Зерттеу жұмысының дереккөздері. Жұмыстың дереккөзі ретінде Міржақып Дулатұлының 2002-2004 жылдары М.О.Әуезов атындағы әдебиет және өнер институты ұжымы жарыққа шығарған бес томдық шығармалар жинағы және М.Дулатұлының 1991 жылы жарық көрген бір томдық, 1997 жылы шыққан екі томдық жинағы.
Зерттеудің әдіс-тәсілдері. Зерттеу жұмысында сипаттама жасау, лексика-семантикалық талдау, этимологиялық түсіндіру, семалық сараптама, когнитивті лингвистикалық тәсілдер қолданылды.
Зерттеудің ғылыми жаңалығы мен нәтижелері:
- Міржақып Дулатұлы шығармалары тілдік тұрғыдан тұңғыш рет зерттеліп отыр.
- М.Дулатұлының тілдік тұлғасы вербалды-семантикалық деңгейде қарастырылды;
- М.Дулатұлы дискурсындағы «ғаламның тілдік бейнесі» автордың таным әлеміндегі ұлттық құндылықтар арқылы сипатталды;
- М.Дулатұлы тілдік тұлғасының концептілік құрылымын көрсететін сурет-сызбасы бейнеленді. Концептілердің когнитивті моделі жасалып, когнитивті құрылымы айқындалды;
- М.Дулатұлы тілдік тұлғасының прагматикалық деңгейі сарапталып, нақтыланды;
- Көркем шығармалары мазмұнындағы мынадай лексика-семантикалық топтар анықталды: ұлттық салт-дәстүр, ұлттық мінез, ұлттық тыйым, ұлттық соматизм, ұлттық теңеу, заттық мәдениет бірліктері, діни ұғымға, алғыс, бата беруге байланысты және қарғыс мағынасындағы лингвомәдени бірліктері, наным-сенім, ырымға байланысты, ұлт мәдениетіндегі өзге мәдениеттің нышандарын білдіретін лингвомәдени бірліктер;
- Оқу құралдарындағы заттық, рухани мәдениет атауларын білдіретін лингвомәдени бірліктердің ағартушы бойындағы ұлттық таным деңгейін көрсетудегі маңызы нақты көрсетілді.
- М.Дулатұлының көсемсөз, әдеби сын, зерттеу мақалаларындағы лингвомәдени жүйені құрайтын автор тіліндегі ұлттық менталитетті, ұлттық көзқарасты аңғартатын фразеологиялық тіркестер, рухани-діни сөздер, мақал-мәтелдер, метафора, теңеу секілді көріктеу құралдарына лингвомәдени талдау жасалды.
- Ұлт өміріндегі болып жатқан өзгерістерді баяндау, оқу-ағарту, білімді сөз ету, адамгершілік, мінез-құлық, дін, дүниеге көзқарасын білдіруге байланысты ақынның кірме сөздерді жұмсаудағы прагматикалық мақсаты дәлелденді.
Достарыңызбен бөлісу: |
