййаты йох иди, ушагдан щансы гохунун эялдийини билмирди, ондан щеч ня дя эюзлямирди, щяр шейдян яввял она эюря ки, юз гялби зцлмятя бялянмишди.

Башга ушаглар ялбяял Гренуйда няйинся чатышмадыьыны дуймушдулар. Еля илк эцндян кюрпя онларда изаща эялмяйян горху вя дящшят йаратмышды. Онун няннисинин йанындан сакитъя ютцб кечир вя бу заман горхудан бир-бирляриня гысылырдылар, еля бил ки, отагда щамы сойугдан титряйирди. Бир аз балаъа, йашы аз олан кюрпяляр эеъяляр аьлайарды: онлара еля эялярди ки, йатаг отаьында кцляк ясир. Башга кюрпяляр йатыб йухуларында эюрярдиляр ки, Гренуй онларын няфясини кясир. Эцнлярин бир эцнц йашлы ушаглар ону боьмаг гярарына эялдиляр. Ъыр-ъындыр йыьыб онун цстцня салдылар, ертяси эцнц мадам Гаййар Гренуйу бу ъыр-ъындырын алтындан эютцряндя бядяни эюмэюй идися дя юлмямишди. Бундан сонра бир нечя дяфя дя бу иши тякрар етсяляр дя щеч ня алынмады. Садяъя ялляри иля боьазыны сыхыб, йахуд щяр ики бурун дешийини гапайыб сыхсайдылар, истякляриня наил ола билярдиляр, анъаг буну етмяйя горхурдулар. Она тохунмаг истямирдиляр. Йахынлаша билмирдиляр.

Бюйцйцб йаша долдугъа ятрафындакылар да щяйатына гясд етмяк фикриндян ял чякдиляр. Эюрцнцр баша дцшдцляр ки, бу ушаьы мящв етмяк мцмкцнсцздцр. Бунун явязиндя щяр дяфя ону эюрдцкдя щяря бир тяряфя даьылышыр, онунла цнсиййятя эирмякдян гачырдылар. Она нифрят едирдиляр. Щеч гысганмырдылар да, щясяд дя апармырдылар. Бунун цчцн мадам Гаййар шяраит йаратмырды. Онун цст-башы щеч ня гохумурду. Садяъя горхурдулар.
5

Бу щалда, обйектив нюгтейи-нязярдян бу адамда горхунъ щеч ня йох иди. Йенийеитмя кими бир еля щцндцр, бир еля эцълц дейилди, ейбяъяр олса да, даща эюряндя гачмагдан башга чаря гоймайан дяряъядя бядщейбят дейилди. Агрессив, биъ, фяндэир дя дейилди. Юзц кянарда эязиб-долашмаьы хошлайарды. Интеллекти дя инсанда щяр шейдян аз гоху йарадарды. Йалныз цч йашын тамамында айаглары йер тутмаьа башламыш, илк сюзц дилиня дюрд йашында эятирмишди - бу «балыг» сюзцйдц – бу сюз онун дилиндян гяфил щяйяъанландыьы заман гопмушду, бу – якс-сяда кими сяслянмишди, бу заман Шаррон кцчясиндя бирдян-биря балыг алверчиси пейда олмушду вя эур сясля малыны тярифлямяйя башламышды. Ъанындан чюля бурахдыьы нювбяти сюзляр «ятиршащ», «кечи пяйяси», «Савой кялями» вя «Жак Страхолйуд» (йахынлыгдакы Жен-Мироносич монастрында баьбанын айамасы иди, мадам Гаййар бязян ян аьыр ишляри эюрмякчцн ону чаьырыады, ян фяргляндириъи ъящяти ойду ки, юмрцндя биръя йол да йуйунмамышды). Фел, сифят вя щиссяъикляря эялинъя Гренуйун бунлара бир еля иши дцшмязди, «бяли-хейрдян» башга, йери эялмишкян илк сюзц дилиня чох-чох сонралар эятирмишди, вахтыны бир аз ютцрмцшдц, – анъаг ян ясас сюзляри, бир дя исмляри, яшйа вя щейван адларыны тяляффцз едярди. Бу щейван, инсан вя яшйа адларыны да о щаман чякмяк мяъбуриййятиндя галарды ки, онларын ийи бурнуну мющкям гыъыгландырмыш олсун.

