Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына өзгерістер енгізу туралы

Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуі мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:

1. 
   Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасы Президентінің кейбір жарлықтарына енгізілетін өзгерістер бекітілсін.
   
2. 
   Осы Жарлық алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.
   

Астана, Ақорда, 2015 жылғы 25 тамыз

Қазақстан Республикасы

2015 жылғы 25 тамыздағы

жоғарыда аталған Жарлықпен бекітілген Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінде:

14-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«14. Қазақстан Республикасының Стратегиялық даму жоспарын іске асыру мақсатында мемлекеттік жоспарлау жөніндегі уәкілетті орган тиісті кезеңге арналған Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын әзірлейді. Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасы – бұл елдің орнықты дамуын қамтамасыз ету үшін өңірлер бөлінісінде өндірістік күштерді, өндірістік, әлеуметтік және басқа инфрақұрылымды ұтымды орналастыру, ел халқын қоныстандыру жүйесі.

Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын Қазақстан Республикасының Президенті бекітеді.

Іске асыру процесінде, макроэкономикалық жағдай өзгерген кезде Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын түзету жүзеге асырылуы мүмкін.

Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасының іске асырылуын бақылауды Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігі жүзеге асырады.

Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын әзірлеу, іске асыру және оның іске асырылуын бақылау тәртібі мен мерзімдерін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.».

2. «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің одан әрі жұмыс істеуінің кейбір мәселелері туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 4 наурыздағы № 931 Жарлығында (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2010 ж., № 20-21, 150-құжат):

жоғарыда аталған Жарлықпен бекітілген Қазақстан Республикасының стратегиялық даму жоспарын, Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын, мемлекеттік бағдарламаларды, аумақтарды дамыту бағдарламаларын, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын әзірлеу, іске асыру, мониторинг, бағалау және бақылау жүргізу қағидаларында:

«Қазақстан Республикасының Стратегиялық даму жоспарын, Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын, мемлекеттік бағдарламаларды, аумақтарды дамыту бағдарламаларын мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын, әзірлеу, іске асыру, мониторинг, бағалау және бақылау жүргізу қағидалары» тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

«Қазақстан Республикасының Стратегиялық даму жоспарын, мемлекеттік бағдарламаларды, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын, аумақтарды дамыту бағдарламаларын әзірлеу, іске асыру, мониторинг жүргізу, бағалау және бақылау, сондай-ақ Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын әзірлеу, іске асыру және бақылау қағидалары»;

1-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:

«1. Осы Қазақстан Республикасының Стратегиялық даму жоспарын, мемлекеттік бағдарламаларды, мемлекеттік органдардың стратегиялық жоспарларын, аумақтарды дамыту бағдарламаларын әзірлеу, іске асыру, мониторинг жүргізу, бағалау және бақылау, сондай-ақ Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын әзірлеу, іске асыру және бақылау қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) жоғарыда тізбеленген құжаттарды әзірлеуге, іске асыруға, мониторингіне, бағалауға және бақылауға бірыңғай және біртұтас тәсілді қамтамасыз ету мақсатында әзірленді.»;

56 және 59-ның тармақтарындағы «Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасы» деген сөздер алып тасталсын;

62, 63, 64, 65, 66, 67-тармақтар мынадай редакцияда жазылсын:

«62. Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасының құрылымы мынадай бөлімдерді қамтиды:

1) аумақтардың экономикалық әлеуетін талдау және бағалау;

2) аумақтық кеңістікте дамытудың бағыттары;

3) елді дамытудың болжамды өлшемдері;

4) өңірлерді перспективалық дамыту схемалары.

63. «Аумақтардың экономикалық әлеуетін талдау және бағалау» бөлімі ел өңірлерінің ресурстық әлеуетін талдауды, өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылыммен қамтамасыз етілу мәселелерін, өңірлерді экономикалық мамандану, қоныстандыру және нарықтық байланыстардың сипаты бойынша жіктеу мен талдауды, елдің аумақтық даму ерекшеліктерін, өңірлердің экологиялық дамуын талдауды қамтуға тиіс.

64. «Аумақтық кеңістікте дамытудың негізгі бағыттары» бөлімі елді аумақтық кеңістікте дамытудың мақсаттарынан, міндеттерінен және негізгі тәсілдерінен, макроөңірлердің стратегиялық даму бағыттарынан тұрады.

65. «Елді дамытудың болжамды өлшемдері» бөлімі алдағы онжылдық кезеңге арналған елді және өңірлерді дамытудың негізгі болжамды көрсеткіштерін қамтиды.

