АЈӘтуллаһҮЛ-Үзма беһҸӘтин һӘЈаты نام کتاب: زندگی نامه ی آیت الله بهجت

Мәһбубла мүзакирә

“Рәһмәтлик Гази өмрүнүн сон ҝүнләрини Мәшһәддә аиләсинин јанында галырды вә ағыр хәстә олдуғундан евдән чөлә чыха билмирди. Бу вахтларда Әлламә Тәбатәбаи ара-сыра она баш чәкмәјә ҝедәр вә Гази үчүн бир китаб¹ охујарды. Бә`зән онларын бу ҝөрүшү чох узун чәкәрди. Бир дәфә рәһмәтлик Газинин ханымы Әлламә Тәбатәбаијә дејир: “Мүмкүнсә бизә тез-тез ҝәлин вә Газинин јанында чох галын. Чүнки сиз бурада оланда, санки онун ағрылары сакитләшир вә өзүнү даһа ҝүмраһ һисс едир.”

Бәли, инсан Аллаһла үнсијјәт јарадыб “гүрб” әһли олдуғу заман, истәр-истәмәз, гәлбиндә илаһи шөвг артыр, дәрди-гәми вә һәтта ағыр хәстәликләрин белә ағрысыны унудур.

Сејјид Газинин кәрамәтләри

Мән арифләр устады Мирзә Әли Гази Тәбатәбаи, онун дилиндән нәгл едилән мәтләбләр вә онун һаггында тез-тез гулағыма чатан гәрибә әһвалатлар барәсиндә шәкдә идим. Өз-өзүмә һәмишә дејирдим ҝөрән бүтүн бу данышыланлар доғрудур, јохса јалан? Дејиләнә ҝөрә тәрбијә етдији шаҝирдләри, белә һал саһиби олурлар, елә камала чатырлар–дүздүр, јохса тәхәјјүл? Узун мүддәт бу фикирләр зеһнимдә долашырды вә тәрәддүддән јаха гуртара билмирдим. Кимсәнин мәним бу фикримдән хәбәри јох иди. Бир ҝүн ибадәт вә Куфә мәсҹидинин зијарәт бујуругларыны јеринә јетирмәк үчүн һәмин мәсҹидә јолландым. (Әввәлдә гејд етдијимиз кими, рәһмәтлик Гази Куфә мәсҹидиндә чох олурду. Ибадәт үчүн орада хүсуси һүҹрәси дә вар иди. Куфә вә Сәһлә мәсҹидләринә чох рәғбәт ҝөстәрир вә әксәр ҝеҹәләри сүбһә гәдәр һәмин јерләрдә ибадәт едирди.)

Мәсҹидин һәјәтиндә долашаркән Гази илә растлашдым. Саламлашыб бир-биримизлә һал-әһвал тутдуг вә сөһбәт едә-едә ҝәлиб мәсҹидин арха һиссәсинә чатдыг. Мәсҹидин арха һиссәси чөллү-бијабана тәрәф јахын олдуғундан, ҝет-ҝәл дә аз олурду. Мәсҹидин һүндүр диварынын дибиндә гиблә тәрәфә доғру һәр икимиз јерә отурдуг ки, бир аз динҹәлиб јенидән мәсҹидә ҝедәк. Арамызда сөһбәт гызышды. Рәһмәтлик Гази илаһи ајәләрин сирләриндән мәнә һикмәтли мә`налар дејирди. Төвһидин әзәмәтли вә ҹәлаллы мәгамындан, бу јола гәдәм гојмагдан, бу јолун инсан јарадылышынын јеҝанә һәдәфи олмасындан мараглы сөһбәт едир, дедикләринә тутарлы дәлилләр ҝәтирирди.

Мән јенә дә тәрәддүд ичиндә фикирләширдим ки, мән нә билим бу дејиләнләр доғрудур, ја јох? Дејиләнләрә шүбһә едирәм. Ола биләр доғру олсун, амма мәним хәбәрим олмасын. Әҝәр өмрүм бу минвалла кечсә, вај мәним һалыма, әҝәр дејиләнләр доғру олса вә бизә бир шеј чатмаса, вај һалыма! Башга бир тәрәфдән, ешитдикләримин нә дәрәҹәдә доғру олдуғуну билмәдијим үчүн шәкдә галмышдым. Билмирдим далынҹа ҝедим, јохса ҝетмәјим.

Бу фикирдә идим ки, гаршыдакы тәпәнин дешијиндән бөјүк бир илан чыхыб диварын паралел истигамәтиндә бизә доғру сүрүнмәјә башлады. (Бу јердә чохлу илан олур вә әксәр һалларда ҹамаат онлары ҝөрүрдү. Амма индијә гәдәр кимсәни чалдығыны ешитмәмишдик.) Илан бизим гаршымыза чатанда мәни ихтијарсыз ваһимә ҝөтүрдү. Рәһмәтлик Гази илана ишарә едиб деди: “Мот биизниллаһ! Аллаһын изни илә өл! Һәмин дәгигә илан јериндә гурујуб галды.