Март эцняшинин илыг шцалары алтында фыстыг аьаъындан щазырланмыш одун галагларынын цстцндя отурдуьу заман илк дяфя «одун» сюзцнц дилиня эятирди. Бу мягама гядяр ян азы йцз дяфя одунла растлашмыш, еля о гядяр дя бу сюзц ешитмишди. Еля бил бирдян щяр шейи бирдян баша дцшмцшдц: ахы гыш айларында тез-тез ону одун эятирмяйя эюндярярдиляр. Анъаг бу яшйанын – одунун юзц онда бир еля мараг ойатмаз, диггятини чякмязди. Бу щадися щямин март эцнляринин бириндя, одун галагларынын цстцндя узандыьы заман баш вермишди. Одунлуг отураъаг шяклиндя мадам Гаййарын тяндирханасынын ъянуб диварлары бойу дцзцлмцшдц. Цст гатдан няся бурну гыъыгландыран ий эялирди, одунлуьун дибиндян мамыр ийи, сарайын кцкнардан щюрцлмцш диварларындан ися йанмыш кюмцр гохусу галхырды.

Гренуй айагларыны аралайыб, белини сарайын диварына сюйкямиш щалда одунларын цстцндя яйляшмишди, эюзлярини гапамышды, гымылданмырды. Щеч ня эюрмцр, щеч ня ешитмир, дцнйа онун цчцн сяссизликдян ибарят иди. О, анъаг бюйцр-башына дцзцлмцш, дцз дама гядяр яйри-цйрц хятлярля уъалан одунун ийини дуйурду. Бу гохуну башына чякиб ичир, онун ичиндя гярг олур, бу гохунун ичиндя о гядяр итиб-батырды ки, аз галырды юзц одуна дюнсцн, одунун цстцндя аьаъ ойунъаг кими щярякятсиз еля бил узун мцддят иди ки, отурмушду вя бирдян-биря додагларыны аралайыб одун сюзцнц дилиня эятирди. Еля бил ки, ичи галаг-галаг цст-цстя йыьылмыш сон нюгтяси боьазына дирянян одундан ибарят иди, еля бил ки, гарны да, боьазы да, щятта бурну да одунла долу иди вя бу сюзц ишлятмякля юлмякдян ъаныны гуртарырды.

Бу сюзц тяляффцз етмяси доьрудан да ъаныны гуртарды, дуйьуларыны тярпятди, онун ъаныны цст-цстя галанмыш одунлардан, ону боьуб ъаныны чыхардан гохудан гуртарды вя бу заман одунлугдан йумбаланыб ашды. Бир нечя эцн кечдикдян сонра да гохунун йаратдыьы эцълц тяяссцратын ичиндя ял-гол атмагдайды вя ъанына щансыса хатирянин эцълц дальалары чырпыланда юз-юзцня еля бил ки, овсун сюзлярини тяляффцз едирди: «одун, одун, одун».

Данышмаьы беля юйрянди. Щеч бир ий эялмяйян яшйалары билдирян, йяни мцъярряд, щяр шейдян яввял етик вя яхлаги сюзляри дейяндя ъаны чыхырды. Бу сюзляри йада сала билмир, гарышдырыр, щятта йашы йеткинлик щяддиня эялиб чатанда да онлары ъандярди вя чох заман да сыныг-салхаг шякилдя тяляффцз едирди: щцгуг, виъдан, Аллащ, севинъ, мясулиййят, барышма вя с. – бу сюзлярин ичиндя эизлянян фикир онун цчцн гаты думана бцрцнмцшдц. Диэяр тяряфдян юз-юзцня юйряндийи сюзляр бу йашына гядяр ъанына топладыьы, щяр шейдян яввял ий, гоху билдирян сюзляр щеч дя кифайят етмирди. Тезликля о, ийиня эюря тякъя аьаъы дейил, онун нювлярини дя айырыб фяргляндирмяйя башлады: аьъагайын, палыд, кцкнар, гараьаъ, армуд, гурумуш аьаълар, сцтцл аьаълар вя с. вя и.а., о, щятта ийиня эюря кютцкляри, талашаны, аьаъ овунтусуну айырырды – онлары башгаларынын диггятля бахыб сечмядийи бир айдынлыгла дуйурду. Башга яшйаларла еля бу шякилдя давранырды.

