Вестник казнпу им. Абая, серия «Исторические и социально-политические науки», №1(72), 2022 г
COLLECTIONS ON THE HISTORY AND CULTURE OF THE TURKIC PEOPLES OF CENTRAL
жүктеу/скачать 3.48 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Key words
| COLLECTIONS ON THE HISTORY AND CULTURE OF THE TURKIC PEOPLES OF CENTRAL
ASIA IN THE FUNDS CENTRAL STATE MUSEUM OF THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN Abstract The article is devoted to the problems of completing collections on the history and culture of the Turkic peoples of Central Asia on the example of the Central State Museum of the Republic of Kazakhstan. The problem of scientific acquisition and processing of museum valuables is one of the most important problems of modern museology. Ethnographic collections play an important role in the promotion of national culture and its preservation. Their importance is especially increasing in our time, when traditional cultural objects are rapidly disappearing from the real life of peoples, and the practice of their research is disappearing. Ethnographic collections are also an important base for the development of scientific research. This article describes the composition of collections on the history and culture of the above-mentioned ethnic groups. At the same time, the main attention is paid to the peculiarities and factors of the formation of ethnographic collections, as well as to the identification of common and specific elements in the structure of traditional objects of these peoples in the context of interethnic interaction. The author concludes that the museum's ethnographic collections reflect various aspects of the traditional and everyday culture of peoples, and also notes that such factors as the organization of scientific and collecting expeditions, the purchase of things from private individuals, and the involvement of civil servants of the local administration had a significant impact on the formation of museum collections. Key words: collection, fund, central museum, Turkic people, history, culture. Кіріспе. Соңғы жылдардағы қоғамдық өмірдегі болып жатқан өзгерістер музей қорларындағы халықтың тарихи-мәдени мұрасына, оның зерттелуі мен пайдаланылуына ерекше мән беріп, оларды зерттеуде жаңа талаптар мен тәсілдерді қажет етуде. Этнографиялық коллекция халықтың дәстүрлі мәдениетіне, тіршілікқамы жүйесіне, шаруашылық және тұрмыстық салтына, рухани мәдениетіне арналған. Қазақстанда ежелгі заманнан қалыптасқан көпшілікке негізделген шаруашылық мәдени типтік Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ, «Тарих және саяси-әлеуметтік ғылымдар» сериясы, №1(72), 2022 ж. 134 ең басты құрамдас бөліктері – баспана, еңбек құралдары мен бұйымдары, ас дайындау және тамақтану жүйесі, киім-кешек сияқты дәстүрлі тіршілікқамы мәдениетінің ең маңызды салалары уақыт пен кеңістік екшеуінен өткен өзіндік болмыс бітімімен дараланады. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік орталық музей қорындағы этнографиялық коллекциялар халықтың тұрмысы мен мәдениетінің кешенді көрсетуге мүмкіндік береді және олардың көпшілігі сирек кездесетін тарихи-мәдени құндылық болып есептеледі. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Орталық музейі тек Қазақстан аймағында ғана емес, бүкіл Орталық Азия аймағындағы ең көне және ірі музейлердің бірі болып табылады. Музей қорының негізгі коллекцияларының қалыптасуы сонау Орынбор өлкелік музейі кезеңінен бастау алады. Музей қорында 300 мыңға жуық музей құндылықтары бар, оның ішінде бірегей этнографиялық бұйымдар топтамасы жиырма төрт мыңнан астам сақтам бірлікті құрайды. XIX–XX ғасырларға жататын коллекцияның басым бөлігі музей қалыптасқан жылдардан бастап жинақталған [1]. Музей заттарының өзіндік өмірбаяны, өмір сүру орны мен уақыты, және олардың музей қорына түсу жолдарын зерттеу музейлік ғылым үшін маңызды болып табылады. Музей құндылықтарын жинақтау- шылар мен экспедиция жұмыстарының нәтижесінде музейге келіп түскен музейлік мәні бар заттардың, сондай-ақ тарихи құндылығы бар халық арасында белгілі бір уақыт аралығында қолданылған заттардың сипаттамаларын жасау және олардың әртүрлі жолдар арқылы музей қорына түсу жағдайларын зерттеу ғылыми қызығушылық тудыратыны сөзсіз [2, 3-б.]. Қарастырылып отырған аймақ бойынша ҚР МОМ қорында зерттеуді қажет ететін, әлі ғылыми айналымға енбеген, толыққанды зерттелмеген музей құндылықтары жетерлік. Сол себепті музей қорында Орталық Азия аумағында тұратын халықтардың өмірі мен мәдениетіне қатысты жинақталған музей құндылықтарының қалыптасу тарихын зерттеу және оны ғылыми айналымға енгізу өзекті болып табылады. Мақаланың мақсаты Орталық Азиядағы түркі халықтарының тарихы мен дәстүрлі мәдениеті туралы коллекциялардың құрамын, ерекшеліктерін, сонымен қатар олардың қалыптасу тарихын зерттеу болып табылады. жүктеу/скачать 3.48 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|