Гази һеч нә олмајыбмыш кими сөһбәтини давам етдирмәјә башлады. Бир аз да сөһбәт едәндән сонра галхыб мәсҹидә ҝетдик. Гази мәсҹидин ортасында ики рәкәт намаз гыландан сонра өз һүҹрәсинә ҝетди. Мән дә мәсҹидин бир-ики зијарәт әмәлләрини јеринә јетирәндән сонра Нәҹәфә гајытмаг гәрарына ҝәлдим. Зијарәт етдијим ан бирдән јадыма дүшдү ки, бајаг мәсҹидин архасында баш верән әһвалат, Газинин ҝөрдүјү о иш һәгигәт иди, јохса ҝөзбағлајыҹылыг? Дедим, бәлкә киши мәни сеһирләјиб вә мәнә елә ҝөрсәниб? Бу фикирләр мәни әлдән салды, даһа неҹә зијарәт охудуғуму билмәдим. Дедим, јахшысы будур ҝедим ҝөрүм илан һәгигәтән өлүб, јохса дирилиб гачыб? Зијарәти баша чатдырыб тәләсик чөлә чыхдым. Бајагкы отурдуғумуз јерә ҝедиб ҝөрдүм ки, илан гуру ағаҹ кими јерә сәрилиб. Ајағымла тәрпәтдим, ҝөрдүм һәрәкәтсиздир. Ағлым башымдан чыхды. Мәсҹидә гајытдым ки, бир-ики рәкәт дә намаз гылыб Нәҹәфә дөнүм. Амма баҹармадым вә фикир-хәјал мәни ҝөтүрдү ки, әҝәр бу ишләр һагдырса, бәс бизим нијә хәбәримиз јохдур?

Рәһмәтлик Гази өз һүҹрәсиндә ибадәтлә мәшғул иди. О, өз һүҹрәсиндән чыханда, мән дә мәсҹиддән чөлә чыхдым. Мәсҹидин һәјәтиндә јенә дә онунла растлашанда, ҝүлүмсүнүб мәнә деди:

Ај ҹаным, имтаһан да етдин, даһа нә истәјирсән?!

Вадијүс-сәламдан анладым!

Мирзә Әли Газинин әксәр шаҝирдләри нәгл едирләр ки, Гази Нәҹәфин вадијүс-сәлам гәбиристанлығына зијарәт үчүн чох ҝедәрди. Зијарәти үч-дөрд саата гәдәр чәкәрди. Һәрдән шаҝирдләри дә онунла ҝедирдиләр вә Гази бир кәнарда сәссиз-сәмирсиз сүкут ичиндә әјләшәрди. Бу һалдан шаҝирдләрин чохусу јорулар вә ҝери гајыдардылар. Ишин нә јердә олдуғуну билмәјән шаҝирдләр Газинин бу әһвалатына е`тираз едиб өз гәлбләриндә дејәрдиләр: Ахы, устад үч-дөрд саат вахты нијә бурада отурур? Ҝөрән јорулмур?

Теһранда олдугҹа тәгвалы, алиҹәнаб бир алим вар иди. Һәгигәтдә дүзүнү демәк истәсәк, бу шәхс олдугҹа јахшы адам иди. Бу шәхс Газинин биринҹи силсилә ирфан вә әхлаг јөнлү шаҝирдләриндән олан Мәһәммәд Тәги Амули иди. Мәһәммәд Тәги Амули белә нәгл едирди: “Мән һәмишә ҝөрүрдүм ки, Гази ҝедиб 2-3 саат Вадијүс-сәламда отурур. Өз-өзүмә дедим: Инсан гәбристанлыға ҝәлди, ҝәрәк зијарәт едиб тез дә ҝетсин. Бир фатиһә охујуб өлүләрин руһуна тапшырса, бәсдир, даһа бу гәдәр бурада отуруб вахт өлдүрмәк нәјә лазымдыр, ҝөрүләси о гәдәр ваҹиб иш вар ки...

Бу наразылыг һәмишә мәним гәлбимдә дурурду, амма һеч кәсә, – һәтта ән сәмими билдијим достларыма белә бу барәдә бир сөз демәмишдим. Ҝүнләр өтдү, илләр совушду, мән бу минвалла һәр ҝүн устадын хидмәтинә ҝедир, онун елм вә мә`рифәт дәрјасындан инҹиләр топлајырдым. Иш елә ҝәтирди ки, Нәҹәф-Әшрәфдән Ирана гајытмаг фикринә дүшдүм. Амма бу сәфәрин нә дәрәҹәдә мәсләһәтә ујғун олдуғуну билмирдим вә тәрәддүддә галмышдым. Бу нијјәтими һеч кәс билмирди. Бир ахшам јатағыма узанмышдым. Отагда јатаг тахтынын ајаг тәрәфиндә тахчанын үстүнә елми вә дини китаблар јығмышдым. Јатан заман тәбии олараг ајагларым китаблара тәрәф узанмыш олурду. Өз-өзүмә дедим: Ҝөрән, галхыб јатағымын сәмтини дәјишим, јохса лазым дејил, белә галсын? Чүнки китаблар там мәним ајагларымын мүгабилиндә иди. Фикирләшдим ки, бунунла китаблара һөрмәтсизлик олмаз. Буну дејиб јатдым. Сәһәр тездән устадым Газинин јанына ҝедиб, саламәлејкдән сонра деди: “Сәнин Ирана гајытмағын мәсләһәт дејил. Китаблара тәрәф дә ајағы узатмаг елмә, китаба еһтирамсызлыг сајылыр.”

Бу сөзләри ешидәндә, диксиниб өзүмү итирдим. Додағым әсә-әсә дедим: Устад, сиз буну һарадан билирсиниз? Деди:

“Вадијүс-сәламдан.”

Гази бу сон ҹүмләси илә узун мүддәт Мәһәммәд Тәги Амулинин гәлбиндә устадынын вадијүс-сәламда отурмасы илә әлагәдар долашан шүбһәләрә сон гојду.¹

жүктеу/скачать 0.77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: