9 Әлеуметтік салық бойынша бюджетпен есеп айырысулардың салық есебі
Сұрақтар
1. Әлеуметтік төлем түсінігі, әлеуметтік салық.
2. Жұмсалған шығындар бойынша шегерімдердің салық есебі
1. Әлеуметтік салықты жұмыс беруші кәсіпорын есептейді, ол ақшалай да, заттай да төленуі мүмкін. Әлеуметтік салықтың есебі, 3150 шоттың «Әлеуметтік салық» деп аталатын субшотында жүреді.
Әлеуметтік салық ай сайын есептелінеді, ол үшін еңбеккердің жалпы табысынан әлеуметтік салық ұсталынады.
Мысал. Ағымдағы ай үшін еңбеккерлерге 100 мың теңге жалақы, сондай-ақ 20 мың теңге мейрам күндеріне, 15 мың теңге пайдаланбаған еңбек демалыстары үшін компенсация, 50 мың теңге қызмет бабы бойынша іс-сапарға барғаны үшін компенсация есептелінді делік. Енді біз ағымдағы ай үшін әлеуметтік салықтың сомасын есептеп шығарып көрейік. Жұмыс берушінің еңбеккерлерге төлейтін жалпы сомасы 185 мың теңге құраған, жинақ зейнеткерлік қорға төлейтін міндетті зейнеткерлік жарнасы 12 мың теңге құраған(180*10%), әлеуметтік салық салынбайтын еңбеккерлердің табысы 77 мың теңге құраған (12+50+15), ал әлеуметтік салықтың сомасы 22,7 мың теңге құраған[(185-77)*21%].
Есептелген әлеуметтік салық мына шоттардың дебетінде: 8113, 8213, 8413, 7110, 7210 және 3150 шоттың кредитінде көрініс табады.
Мыналар әлеуметтік салық төлеушілер болып табылады: дара кәсіпкерлер, жеке нотариустар, адвокаттар, ҚР резидент заңды тұлғалары, ҚР қызметін тұрақты мекемелер арқылы жүзеге асыратын резидент еместер.
Әлеуметтiк салада қызметiн жүзеге асыратын
ұйымдарға салық салу.
Қызметiн әлеуметтік салада жүзеге асыратын ұйымдарға жылдық жиынтық табысының кем дегенде тоқсан процентiн грант, қайырымдылық көмек, өтеусiз берiлген мүлiк, өтеусiз негiздегi аударымдар мен қайырмалдықтар түрiнде алынған табыстар, сондай-ақ қызметтің мынадай түрлерiнен:
1) косметологиялық қызметтердi қоспағанда, медициналық қызметтер көрсетуден;
2) қызметтің осы түрлерін жүргізу құқығына тиісті лицензиялар бойынша жүзеге асырылатын мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту; бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру; техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру және қосымша білім беру жөніндегі қызмет көрсетуден;
3) ғылым, спорт (коммерциялық сипаттағы спорттық ойын-сауық шараларынан басқа), мәдениет (шоу-бизнестi қоспағанда) саласында қызмет, тарихи-мәдени мұраны, мұрағаттық құндылықтарды сақтау бойынша, сондай-ақ балаларды, қарттар мен мүгедектердi қорғау және оларды әлеуметтiк қамсыздандыру саласында қызмет көрсетуден;
4) кiтапхана қызметiн көрсетуден алынуға тиiс (алынған) кiрiс құрайтын ұйымдар жатады.
Әлеуметтiк салада қызметiн жүзеге асыратын ұйымдарға, мынадай шарттарға сай келетiн:
салық кезеңiнде мүгедектердiң саны қызметкерлердiң жалпы санының кемiнде 51 процентi болатын; салық кезеңiнде мүгедектердiң еңбегiне ақы төлеу жөнiндегi шығыстар еңбекке ақы төлеу бойынша жалпы шығыстардың кемiнде 51 процентiн (есту, сөйлеу, сондай-ақ көру қабiлетiнен айрылған мүгедектер жұмыс iстейтiн мамандандырылған ұйымдарда - кемiнде 35 процент) құрайтын ұйымдар да жатады.
2. Әлеуметтік салаға жіберілген шығындар бойынша шегерімдер салық төлеушінің мынадай шығыс түрлері ретінде анықталады:
1.Салық салынатын табыстың үш процентінен аспайтын жалпы сомасы мөлшерінде, нақты шеккен мынадай қызмет түрлерінің шығыстары:
- медициналық қызметті;
- жоғарғы және жоғарғы оқу орнынан кейінгі білім беруғ қосымша білім беру саласындағы қызмет;
- мұрағат құндылықтарын сақтау жөніндегі қызметтер көрсету саласындағы қызмет;
- коммерциялық емес ұйымдарға және қызметін әлеуметтік салада жүзеге асыратын ұйымдарға өтеусіз негізде берілген мүліктің құны;
- көмекті алатын адамның тарапынан өтініш жасалу негізінде салық төлеушінің шешімі болған кездегі демеушілік және қайрымдылық көмекті.
2. мүгедектердің еңбегіне ақы төлеуге жұмсалған шығыстардың 2 еселенген мөлшерін және мүгедектердің жалақысының және басқа да төлемдердің есептелген әлеуметтік салық сомасының 50- пайызын.
3. жеке тұлға салық төлеушіде кемінде үш жыл жұмыс істеу міндеттемесі туралы шартты жасасқан жағдайда, салық төлеушімен еңбек қатынастарында тұрмаған жеке тұлғаны оқытуға арналған шығыстарды азайту.
Оқытуға арналған шығыстар:
Оқытуға ақы төлеуге жұмсалған нақты шығындар;
ҚР Үкіметінің белгіленген нормалар шегінде тұруға жұмсалған нақты шығыстары;
Оқитын адамдарға салық төлеуші айқындаған мөлшерде, бірақ ҚР Үкіметі белгілеген нормадан аспайтын ақша сомасын төлеуге арналған шығыстар;
Оқуға түскен кезде оқу орнына және оқу аяқталғаннан кейін қайту жолына жұмсалған нақты шығыстарын қамтиды.
Бұл шегерімдер жиынтығы декларацияның 100.00 нысанының 100.00.062 жолында Салық Кодексінің 133- бабына сәйкес салық салу кірісін кеміту сомасы ретінде көрсетіледі.
Достарыңызбен бөлісу: |