66. «Өңірлерді перспективалық дамыту схемалары» бөлімі өңірлердің перспективалық экономикалық мамандануының, перспективалық қоныстандырудың, өндірістік және әлеуметтік инфрақұрылымды перспективалық дамыту схемаларын қамтиды.»;

«67. Елді аумақтық кеңістікте дамытудың болжамды схемасын іске асыру Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің төмен тұрған құжаттары арқылы жүзеге асырылады.»;

3.3. және 3.4. кіші бөлімдер алып тасталсын.

3. «Елді аумақтық кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің

жоғарыда аталған Жарлықпен бекітілген Елді аумақтық кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасы осы Жарлыққа қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

Қазақстан Республикасы

Президентінің

2015 жылғы 25 тамыздағы

№73 Жарлығына

ҚОСЫМША

Президентінің

2011 жылғы 21 шілдедегі

№ 118 Жарлығымен

БЕКІТІЛГЕН

Елді аумақтық кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі

БОЛЖАМДЫ СХЕМАСЫ
Мазмұны
Кіріспе

1-бөлім. Аумақтардың экономикалық әлеуетін талдау және бағалау

2-бөлім. Аумақтық кеңістікте даму бағыттары

3-бөлім. Елді дамытудың болжамды өлшемдері

4-бөлім. Өңірлерді 2020 жылға дейін перспективалық дамыту схемалары
Кіріспе
Елді аумақтық кеңістікте дамытудың 2020 жылға дейінгі болжамды схемасы (бұдан әрі – Болжамды схема) елді дамытудың маңызды құралы болып табылады, өңірлік дамудың түйінді бағыттары бойынша мемлекеттің тәсілдерін айқындайды.

Болжамды схема дамудың ағымдағы және ұзақ мерзімді, макроэкономикалық, салалық және өңірлік аспектілерін ұштастыруды қамтамасыз етеді, бизнестің, салалық және аумақтық мемлекеттік органдар мен басқа да ұйымдардың іс-қимылын үйлестіруге мүмкіндік береді.

Болжамды схеманың ұзақ мерзімді бағыты мен кешенді сипаты оны қолда бар резервтер мен мүмкіндіктерді анықтау, оның негізінде іске асырылып жатқан даму бағыттарын толықтыратын немесе дамытатын экономиканың перспективалы даму бағыттарын қалыптастыру үшін пайдалануға мүмкіндік береді.

Болжамды схема ел аумағында әлеуметтік-экономикалық әлеуетті ұтымды ұйымдастырудың және орналастырудың негізінде халықтың әл-ауқатын арттыру үшін жағдай жасауға бағытталған.

2014 жылғы деректер бойынша ел ауданының бірлігіне жалпы қосылған құнның саны ретінде есептелген экономикалық тығыздық Қазақстанда 80,0 мың АҚШ долларын құрады, бұл Шығыс Еуропаның Польша (1790 мың АҚШ доллары), Мажарстан (1514 мың АҚШ доллары) сияқты елдерінің, сондай-ақ Ресей (113,6 мың АҚШ доллары) сияқты ТМД-ның экономикалық тығыздығынан едәуір артта қалып отыр.

Қазақстанда өзен көлігі тораптарының болмауы және ашық теңізге шыға алмау Қазақстанның экономикалық тығыздығына кері әсер ететін факторлардың бірі болып табылады.

Осыған байланысты Қазақстан үшін экономикалық тұрғыдан перспективалы аудандарда және өмір сүруге қолайлы табиғи-климаттық аймақтарда экономикалық және еңбек ресурстарын шоғырландыруға ынталандыру, нарық субъектілерінің экономикалық белсенділігінің өсуі және әлемдік экономикамен үйлесімді интеграцияланған бірыңғай ішкі экономикалық кеңістікті қалыптастыру үшін жағдай жасау міндеті аса өзекті болып отыр.

Қазақстан Республикасы өңірлерінің экономикалық тығыздығы сараланудың жоғары дәрежесімен ерекшеленеді, бұл аумақтық бөліністе елдің экономикалық дамуы әркелкі екенін сипаттайды.

Бірқатар елдердің табысты дамуының әлемдік тәжірибесі оның жоғары урбандалу аймақтарында өндірістің, капиталдың және адами ресурстардың аумақтық шоғырлануы жағдайында өтетінін көрсетіп отыр.

Осылайша, қазіргі жағдайларда кеңістік пен орналасу орны мемлекеттік саясаттың екінші дәрежелі факторлары ретінде қарастырылмай, елдің әлеуметтік-экономикалық дамуының маңызды факторына айналады. Соңғы екі онжылдықта дамыған елдерде прогресс қозғаушысы болған қалалар мен агломерациялардың өсуі, халықтың ұтқырлығының артуы, сауда мен көрсетілетін қызметтерді дамыту сияқты факторлар қазіргі уақытта дамушы елдер үшін де қозғаушы күш ретінде әрекет етеді.

Табиғи ресурстар

Қазіргі уақытта Қазақстан табиғи ресурстар қоры бойынша ең бай елдердің бірі болып табылады. Көмірсутегінің, түсті, қара және жерде сирек кездесетін металдардың, уранның барланған қорлары бойынша ел алдыңғы қатарда (1-сурет).

1-сурет – Қазақстанның табиғи ресурстар қоры бойынша әлемдік рейтингтегі орны

2-сурет – Қазақстанның табиғи ресурстарды өндіру бойынша әлемдік рейтингтегі орны

Мұнай өнеркәсібі

Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрлігі Геология және жер қойнауын пайдалану комитетінің деректері бойынша Қазақстандағы мұнайдың расталған қоры шамамен 4,8 млрд. тоннаны құрайды. Аталған қорлар мұнайдың әлемдік қорының шамамен 2%-ын құрайды және елдің мұнай қоры бойынша әлемнің жетекші 12 елінің қатарына кіруіне мүмкіндік береді. Бұл ретте елдегі перспективалы мұнай қоры 17 млрд. тонна көлемінде бағаланады.

Мұнайлы-газды аудандар ел ауданының 62%-ын алып жатыр және онда 252 мұнай кен орны бар, олардың 130 барлану үстінде.

Мұнай қорларының 90%-ынан астамы аса ірі 15 – «Теңіз», «Қашаған», «Қарашығанақ», «Өзен», «Жетібай», «Жаңажол», «Қаламқас», «Кеңқияқ», «Қаражанбас», «Құмкөл», «Солтүстік Бозашы», «Әлібекмола», «Орталық-Шығыс Прорва», «Кенбай», «Королевское» кен орындарында шоғырланған. Кен орындары Қазақстанның он төрт облысының жетеуінің аумағында орналасқан – бұл Ақтөбе, Атырау, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қызылорда, Маңғыстау және Шығыс Қазақстан облыстары. Бұл ретте көмірсутегі қорларының шамамен 70%-ы Қазақстанның батысында шоғырланған.

Мұнайдың анағұрлым барланған қорлары Атырау облысында, оның аумағында алынатын қорлары 3,5 млрд. тоннадан асатын 100-ден астам кен орны ашылған.

Облыстың жұмыс істеп тұрған ең ірі кен орны – Теңіз (бастапқы алынатын қорлар – 781,1 млн тонна). Анағұрлым перспективалы мұнай кен орны Қашаған кен орны болып табылады, оның қайта қорытудағы перспективалық қоры 1,5-тен 10,5 млрд. тоннаға дейін бағаланады.

Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалар қоры жөніндегі мемлекеттік комиссиясы 3,9-трлн. м³ деңгейінде алынатын газ қорын, оның ішінде 2,6 трлн. м³ – ілеспе газ және 1,3 трлн.м³ табиғи (бос) газ қорын бекітті.

Дегенмен, әлемдік танымал салалық ақпарат көздерінің бірі «British Petroleum» компаниясының деректері бойынша Қазақстандағы газ
қоры 1,3 трлн. м³ құрайды, бұл осы көрсеткіш бойынша Қазақстан Республикасының әлемде 22-орынға және ТМД елдерінің арасында Ресей мен Түрікменстаннан кейін 3-орынды иеленуге мүмкіндік береді. Көрсеткіштердің мұндай сәйкессіздігі Қазақстан Республикасындағы газ қорында ілеспе мұнай газы үлесінің жоғарылығына да, сол сияқты қорларды есептеу әдістемелеріндегі айырмашылыққа да байланысты туындап отыр, бұл әдістемелер бойынша республика жуық арада халықаралық стандарттарға көшуді жүзеге асыруды жоспарлап отыр.

2014 жылы республикадағы мұнай-газ өндіретін компаниялардың газ өндіруі 43,2 млрд. м³ құрады, бұл 2013 жылмен салыстырғанда 102,1% құрайды.