Мадам Гаййарын щяр сящяр еркян щимайясиндя олан ушаглара пайладыьы аь рянэли ичкинин ады сцд иди, щалбуки бу ичкини Гренуй щяр сящяр бир башга ъцр, йяни ийиня вя дадына эюря башга шякилдя гябул едирди вя бу, сцдцн сойуглуьундан, йахуд истилийиндян асылы дейилди, щяр шей сцдцн щансы инякдян саьылмаьындан, йаьлы, йахуд йаьсыз олмаьындан асылы иди… Щяр дягигя, щятта санийядян бир йцзлярля башга ийлярдян чыхан вя юз-юзлцйцндя мцяййян композисийа йарадан, щяр дяфя гарышараг йени формада мейдана чыхан тцстц вя оъаьын тцстцсц арасында цмуми бир баь вар иди, бу да тцстц сюзцндя бирляширди… Онун щяр бир аддымы вя няфяс алыб-вермяси иля башга бир гохуну андыран вя буна эюря дя башга бир формада мейдана чыхан торпаг, ландшафт вя щава йалныз бу цч сюзля ифадя олунмалы иди – ий вя гоху иля, бунларын зянэин няфяси иля дуйулан дцнйа иля дилин касыблыьы арасындакы гротесквари фяргоин юзц балаъа Гренуйу юзцндя диля шцбщя йарадырды; вя буна эюря дя дилдян чох истифадя етмякдян чякинирди, йалныз о заман данышмаьа башлайырды ки, башга адамлара няся демяк мяъбуриййятиндя галмыш олсун.

Алты йашында артыг гоху щисси иля ятрафыны там фятщ етмишди. Мадам Гаййарын евиндя, Шаррон кцчясинин шимал щиссясиндя щеч бир яшйа, йер вя инсан, даш, аьаъ, кол, щятта кцнъбуъаг йох иди ки, Гренуй ийлямямиш олсун, гохусуну ъанына чякиб йаддашында сахламамыш олсун. О, он мин, йцз мин хцсуси ий вя гохуну йаддашына йыьмыш вя онлары чох айдын, бири диэяриндян ийи вя гохусу иля фярглянян шейляр кими, щям дя ешидяндя щямин о гохунун алями бцрцдцйц ий кими сахлайырды, щятта тяхяййцлцндя бу гохулары фяргли шякилдя бирляшдириб щяйатда мювъуд олмайан хцсуси ятир йарадырды.

Чох тезликля она щямин ятирлярдян йени-йени ъцмляляр йаратмаг имканы верян истянилян сайда ъцмляляр гурмаьы юйрядян бюйцк бир сюзлцйя малик олду вя бу иши еля бир йашда эюрдц ки, башга ушаглар чох бюйцк чятинликля рущунда эязиб долашан сюзъцклярдян мянасыз вя гыса ъцмляляр гуруб гоша билирдиляр вя шцбщясиз ки, бу сюзляр дцнйаны тясвир етмякдя аъиз галырды. Ялбяття, ян дягиги бу иди ки, бу щадисянин мусиги сащясиндя чох бюйцк истедада малик олан, мелодийа вя щармонийа ясасында айры-айры сяслярин ялифбасыны йарадан вя юзбашына йени-йени мелодийа вя щармонийа йарадан бир шяхсля мцгайися етмяк оларды, ялбяття ки, беля бир гейд-шяртля ки, ятирлярин ялифбасы мцгайисядя даща бюйцк иди вя Гренуйун йарадыъы фяалиййяти онун юз ишиндя ъяряйан едир вя юзцндян башга бу просеси мцшащидя едян йох иди.
6
Эетдикъя, мящз бу ишля мяшьул олдуьундан дахилян гапанырды. Сянт-Антуан гясябясинин шимал щиссясиндя неъя эялди эязмяйи хошлайырды, тарлалары, чюлляри, цзцмлцкляри долашмагдан доймазды. Бязян эеъялямяк цчцн евя эялмяз, бир нечя эцн иткин дцшярди. Буна эюря верилян ъязаны чякмяк ъящянням язабына дюнярди. Ев дустаглыьы, йемяк-ичмяйин верилмямяси, ъяза тяриги иля верилян ишляр онун давранышында яслиндя дяйишиклик йаратмазды. Нотр-Дам-де-Бон-Секур килсясинин няздиндя приход мяктябиня чох аз эетмяси (йарым ил ярзиндя) щеч бир тясир ойатмады. О, бир балаъа саймаьы, юз адыны йазмаьы юйряня билди. Мцяллим она кям аьыллы шаэирд кими бахырды. Даща сонра мадам Гаййар щисс еляди ки, бу ушагда ону башгаларындан кяскин фяргляндирян габилиййят вар, бялкя дя бу щеч кясдя эюрцнмяйян гейри-ади бир хцсусиййятдир. Башгалары кими гаранлыгдан вя эеъя зцлмятиндян горхуб елямирди. Истядийин вахт ону мин ъцр ишин далынъа, мясялян, зирзямийя одун эятирмяк цчцн эюндярмяк оларды, бу ишин далынъа башга ушаглар фянярля дя эетмякдян горхардылар; анбара одун далынъа эедяндя юзц иля фяняр эютцрмяз, ондан тяляб едиляни ъялд вя дягиг тапар, бу заман щеч бир сящвя йол вермязди. Ялбяття ки, ян гярибяси о иди ки, Гренуй, мадам Гаййарын дяфялярля тясдиглядийи кими каьызын, парчанын, одун вя щятта даш диварын ичиндян вя кип баьланмыш гапынын архасындан о бири тяряфи эюрмяк баъарыьына малик иди. Тярбийячилярдян щансынын дортуарда олмасыны отаьын о бири башындан эюрярди. Ямин иди ки, эцллц кялямин ичиндя илбиз вар, кялями кясяндян сонра тяяъъцбля она бахардылар, бир дяфя мадам Гаййарын пулу бярк-бярк, чох бюйцк яминликля эизлятдийи вя сонра юзцнцн дя тапа билмядийи (чцнки бу эизлин йери юзц дяйишдирмиш вя йадындан чыхармышды), бу заман Гренуй бир ан да тяряддцд етмямиш, бармаьынын уъу иля собанын дибини эюстярмишди. Бу ушаг эяляъяйи дя эюря билирди: бура эяляндян чох-чох яввял щансыса инсанын пейда олаъаьындан данышмышды, бир дяфя нечя эцн сонралар туфан гопаъаьыны сюйлямишди, ятрафындакы инсанлар булудсуз сямайа бахыб башларыны булайыб эетмишдиляр.

Шцбщясиз ки, бцтцн бу шейляри о, эюрмямишди, эюзляри иля эюрмямишди, садяъя бурну иля ийляйиб дуймушду: кялямин ичиндяки илбиз, собанын кцнъцня сохулмуш пул, диварын о бири тяряфиндяки инсан – бцтцн бунлар мадам Гаййарын йатсайды йухусуна да эирмязди. Мадам Гаййар инанмышды ки, башгаларынын сяфещ адландырдыьы бу ушаг икинъи шяхсдир. Билдийиня эюря икисифятлилик инсана бядбяхтлик вя юлцм эятирир, ондан аэащ оланда гялби сыхылмышды.

О гядяр сыхылмышды ки вя йаранан аьры о гядяр кяскин олмушду ки, аьламаг истямишди, биляндя ки, онунла бир дамын алтында диварын о бири тяряфиндя баш верян щадисяляри, щардаса эизлядилян пулу эюрмяйи баъаран инсан йашайыр, кядярлянмишди, неъя олмушдуса Гренуйун бу баъарыьынын цстцнц о ачмышды вя буна эюря дя ъаныны ондан гуртармаг истяйирди вя щяр шей еля йахшы алынды ки, еля бу заман Гренуйун сяккиз йашы тамам олду – Сен-Мерри монастры сябябини изащ етмядян иллик юдяниши дайандырды. Мадам монастыра борълу галдыьыны да хатырлатмады. Нязакят хятриня бир щяфтя эюзляди вя щямин пулун эери гайытмадыьыны эюряндя ушаьын голундан тутуб шящяря йолланды.

Мортенри кцчясиндя, чайын йахынлыьында танышларындан бири – сойады Гримал олан даббаг йашайырды, бу адам йа шаэирд, йа да гара фящля гисминдя балаъа ушаглара ещтийаъы олдуьуну дейирди. Ахы бу, пешя сащясиндя щяйат цчцн еля тящлцкяли ямялиййатлары – кяскин ийли йыртыъы щейванларын дярисини ашыламаг, зящярли мящлуллары гарышдырмаг вя с. бу кими ишляри эюрмяк лазым иди ки, бунун цчцн йалныз кимсясиз ушаглардан истифадя етмяк ял верирди. Щямин сяфил вя йийясиз ушагларын бу ишя ъялб едилмяси щеч кяс цчцн проблем йаратмырды, бядбяхт щадися баш вердикдя щямин талесизлярин юлцмц щеч кяси наращат етмирди. Эюрцнцр, мадам Гаййар Грималын даббагханасында Гренуй цчцн саь галмаг шансы йох иди. Анъаг о, беля-беля ишляр щаггында бейниндя мякрли план гуран гадынлардан дейилди. О, садяъя юз вязифя боръуну йериня йетирирди. Щимайя сющбяти битди. Эяляъякдя бу ушагла ня баш веряъякся она гяти дяхли йох иди. Саь галар – йахшы, юляр – йеня дя йахшы, ясас одур ки, щяр шей ганунла олсун вя буна эюря дя ъянаб Грималдан хащиш етди ки, ушаьы она тящвил вердийини йазылы шякилдя тясдиг етсин, он беш франк мябляьиндя комисйон щаггыны алыб ъибиня гойду вя Шаррон кцчясиндяки евиня цз тутду.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет