«бекітемін» Оқу-әдістемелік және тәрбие
Бүйрек қызметінің жетіспеушілік синдромы
жүктеу/скачать 3.7 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ѽðàñòûðó
Бүйрек қызметінің жетіспеушілік синдромыБүйрек қызметінің жетіспеушілігі - организмде азот қалдықтарының кідіруімен және судың, электролиттің, қышқылдық негіздіктердің тепе-теңдігін ұшықтыратын бүйрек қызметінің бұзылуымен сипатталатын патологиялық жағдай. Бүйрек қызметінің жетіспеушілігінің жедел және созылмалы түрлері болады. Бүйректің қызметінің жедел жетіспеушілігі - улану, шок, жұқпалы аурулар кезінде бүйрек тіндерінің жедел зақымдалуынан кенеттен пайда болған бүйрек қызметінің жетіспеушілігі. Бүйрек қызметінің жедел жетіспеушілігін тудыратын себептер екі топқа бөлінеді: I. Нефротикалық себептер. 1) ауыр металл тұздары (сынап, мышьяк, т.б.); 2) органикалық қоспалар (метил спирті, сірке эссенциясы, т.б.); 3) өсімдік және жануарлар улары (саңырауқұлақ, жылан, құрт-құмырсқа улары); 4) дәрі-дәрмектер (сульфаниламидтер, антибиотиктер, хинин, рентген контрасты т.б. заттар). II. Бүйрек қан айналымының бұзылуының себептері: жарақат шогы, электр жарақаты, қансырау, күйік, сепсис, сиымсыз қан қүю, операциялық шок, миокард инфаркты, жұқпалы аурулар. Бүйрек қызметінің жедел жетіспеушілігінің патогенезінде бүйрек қан айналымы бұзылысының маңызы зор. Осының салдарынан дамитын аноксияның нәтижесінде бүйрек шумақтары мен түтікшелерінде (өзекшелерінде) дистрофиялық және өлі еттену өзгерістері пайда болады. Егер жедел бүйрек қызметінің жетіспеушілігі нефротоксикалық себептерден дамыса, онда улы заттар мен токсиндер бүйректердің паренхимасына тікелей әсер етеді. Екі жағдайларда да бүйрек шумақтарында зәрдің сүзілуі бұзылады, бүйректермен зәрдің бөлінуі азаяды (олигурия), кейін бұл жағдайлар анурияға әкеліп соғады. Организмде калий, натрий, фосфор тұздары, азоттық өнімдер жиналады. Бүйрек шумақтарының ишемиясы салдарынан артериялық қысым көтеріліп, анурия мен азотемия бірнеше тәулікке созылатын болса, ол өлімге жетелейді. Бүйрек қызметінің жедел жетіспеушілігінің клиникалық көрінісі өзін тудыратын аурудың сипатына байланысты өзгеріп отырады. Бүйрек қызметінің жедел жетіспеушілігінің 4 сатысын ажыратады. 1. Бастапқы сатының ұзақтығы бірнеше сағаттан 1-2 тәулікке дейін созылады, оның клиникалық көрінісі бір аурудың ғана белгілерімен сипатталады (жарақаттың немесе трансфузиялық шок, улану т.б.); 2. Олигоануриялық саты, ол диурездің өзгеруімен, уремиялық уланумен, электролиттік бұзылыстармен байқалады. Зәр тұнбасында протеинурия, цилиндрурия, эритроцитурия анықталады. Бұл саты науқастың сауығуымен, немесе қаза болуымен аяқталады. 3. Полиуриялық саты, зәр мөлшері ақырындап көбейеді. Қан құрамында белок алмасуының қалдық өнімдері азаяды, зәрде патологиялық өзгерістер жоғарылайды. 4. Сауығу сатысы - ол қанда азот қалдығы, мочевина, креатининнің мөлшері қалыпты болған күннен басталып, 3 айдан - 12 айға дейін созылады.
3. Пиелонефрит кезінде мейірбикелік үдеріс.
