В07180, 6В07181 және 6В07182 мамандықтарының студенттері үшін дәрістер жинағы. ДӘрістер жинағы шымкент 2021
жүктеу/скачать 3.52 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Якорге түсетін күшті анықтау.
- МЖ-ның жүккөтеру крандары.
- ТМЖ тасымалдау механизмдері. Үйде өз-беттерінше оқу.
- Жиналмалы кондуктор және қабырғалар.
- Электрлі, Газдыдәнекерлеу және газбен кесу жабдықтары.
| Qх күшінің бөлек құрама мәндері.
Мачта беріктігін бірнеше қимада тексереміз, яғни осы қималарға әсер ететін тігінен күш және майысу моментін ескере отырып. А-А және Б-Б қимасындағы 1нүктеде (2.22 -сурет) тігінен күш және майысу моментінен сығылу кернеуі қиын болады.Көрсетілген қимадағы 2 нүктеде тігінен күш және майысу моментінен сығылу кернеуі олардың айырмаларына тең болады. Сондықтан да кернеу бойынша мачта беріктігін 1 нүктеде тексереміз. Жоғарғы А-А қимасында сығылу кернеуін σА-А анықтаймыз: Ал ортанғы Б-Б қимасында келесідей Мачта А-А және Б-Б қимасындағы өлшемі бойынша (2.22 - Сурет) үшқұбырлы конструкциядан тұрады. Мачтаның әрбір тармағы 273х9мм өлшемдегі құбырдан жасалған және оның көлденең қимасының ауданы F1=74,5см2 және қиманың момент инерциясы І1= 6430см4. Барлық тармақтардың қима аудандары бірдей, мачта биіктігі бойынша F= FА-А= FБ-Б=3 F1=3х74,5=223,5 см2. Жоғарғы А-А қимасының момент инерциясы О-О осіне байланысты келесідей анықтаймыз: -Жоғарғы қиманың кедергілер моменті: Мұндағы: х1- А-А қимасындағы сығылған аймақтағы О-О нейтралді осінен 1алыстатылған нүктеге дейінгі арақашықтық. Мачтаның Б-Б қимасындағы орташа момент инерциясы: -Орта қимадағы кедергілер моменті: Мачтаның иілуін анықтаймыз: μ – келтіру коэффициенті 2.10-кестесінен табамыз, яғни алдын ала мачтаның жоғарғы және ортанғы қимасы бойынша момент инерциясы қатынасын анықтаймыз Іmin/Imax. 2.10 – кестесінен табамыз μ=1,26. Орта қиманың инерция радиусы: Мачтаның иілуі: 2.11 – кестесінен λ=133 иілу мәні бойынша φ=0,39 майысу кезіндегі мүмкіндік кернеудің азайту коэффициентін анықтаймыз. А-А қимасындағы сығылудың жалпы кернеуі (1 нүкте) мүмкіндіктен төмен болуы тиіс (Ст3 үшін σд= 160МПа): Б-Б ортанғы қимадағы сығылу кернеуі (1 нүкте) мүмкіндіктен төмен болуы тиіс: Мачтаны критикалық кернеуі бойынша тұрақтылыққа тексереміз: Тігінен күш әсерінің нақты сығылу кернеуі: Қор тұрақтылығы: Есеп жүргізу көрсеткендей, қабылданған мачта конструкциясы беріктілік және тұрақтылық бойынша сенімді болып табылды. Мачтаны бағананы көтеру үшін қолдануға болады. Көтеру процесінде мачтаның иілу бұрышы α жазық бойынша 80о аз болмауы тиіс (немесе тігінен мачтаның иілу бұрышы 10о жоғары болмауы тиіс), мачта тік болған кезде жүкті тігінен керу 10о жоғары болмауы тиіс. Негізгі күш S, вантаны керу (2.30) теңдеуімен анықталады ķД = 1 кезінде: Вантадағы есептік күшті (2.22 – суретті қара) (2.43) теңдеуімен анықтаймыз: (2.45) теңдеуінен вантаның горизонталь керілуін анықтаймыз: Бір метрдегі идеальды керілген вантаның салмағын 6,6 кг/м тең деп қабылдаймыз, яғни qр=66 Н/м. (2.47) теңдеуі бойынша жұмыс жағдайында ванта ұзындығын табамыз: Вантаның ауырлық күшін анықтаймыз: Ванта салмағының нақты погондық жүктемесі: Іліну жебесінің төмен болуынан (ƒmax=0,211 м) вантаның идеальды керілу ұзындығы (ĺр=78,5 м) жұмысшы жағдайда ванта ұзындығынан біршама айырмасы бар (Lр=79 м). Жүктің динамикалығын ескеру кезіндегі вантадағы күш: Вантаны горизонталь керу: Жүктің динамикалығын ескеру кезіндегі вантаның максимальды ілінуі: Сонымен, жүктің динамикалығын ескеру кезіндегі вантаның максимальды ілінуі 10 пайызға төмендейді ƒmax қатынасы бойынша. Одан кейін якорге түсетін күшті анықтаймыз (2.21 –суретті қара) . Якорге әсер ететін тігінен құралатын күшті келесі теңдеумен табамыз: Якорге әсер ететін горизонталь құралатын күшті келесі теңдеумен табамыз: Якорды есептеу үшін ондағы күшті келесі өрнекпен анықтаймыз: Сонымен , бағананы көтеру кезінде мачтаның вантасы 310кН күшіне есептелген якорге бекітілуі тиіс. Якорлар. Якорлар мачтаның, порталдың, дерик - крандардың, полиспасталардың, шеврлердің және лебедкалар мен такелажды жасақтардың ванталарын бекіту үшін қажет. Такелажды жасақтардың ж.к. өсуімен, якордағы жүктеме де өседі, осыған лайық олардың қондырғыларына еңбек және материалдар шығыны артады. Осыған байланысты монтаждау якорлерінің конструкциясына көп көңіл бөлінеді. МЖ кзінде якорлердің келесідейтиптері қолданылады: -винтті; -казықты; -тереңдетілген; -жартылай тереңдетілген; -жеринвертарлы. Винтті және қазықты якорлер 100кН күшіне тексерілген және жерге 1,5 м тереңдікке қағылады. Ал тереңдетілген якордың негізгі конструкциясы жерге көміледі.жүктемелері 300-500кН асатын якор конструкциялары темір бетонды етіп жасалады.2.23-Суретте осы конструкцияның якорлы схемасы келтірілген. 2.23-Сурет. Бетонмен құйылған якорь. Олар: 1-№30 швеллер; 2-№22 швеллерден жасалған кергіш; 3-бетон; 4-төгілген топырақ. Жердегі инвентарлы якорлар салмағы 1,5-7,5тонналық темір бетон призмаларынан жасайды (400кН). 2.24-Суретте ЖИЯ конструкциясы келтірілген. 2.24-Жердегі инвентарлы 400кН якорь. Якордың жермен үйкеліс коэффициенті 0,3-0,4 болады. 2.25-Суретте шипті инвентарлы якорь көрсетілген. 2.25 – Сурет. Жердегі электролебедкалы инвентарлы якорь. Ал шиптің өзі якордың жермен ілінуін арттырады (ілінну коэффициенті 0,7-0,8). Олардың элементтері: 1-темір бетонды блок; 2-электролебедка; 3-торлы рама; 4-кергіш; 5-ванта полиспастасының шығыры; 6-бағыттағыш шығыр; 7-қосқыш құбыр. Якорге түсетін күшті анықтау. Якорды есептеу үшін 2.26 – Суретте есептеу схемасы келтірілген. Есептеу кезінде якордың геометриялық өлшемдерін және траншей, якорь салмағын, топырақ салмағын анықтау қажет, ал ол якордың жылжымауына септігін тигізеді. Sр1-күші, яғни вантаның төменгі нүктесіндегі күш якорге беріледі, сондықтан оның мәнін ķд- динамикалық коэффициентін ескере отырып анықтаған жөн. Тігінен түсетін күш Vр1 және Sр1 (2.21 – суретке қара) келесі қатынаспен анықталады: Vр1= Sр*sinαр-Qр (2.49) Мұндағы: Sр*-вантаның жоғарғы бөлігіндегі ķд ескере отырып керілуі; αр- Sр* күшінің горизонт бойынша бағыты; Qр- вантаның ауырлық күші. Мұндағы Sр* (2.43) теңдеуімен анықталады, ал горизонталь болатын Нр1 күшін келесі қатынаспен табамыз: Нр1= Sр*cos αр (2.50) 2.26 – Сурет.Тереңдетілген якорді есептеу үшін арнайы схема. Осы (2.49)және (2.50) өрнектерін теңестіре отырып якорды есептеу үшін αр1 бұрышымен бағытталған Sр1 күшінің мәнін анықтаймыз: Sр1=√( Sр*)2+ Qр2-2 Sр* Qр sinαр (2.51) Траншей қабырғасына түсетін күш Т1 және Т2 үйкеліс күштерін тудырады және оның мәнікелесідей болады: Т1=μ Нр1 (2.52) Т2= μ(Gгр+Gя- Vр1) (2.53) Мұндағы: μ – топырақтағы якордың үйкеліс коэффициенті (μ=0,3-0,4); Gгр-якорь үстіндегі топырақтың ауырлық күші (бетон құйылған болса, онда бетонның ауырлық күші қосылады); Gя- якордың ауырлық күші. Топырақтың салмағын келесі өрнекпен анықтаймыз: Щитасыз якорь үшін (2.26, а-сурет) Gгр= Нĺρгрq; (2.54) Щиталы якорь үшін (2.26,б-сурет) Gгр=вНĺρгрq; (2.55) Мұндағы: Н,в,в1,ĺ – якордың көмілген бөлігінің өлшемдері; ρгр –топырақ тығыздығы (ρгр=1600кг/м3); q-ауырлық күшінің е.т.ү. Якорь тепетең орнығуы үшін келесі қатынастарды сақтауымыз қажет. Тік күш үшін: Gгр+ Gя+ Т1 ≥ ķ1 Vр1 (2.56) Горизонталь күш үшін: Нр1- μ(Gгр+Gя- Vр1) ≤ ķ2hĺσгр (2.57) Мұндағы: ķ1-тік күш үшін артық қор коэффициенті (щитасыз-3, алщитамен -1,5 тең); ķ2-тепетең майыспауы салдарынан топыраққа түсетін қысымның мүмкіндік азаю коэффициенті (жұмсақ топырақ үшін-0,25 ал қатты топырақ үшін-0,50); σгр-топырақтың мүмкіндік кернеуі. МЖ-ның жүккөтеру крандары. Төменде 2.27 – Суретте жүккөтерімділігі 200тонналық ванталы деррик-кран келтірілген, ал оның негізгі элементтері мыналар: 1-постамент; 2-1600х1600 мм қимадағы мачта; 3-1600х1600 мм қимадағы жебе; 4-телевизиялық байланыс; 5-сымтетікті байланыс; 6-апатты ажыратқыш. Деррик-кранның ерекшелігі: 1.жебенің топсалы болуының салдарынан ДК жеңіл жұмыс істеуі; 2.ДК жүккөтерімділігі жебенің иілу бұрышына байланысты болмайды; 3.ДК постаментте орнығуына байланысты үлкен аймақта МЖ қамтиды. ДК кемшілігі: 1.Деррик-кранды жерде орнату, яғни оны пайдаланудың тиімділігі төмендейді. ТМЖ тасымалдау механизмдері. Үйде өз-беттерінше оқу. Слесарлы –жинақтау мен пісіру жабдықтары және құрал-саймандар. 1.Слесарлы-жинақтау құрал-саймандары. Пісірілген конструкция элементтерін бір-біріне дәл келтіру үшін әртүрлі жинақтау құрал-саймандарын пайдаланады. Негізінен олар қолмен атқарылатын және алып жүруге қолайлы механизмдер. Осындай жинақтау құрал-саймандар конструкциялары 3.1-Суретте келтірілген, яғни : а-винтті керу; б-радиальды керу; в-радиальды реттеу. 3.1-Сурет. Жинақтау құрал-саймандары. Тік шовтарды келтіру жіне цилиндірлі бөлшектердің диаметрлерін сақтау үшін осы құрал-саймандарды пайдаланады. Келесі 3.2 – Суретте қаңқалардың қырларын келтіру үшін рычагты-винтті керу СТРУБЦИНАСЫ көрсетілген. Струбцина келесідей элементтерден құралған: 1-қысқыш винт; 2-скоба; 3-планка; 4-қажет саңлауды алу үшін винт; 5-топса гайкасы; 6-иілмелі планка; 7-гайка; 8-төсем; 9-теңестіру винті. 3.2 – Сурет. Струбцина (рычагті-винтті кергіш). Сонымен қатар «Гидравликалық кеңейткіштер» (ЭКСПАНДЕР) қолданы лады. 3.3 – суретте «ГК» конструкциясы: 1-қаңқа; 2-колодка 6дана; 3-майға арналған ыдыс; 4-сорап плунжері және 5-рукояткадан тұрады. ГК-ің жалпы күші 800-1000кН құрайды. Ол негізінен майысқан және эллипсті құбырлардың соңдарын түзеуге арналған, ал құбыр диаметрі 325мм дейін жетеді. 3.3 –Ссурет. Гидрокеңейткіш (Экспандер). Ал үлкен өлшемдегі аппараттардың қосылысын жинақтаған кезде 3.4-Суретте көрсетілгендей «КЛИНДІ КЕРУ ҚҰРАЛ-САЙМАНДАРЫН» пайдаланады. Олардың элементтері: а-керу панкасы; б-керу бұрышы; в-клинді түзеу; г-цилиндрлі қаптама (скалка); д-саңлаулы төсем; е-скоба; ж-шайба. 