Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі т. М. Мендебаев, Е. С. Асқаров

251 
Қазақстан Республикасының мемлекеттік техникалық реттеу жҥйесінде 
ӛнімді міндетті және ерікті сертификаттау сертификаттаудың жалпы 
ережелеріне сәйкес жҥргізіледі. 
Міндетті сертификаттау сертификатталатын ӛнімнің техникалық 
регламенттің, стандарттар мен басқа да нормативтік қҧжаттардың ӛмір 
қауіпсіздігін, адам денсаулығы мен дҥние-мҥлкін, қоршаған ортаны қорғауға 
бағытталған 
міндетті 
талаптарға 
сәйкестігін 
растайды. 
Міндетті 
сертификаттауға жататын ӛнім тізімі бекітілген ретпен қабылданады. 
Сертификаттау жҧмыстары сертификаттау жҥйесінде бекітілген сҧлбалар 
бойынша жҥргізіледі.
Сертификаттау сҧлбасы – ӛнімнің, кӛрсетілетін қызметтің, сапа 
жҥйесінің сәйкестігін бағалау кезінде ҥшінші жақтың іс-әрекетінің қҧрамы мен 
реті.
Ерікті сертификаттау кезінде ӛтінім берішінің таңдауы бойынша алынған 
стандарт немесе басқада нормативтік қҧжаттардың талаптарына ӛнімнің 
сәйкестігі расталады. Барлығы оншақты сертификаттау сҧлбалары бар. 
Ӛнімді сертификаттауда негізгі 8-сҧлба және қосымша 9- мен 10-
cҧлбалар қолданылады. Қолданыста жиі кездесетіні – 2, 3, 7, 9-сҧлбалар.
Сертификаттау сҧлбаларын қолдануда келесі ҧсынысты ескеру қажет: 
1-6, 
10- 
сертификаттау сҧлбалары сериялық шығарылатын ӛнімді 
сертификаттау кезінде, 7, 8, 9-сҧлбалар шығарылған ӛнімді сертификаттау 
кезінде қолданылады.
1-сҧлбаны ӛнімнің шектеулі, ӛткізу кӛлемін алдын ала айтылған кезде қолдану 
ҧсынылады, ӛнімнің типтік ҥлгісін аккредиттелген сынақ зертханасында сынау 
қарастырылады, сериялық шығарылатын ӛнімді сертификаттауда қолданылады.
2-сҧлбаны ҧзақ мерзімді келісімшарттар бойынша келіп тҥсетін импорттық 
ӛнімді сертификаттаған кезде немесе жекелеген келісімшарттар бойынша 
сериялық ӛнімді тҧрақты жеткізген кезде қолдануға болады. Сертификатталған 
ӛнімге 
инспекциялық 
бақылау, 
сатушыдан 
алынған 
ҥлгіге 
сынақ 
аккредиттелген зертханада жҥргізіледі. Сертификат мерзімі − 1 жыл. 
Сертификат ҧстаушы мен ӛнім ӛндіруші бӛлек тҧлғалар. Кӛбіне, ӛнім ӛндіруші 
басқа мемлекеттікі, ал ӛтінім беруші отандық тҧлға. Міндетті тҥрде сынақ 
хаттамасы негізінде беріледі. Ӛнім графасында келісімшарт нӛмірі кӛрсетіледі. 
Кейде партия кӛлемі жазылады. Инвойс (счет-фактура) нӛмірі кӛрсетілмейді, 
онда ол 7- немесе 9- сҧлбаға айналады. 2- сҧлба сериялық шығарылатын ӛнімді 
сертификаттауда қолданылады. 
3-сҧлбаны ӛндірістің тҧрақтылығы кҥмән тудырмайтын сериялық ӛнімді 
сертификаттау ҥшін қолданған жӛн. 3- сҧлба – сертификатталған ӛнімге 
инспекциялық бақылау, ӛнім ӛндірушінің дайын тауар қоймасынан, 
тҧтынушыға жіберер алдында алынған ҥлгіге сынақ аккредиттелген зертханада 
жҥргізіледі. 3- сҧлбаны – ӛндіріс тҧрақтылығы еш кҥман туғызбайтын, ӛндіріс 
сапа басқару сертификаты ISO 9001 бар жағдайда сериялық ӛнімді 
сертификаттауда қолдану ҧсынылады. Сертификат мерзімі — 3 жыл. 
Сертификат ҧстаушы мен ӛнім ӛндіруші бір заңды тҧлға. Міндетті тҥрде сынақ 
хаттамасы негізінде беріледі. 1 жыл ӛткен сайын сынақ қайталанып тҧрады. 