1) Тақырып:№15. Қан түзу және эндокринді жүйелердің ауруларында мейірбикелік процессті ұйымдастыру. 2) Мақсаты: студенттерді эндокринді және қан жүйесі еурулары кезінде мейірбикелік үдеріспен таныстыру. Студенттерге қантты диабеттің, тиреотоксикалық жемсаудың клиникалық көріністерінің симптомдары және синдромдарымен, лабораторлық және аспаптықзерттеу әдістерімен, олардың диагнестикалық мәнін үйрету. 3) Лекция тезистері: ²ÀÍ ÒҮÇÓ ÆҮÉÅÑIÍ ÇÅÐÒÒÅÓ °ÄIÑÒÅÐI ²àí àóðóëàðûíûí» áåëãiëåði ê¼ïòåãåí áàñºà äà àóðóëàð¹à ò¸í. Á½ë àóðóëàðäû» ïàéäà áîëóû ýðèòðîïîýзäi», ëåéêîïîýçäû» æ¸íå òðîìáîöèòîïîýçäû» á½çûëóûíà áàéëàíûñòû áîëàäû. ²àí àóðóëàðûíû» êëèíèêàëûº ê¼ðiíiñòåði ºàíøàëûºòû àéºûí áîëìà¹àíìåí, äèàãíîñòèêàëûº øåøiìi ëàáîðàòîðèÿëûº, ¸ñiðåñå ìîðôîëîãèÿëûº çåðòòåóäåí ñî» à¹íà ºàáûëäàíàäû. ѽðàñòûðóØà¹ûìäàð. Íàóºàñòû» íåãiçãi øà¹ûìäàðû: ¸ëñiäiê, òåç øàðøаó, áàñ àóðó, åíòiãó, iø àóðó, ºàí à¹ó¹à áåéiìäiëiê. ²îñûìøà øà¹ûìäàð¹à äåíå ºûçóûíû» ê¼òåðiëói /ºàëòûðàó/ æàòàäû. Á½ë ê¼áiíå àíåìèÿëàð¹à ò¸í, ñåáåái á½ë êåçäå íåãiçãi çàò àëìàñó ¾äåðiñi àë¹àøûíäà êîìïåíñàòîðëû áîëñà äà êåéií ê¾øåéå ò¾ñåäi. Àë ãåìîëèçäiê æ¸íå Â-12 òàïøûëûº àíåìèÿ àóðóëàðûíäà ýðèòðîöèòòåðäi» ûäûðàó í¸òèæåñiíäå á¼ëiíãåí çàòòàðäû» ïèðîãåíäiê ¸ñåðiíå áàéëàíûñòû ¼çãåðiñòåð ¼ðáèäi. Àë äåíå ºûçóûíû» îðòàøà æ¸íå æî¹àðû ñàíäàð¹à æåòói, á½ë ê¼áiíå æåäåë æ¸íå ñîçûëìàëû ëåéêîçäàð¹à ò¸í. Ëåéêîöèòòåð ê¼ï ì¼ëøåðäå ûäûðà¹àíäà ïóðèíäiê íåãiçäåð á¼ëiíiï, îëàð äà ïèðîãåíäiê ¸ñåð åòåäi. Ñîíäàé-ຠäåíå ºûçóûíû» ê¼òåðiëói íåêðîçäûº, îéûº æàðàëûº ¾äåðiñòåð ìåí ºîñûìøà èíôåêöèÿëàðäû» ºîñûëó ¸ñåðiíåí äå áîëóû ì¾ìêií /æåäåë æ¸íå ñîçûëìàëû ëéêîçäû» å» àºð¹û êåçå»i, ìèåëîïëàñòèêàëûº ñèíäðîì/. Ëèìôîãðàíóëåìàòîç àóðóûíäà äåíå ºûçóû áiðòiíäåï, 8-15 ê¾í iøiíäå ê¼òåðiäiï, áiðòiíäåï ò¾ñåäi /òîëºûí ò¸ðiçäi ºûùáà/. ²àí àóðóëàðûíäà¹û äåíå ºàëòûðàóû ìûíà ò¼ìåíäåãi ñèìïòîìäàðìåí åðåêøåëåíåäi: ºàòòû òåðëåó, òî»ó, æ¾äåóæ¸íå ¸ëñiðååï øàðàøó. Àñºà ò¸áåòiíi» æîºòû¹û ºàííû» ºàòåðëi iñiê àóðóëàðûíäà /ëåéêîç, ëèìôîìàëàð/ æèi êåçäåñåäi. Àóûçäû» ä¸ìäi æ¸íå èiñò i ïàòîëîãèÿëûº ñåçói, ìûñàëû: áîð, ê¼ìið æåóãå ¸óåñòåíãiøòiê, áåíçèí èiñií ½íàòó - òåìiðòàïøûëûº àíåìèÿíû» áið ê¼ðiíiñi /õëîðîç/ áîûï åñåïòåëiíåäi. Òåði ºûøó øà¹ûìû ëèìôîãðàíóëåìàòîç