3.4 – Сурет. Керу құрал-саймандарының клинді бөлшектері. Клинді түзетулер, өздігінен «тоқтау шартын» қанағаттандыруы қажет: α ≤ 2ρ, мұндағы: α –клин скосының бұрышы; ρ –кедергі бұрышы. Сырғанақ кезіндегі үйкеліс коэффициенті μ =tg ρ, яғни μ =0,10-0,15; ал ρ=5-10о. Келесі құрал-саймандар түрі «ЦЕНТРАТОР» 3.5 – Суретте келтірілген. Ол: 1-скобадан; 2-шарнирден және 3-қысқыштан тұрады. Қосылысты құбырларды центрлеу, радиальды күш әсерінен іске асады.Центратордың орталық бұрышы: β= және α= Онда радиальды күш: R = T мұндағы: Т – керілу күші; Центратор – гидравликалық және механикалық болып келеді. Диаметрі 529-720мм құбырға гидравликалық цилиндрмен туындайтын күш 80-120кН құрайды. 3.5 – Сурет. Сыртқы центратордың жұмыс схемасы. Жиналмалы кондуктор және қабырғалар. Цилиндрлі обечайка үшін жинақтау операциясы кезінде «ҚҰБЫРЛЫ» және «РОЛИКТІ» тіректі кондукторды пайдаланады. Кондуктор конструкциясы 3.6. – суретте келтірілген. Тіректі реакциядағы, Тік күш: V= ; және горизонталь күш: Н =Vtg = tg ; Бұл күш құбырдағы кондукторды қозғалтуға тырысады, сондықтан құбырларды өзара көлденең керулермен бекіту қажет. Ең бастысы бұл конструкциядағы жұмыста геометриялық қатынас сақталуы қажет: tg = ; 3.6 – Сурет. Центровка кезіндегі кондуктордағы құбырдан күштің бөліну схемасы. Мұндағы: –кондуктордағы құбыраралық саңылау; d – кондуктор құбырының диаметрі; Д – қосылатын құбыр диаметрі; -нолге тең болады; 3.7 – Суретте заманауи жинақтау қондырғыларының бірі «Роликті стенд» конструкциясы келтірілген. Бұл қондырғы қаңқаны айналмалы түрде жинақтайды және пісіреді. Конструкция элементтері: 1-жетекті роликті тірек; 2-бос жүрісті роликті тірек; 3-рельс. 3.7 – Сурет. Қозғалмалы роликті тіректі «Роликті стенд». Қондырғы жетегі үшін электроқозғалтқыштың қуаты: N = ; ω – электроқозғалэтқыш білігінен роликті тіректі жетектің білігіне дейін берілетін жүйенің п.ә.к. ω= ; айналу моменті: Мкр= k(М1+М2); М1-обечайка бойынша роликті стендінің тербелмелі үйкеліс моменті; М2-ролик подшипниктеріндегі үйкеліс моменті; Электрлі, Газдыдәнекерлеу және газбен кесу жабдықтары. Пісіру жабдықтары кезінде әртүрлі айнымалы және тұрақты токта 35-40В кернеу кезінде 700-1000А дейін пісіру тогын алуды қамтамасыз ететін электропісіру жабдықтары қолданылады. Айнымалы токта қолдыдоғалы пісіру үшін ТС-500, ТД-500, ТСД-500, СТН-500 және СТЭ-34 типті трансформаторлар пайдаланады, ал автоматтыдоғалы пісіру үшін ТСД-1000-4, ТДФ-1000, ТДФ-1600типті қуатты трансформаторлар қолданылады. 3.9 – Суретте жартылай автоматты пісіру қондырғысының схемасы көрсетілген. Қондырғы келесідей элементтерден тұрады: 1-реттегіш шкаф; 2-электродты сым үшін барабан; 3-электродты сымды беру механизімі; 4-электродты сым; 5-иілмелі шланга; 6-электроұстағыш; 7-флюс үшін бункер. Ерекшелігі: -Тұрақты және айнымалы токта жұмыс істей алады; -флюс қабатында қалындығы 20мм дейінгі қалындықтағы болат бұйымды пісіре алады; -60-600м/сағат дейін сымның берілу жылдамдығын реттей алады; -өнімділігі жоғары. Қондырғыда флюстің берілуі 0,4-0,5МПа қысымда сығылған ауамен айдалады. жүктеу/скачать 3.52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|