252 
Ӛтінім қҧжаттарын ӛндіруші береді, ең қымбат сертификаттау тҥрі, сериялық 
шығарылатын ӛнімді сертификаттауда қолданылады. 
4-сҧлбаны ӛнімнің сипаттамасының тҧрақтылығына жан-жақты және қатаң 
бақылау қажет болған кезде қолданады.
4-сҧлба ӛнім ҥлгісіне сынақ жҥргізуге (1-3-сҧлбалардағыдай) негізделеді, 
сертификатталған ӛнімге инспекциялық бақылау сатушыдан да, ӛндірушіден де 
алынған ҥлгілерге сынақ жҥргізу жолымен жасалынады. Сертификаттаудың 4- 
сҧлбасы сериялық шығарылатын ӛнімді сертификаттауда қолданылады. 
5- сҧлба ӛнім ҥлгісіне сынақ жҥргізу мен ӛндірісті сертификаттауға, немесе 
ӛнім ӛндірушінің сапа жҥйесін сертификаттауға, сертификатталған ӛнімге 
инспекциялық бақылау сатушыдан да, ӛндірушіден де алынған ҥлгілерге сынақ 
жҥргізу жолымен және ӛндіріс жағдайының тҧрақтылығы мен сапа жҥйесінің 
қызмет жасауына негізделген. 5- сҧлбаны ӛнімнің жарамдылық мерзімі сынақ 
жҥргізуге қажет уақыттан аз болған; ӛнімнің тҥрлері жылдам ӛзгеріп отыратын 
жағдайда қолданады.
6- сҧлба аккредиттелген орган ӛндірушінің сапа жҥйесін сертификаттау 
қарастырылған жағдайда қолданады. Берілген ӛнім ӛндірісіне қатысты сапа 
жҥйесіне сертификаты бар ӛнім ӛндірушіге, сертификат беруге негіз, ӛнімнің 
бекітілген талапқа сәйкестігі туралы ӛндірушінің ӛтінім-декларациясы. 6- 
сҧлбаны ӛнімнің жарамдылық мерзімі сынақ жҥргізуге қажет уақыттан аз 
болған; ӛнімнің тҥрлері жылдам ӛзгеріп отыратын жағдайда қолданады. 6-
сҧлбаны, егер сипаттаманы сертификаттаған кезде расталатын номенклатура 
мен олардың мәндері Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын 
нормативтік қҧжаттардың талаптарына сәйкес келетін болса, ӛзінің сапа 
менеджменті жҥйесіне сертификаты бар жеткізушінің (дайындаушының емес) 
импортталатын ӛнімін сертификаттаған кезде қолдануға да болады. 
5- және 6-сҧлбаларды:

сынақтарға арналған іріктеудің нақты кӛлемі шығарылатын ӛнімді 
объективті бағалау ҥшін жеткіліксіз;

технологиялық процестер сыртқы факторларға сезімтал;

шығарылатын ӛнім сипаттамаларының тҧрақтылығына қойылатын 
жоғары талаптар белгіленген;

ӛнімнің жарамдылық мерзімі сынақтарды ҧйымдастыру және жҥргізу 
ҥшін қажетті уақыттан кем;

ӛнімді тҥрлендірудің жиі ауысымына тән;

ӛнім тҧтынушыда монтаждан ӛткеннен кейін ғана сыналуы мҥмкін ӛнім-
дерді сертификаттаған кезде қолдану ҧсынылады.
6-сҧлба тҥпкілікті бҧйымды сертификаттауды кӛздемейтіндігімен ерекшеленеді 
және жинақтаушы бҧйымдарды сертификаттау ҥшін ҧсынылады.
Қазіргі кезде 5- және 6-сҧлбалар дамыған елдерде кеңінен таралған және 
сериялық шығарылатын ӛнімді сертификаттауда қолданылады. 
7- сҧлба дайын ӛнім партиясынан таңдап алынған ҥлгіге, аккредителген 
сынақ зертханасында сынақ жҥргізу қарастырады. 7-сҧлба: келісімшарт 
бойынша кӛлемді партияны сертификаттау.