àóðóûíû» àë¹àøºû áåëãiñi áîëóû ì¾ìêií, ñîë ñèÿºòû á½ë ñèìïòîì ýðèòðåìèÿ, ñîçûëìàëû ëèìôîëåéêîçäà äà êåçäåñåäi. ²àí êåòó, ãåìîððàãèÿëûº äèàòåç, ìèåëîàïëàñòèêàëûº ñèìäðîì, ëåéêîç àóðóëàðûíäà îðûí àëàäû, áiðຠê¼ðiíiñòåði ¸ð ò¾ðëi áîëàäû: íàóºàñòû» áåòiíå ãåìîððàãèÿëûº á¼òïåëåðäi» ïàéäà áîëóûíàí áàñòàï, ì½ðûííàí, ºûçûë èåêòåí,àñºàçàí iøåê æîëäàðûíàí, ¼êïåäåí, á¾éðåêòåí æ¸íå æàòûðäàí ºàí à¹ó¹à äåéií ê¼ðiíiñòåð áåðåäi. Ãåìîôèëèÿ àóðóûíäà æ¸íå àíòèêîàãóëÿíòòàðäû ì¼ëøåðäåí òûñ ê¼ï ºàáûëäà¹àíäà ºàí ½çຠóàºûò òîºòàìàé à¹àäû. Ѿéåê ìèû êëåòêàëàðûíû» ïðîëèôåðàöèÿñû æ¸íå îíû» ãèïåðïëàçèÿñû áîëñà ñûðºàòòàðäû» ñ¾éåêòåði àóûðàäû. ʼüiíå àóûðàòûí æàëïຠñ¾éåêòåðäå àóûðñûíó ñåçiìi êåíåòòåí ïàéäà áîëóû ì¾ìêií æ¸íå îë àë¹àøûíäà æàéëàï áàñºàíäà, íå ñî¹ûï ºàðà¹àíäà áiëiíåäi. Æåäåë ëåéêîç àóðóû æèi òàìຠàóðóû - áàñïàäàí áàñòàëàäû /íåêðëîçäû-îéûºòû áàñïà/. ²àí æ¾éåñiíi» ê¼ïòåãåí àóðóëàðûíäà íàóºàñòàð ñîë æຠºàáûð¹à àñòûíäà¹û àóûðñûíó ñåçiìiíå øà¹ûìäàíàäû. Îë ïàòîëîãèÿëûº ¾äåðiñêå ê¼ê áàóûðäû» /òàëºòû»/ ºîñûë¹àííû» áåëãiñi. Òàëàºòû» ê¼ëåìi ¾ëêåéiï, ñûðòºû ºàáàòû ºàòòû êåðiëãåíäå ñûçäàï àóûðà áàñòàéäû. Ñîçûëìàëû ìèåëîëéêîç àóðóûíäà ê¼ê áàóûð êåíåòòåí ¾ëêåéãåíäå ñîë ºàáûð¹à àñòû àóûðëàï, êåðíåï àóûðàäû. Àë îñû àéìàºòû» ºàòòû àóðóû ñåçiìi ïåðèñïëåíèò ê¼ê áàóûð èíôàðêòûíäà êåçåäñåäi. ʼê áàóûðäû» ê¼ëåìi ºàòòû ½ë¹àé¹àí øàºòà êóåç êåëãåí àç ¹àíà æàðàºàòòàíó îíû» æàðûëóûíà ñåáåï áîëàäû. Ìèåëîèäòû íåìåñå ëèìôîèäòû ìåòàïëàçèÿ àóðóûíäà ñîçûëìàëû ëåéêîç êåçiíäå áàóûð ºàòòû ½ë¹àÿäû, ñîíäûºòàí î» æຠºàáûð¹à àñòûíäà àóûðñûíó æ¸íå àóûðëàó ñåçiìi ïàéäà áîëàäû. Ãåìîëèçäiê àåíìèÿëàð ò½ñûíäà, î» æຠºàáûð¹à àñòû ½ñòàìàëû ò¾ðäå àóðóû ì¾ìêií, ñåáåái ãèïåðáèëèðóáèíåìèÿ æ¸íå áàóûðäû» ê¼ï ì¼ëøåðäå ¼ò ïèãìíåíãòòåðií á¼ëói í¸òèæåñiíäå ¼ò æîääàðûíäà ïèãìåíòòiê òàñòàðäû» æèíàëóû ì¾ìêií.
²àí æ¾éåñiíi» êåéáið àóðóëàðû ò½ºûì ºóàëàéäû, ìûñàëû ãåìîëèçäiê àíåìèÿíû» êåéáið ò¾ðëåðiíå æàòàòûí ãåìîôèëèÿ àóðóû. Ñîíäûºòàí íàóºàñò» òó¹àí-òóûñºàíäàðûíäà ºàí àçäûëûºòàí íåìíåñå ºàí à¹óäû» áåëãiëåði áîë¹àí-áîëìà¹àíûí ò¸ïòiøòåï ñ½ðàñòûðó êåðåê. Ãåìîôèëèÿ òåê åð æûíûñòû àäìàäðäû» àðàñûíäà áà麼àëàäû /áiðຠàòàñûíàí íåìåðåñiíå á½ë àóðóäàí ñàó ºûçû àðºûëû áåðiëåäi/. жүктеу/скачать 3.7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|