253 
8-сҧлба әрбір ӛндірілген ӛнімді аккредиттелген сынақ зертханасында 
сынауды қарастырады. 7- және 8-сҧлбаларды осы ӛнімді ӛндіру мен ӛткізу бір 
жолғы сипатқа ие болғанда (партиясы, бірлі-жарым бҧйымдар) қолдану 
ҧсынылады.
Сертификаттың жарамдылық мерзімі — ӛнімді сатып біткенше. 
Сертификат ҧстаушы мен ӛнім ӛндіруші бӛлек тҧлғалар. Кӛбіне, ӛтінім беруші 
– отандық, ал ӛнім ӛндіруші – шетел кәсіпорны. Міндетті тҥрде сынақ 
хаттамасы негізінде беріледі. Ӛнім графасында келісімшарт, инвойс нӛмірі, 
партия кӛлемі немесе келісімшартқа сипат тізім бекітілген.
9- және 10-сҧлбаларды біртекті ӛнімдер топтарын: балалар тағамы 
ӛнімдерін, ойыншықтарды, автомобиль бензиндерін, дәрілік қҧралдарды 
сертификаттаған кезде пайдалануға рҧқсат етілмейді.
9-сҧлбаны импортталатын ӛнімдер ҥшін мынадай жағдайларда:

шағын және орта бизнес және жеке кәсіпкерлер ҥшін;

жеке мҧқтажы және ӛндіріске арналған ӛнімдерді әкелген кезде 
(жинақтаушы, ілеспе ӛнім, ӛндіріске арналған шикізат және жартылай 
фабрикаттар, технологиялық жабдық, ӛндіріске арналған қҧралдар мен 
аспаптар, монтаждауға арналған жабдықтар және т.б.);

ӛңірде сынақ зертханалары болмаған кезде ӛзге кәсіпорындардың ӛткізуі 
ҥшін ӛнімдерді әкелген кезде қолдану ҧсынылады. 
9-сҧлба 
ӛндіруші жағынан ілеспе қҧжаттарға сәйкестігі туралы 
декларацияны қарастыруға және сертификатты ӛнімнің жарамдылық мерзіміне, 
бірақ 12 айдан артық емес мерзімге беруге негізделген. Бҧл сҧлбаның 7- 
сҧлбадан айырмашылығы – сертификаттауда ӛнімге сынау жҥргізілмейді. 
Ҥлкен кӛлемді партия, кіші кӛлемді партияны сертификат беруші сарапшы ӛзі 
мӛлшерлейді.
10-сҧлбаны отандық ӛндірушілердің тҧрақты шығарылмайтын немесе шағын 
кӛлемде шығарылатын ҧзаққа созылған ӛндірісте ӛнімдерді сертификаттаған 
кезде қолдану ҧсынылады.
10-сҧлбаны 
шағын кәсіпкерлік субъектілері мәлімдеген ӛнімдерді 
сертификаттаған кезде қолданған орынды, сериялық шығарылатын ӛнімді 
сертификаттауда қолданылады.
10-сҧлба ӛндірушімен декларацияны ілеспе қҧжаттарға сәйкестігін 
қарастыруға негізделген және ӛндіріс жағдайын талдауды қарастырады.
Сәйкестік декларациясын пайдалану мынадай біртекті ӛнімдер топтарын –
балалар тағамы ӛнімдерін; ойыншықтарды; автомобиль бензиндерін; 
қолданыста болған автомобильдерді; дәрілік қҧралдарды сертификаттауда 
рҧқсат етілмейді.
Ӛнімді сертификаттау жҧмыстарына байланысты шығынның бәрін, 
сертификаттау органы мен ӛтінім беруші арасында жасалынған келісімшартқа 
сәйкес, сынақ нәтижесіне қарамастан ӛтінім беруші кӛтереді. Ал ӛнімді 
сертификаттау 
жҧмыстарына 
шақырылған 
қатысушылар 
шығынын 
сертификаттау органы ӛзі кӛтереді.
Сертификаттау сҧлбасын таңдау кезінде ӛнімді нақты пайдалану, жеткізу, 
сынақ жіне ӛндіріс ерекшеліктерін, талап етілетін дәлелдеме деңгейін, ӛтінім 

254 
берушінің шығынын ескеру қажет. Қазақстанда қабылданған сертификаттау 
сҧлбалары 10.2-кестеде кӛрсетілген. Дәлелдеме әдістері ретінде сынау, 
сәйкестік декларациясын қарастыру, ӛндіріс жағдайын талдау, инспекциялық 
тексеру қолданылатынын 10.2-кестеден кӛреміз.

жүктеу/скачать 3.11 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: