Данута Герчиньска (Слупск, Польша)

Данута Герчиньска (Слупск, Польша)

Огромную роль в реализации художественного замысла произведений Распутина играют реалии крестьянского быта и использование местной, народно-диалектной лексики и фразеологии. В основе перевода повести «Последний срок» лежит прежде всего внелитературная лексика и способы ее воспроизведения в переводимом тексте. Проявления местной сибирской речи в данной повести многочисленны и затрагивают все ярусы языка. Это и лексические, и семантические, и фразеологические диалектизмы. Местный колорит окрашивает речь всех персонажей повести. Но количество диалектизмов, их структурно-языковая специфика неодинаковы в речи каждого из героев повести.

Шутливо-иронический и фамильярный тон диалогов старухи Анны со «старинной» подругой Миронихой воссоздан переводчиком в более нейтральном разговорном стиле – «Тебя пошто смерть-то не берет?» [2, т. 1, c. 340-341] — „Czego to cię śmierć nie bierze?”[3, c.105]; «думаю, она, как добрая, уж укостыляла (...) – „myślę, ze jak kto dobry dawno już zesztywniała (...)”; «как была ты вредительша, так и осталась» — „jakeś była wredna, taka i zostałaś”; «чтоб вместе в одну домовину лягчи» - „żeby razem do jednego dołu położyli”; «Это ты мне надоела. Хуже горькой редьки. Скорей бы уж ты померла, че ли. Ослобонилась бы я от тебя» — „Lepiej na mnie nie czekaj, sama się zabieraj”.

Юмор некоторых диалогов (например, о старичке и родилке) в польском языке потерян, так как эта часть диалога отстутствует в переводном тексте. Знакомство с русскими реалиями все же не уберегло Т. Госка от некоторых существенных ошибок. Во-первых, переводчик неточно передал на польском языке имя самой младшей дочери старухи Анны – Таньчоры. Выразительной сибирской увеличительной форме «Таньчора», не отвечает польская переслащенная, уменьшительная форма – «Taniusza».

Во-вторых, амбар, в котором Михаил и Илья пьянствовали, — это не «chlew», как пишет переводчик, а «spichrz»: «После этого Михаил на время приспособил под баню крайний амбар». В переводе читаем: „Wtedy Michał urządził na razie łaźnię w chlewiku”. Определение «chlew» слишком сильно намекает на моральный упадок этих двух членов семьи.

Высокую оценку польской критики получил перевод повести Распутина «Живи и помни». Первое издание повести в переводе Ежи Паньского появляется в 1977 г., второе – в 1979 г. Ежи Паньски воссоздал выразительный и неповторимый язык каждого из персонажй повести.

„ – Gdyby nie on, dawno by pomarnowali wszystkie konie. On jeden ich dogląda. Też się posunął. Postękuje ciągle, męczy się bardzo. A onegdaj ja sama jeszczem mu dołożyła, jak obuchem po głowie. (...) – Na pożyczkę się zapisywałi. A na mnie jakby zaćmienie naszło i rąbnęłam: dwa tysiące. Jak jaka głupia: nie żal jej, czego nie ma. A tamtemu nawet się nie śniło, no i naturalnie ucieszył się i jeszcze mnie pochwalił” [4,c.61-62].

Чтобы сохранить эмоционально-эстетический эффект высказывания, переводчик прибегает к приему «усиления»: «А тут еще я его позавчера и оглоушила» — «A onegdaj ja sama jeszczem dołożyła”. В исходном тексте отсутствует выражение «jak obuchem po głowie”. Этот фразеологический оборот нужен был переводчику, чтобы доказать, каким внезапным и неожиданным было известие Настены.

В речи Андрея часто появляются поговорки и пословицы, с их помощью он как бы обобщает свои личные наблюдения. Например, когда отгоняет от себя мысли о запоздалом раскаянии, он думает:

«Близко локоть, да не укусишь. Как-то вспомнив эту поговорку, он схватил другой рукой локоть и изо всех сил потянулся к нему зубами – вдруг укусишь? – но, не дотянувшись, свернув до боли шею, засмеялся, довольный: правильно говорят. Кусали, значит, и до него, да не тут-то было» [2,c.55].

„Łokieć blisko, a ugryźć go nie sposób. Przypomniało mu się to przysłowie i chwycił się drugą ręką za łokieć, z całych sił nagiął do niego zęby – a nuż dosięgnie? – ale nie dosięgnął, tylko skręcił sobie szyję aż do bólu i roześmiał się zadowolony: prawdę mówi przysłowie. Widocznie już inni przed nim próbowali, ale nic z tego” [4,c.72].

Русская поговорка воссоздана адекватными выразительными средствами: „Łokieć blisko, a ugryźć go nie sposób”. Е. Паньски сохраняет смысловой инвариант оригинала, когда писатель заставляет своего героя как бы реализовать заключенный в поговорке исконный смысл.

И еще один пример, когда бездеятельность и страх толкают Гуськова на шаг, которым он переступил грань нормального психического состояния - застав у своей двери волка, он начинает пугать его, подражая волчьему вою:

«Ну что ж, вот и еще одна исполненная по своему прямому назначению правда: с волками жить – по-волчьи выть» [2,с.56].

„No cóż, oto ziściła się jeszcze jedna prawda: kto wilkiem żyje, ten jak wilki wyje” [4,c.74].

В польском языке очень трудно передать лаконичность пословицы и поэтому переводчик прибегает к инверсии, особенно часто выступающей в разговорной речи.

В речи Андрея и Настены встречаются средства художественной выразительности, идущие от фольклора. Они способствуют созданию своеобразного контраста между явлением, которое эти средства выражают и устойчивым народно-поэтическим образом. Например, в диалоге, происходящем между Настеной и Андреем:

«... Я уж сегодня из Карды прикатила, пока ты тут спал. Кое-чего привезла тебе на черный день. – У меня теперь все дни черные, — впервые отозвался он» [2,с.38]. „Prosto z Kardy dziś tu przyjechałam, kiedyś ty jeszcze spał. Coś tam ci przywiozłam na czarną godzinę. – Wszystkie moje godziny są teraz czarne” [4,c.49].

Переводчик правильно подметил, что русскому фольклорному эпитету «черный день» отвечает польское фразеологическое выражение „czarna godzina”, обозначающее период самых больших трудностей, хлопот, особенно материальных.

Местная сибирская речь, окрашенная диалектизмами, свойственна не только главным героям повести, но и всем персонажам, живущим в деревне Атамановка. Специфика речи Семеновны (матери Андрея) осознается самим писателем: «Мать была из низовских, из-под Братска, где цокают и шипят: «крыноцка с молоцком на полоцке», «лешу у наш много», «жимой морож». На Ангаре всего несколько деревень с таким выговором» [2, с. 111].

„Matka pochodziła z okolic dolnego biegu Angary, spod Bracka, gdzie zamiast „cz” mówią „c” i seplenią: „podaj mi garnusek z mleckiem” i „lasz u nasz gęszty”, „zimą mróż”. Tylko kilka wsi nad Angarą ma taką wymowę” [4, c. 151].

Переводчик с большим тактом передает характеристику речи Семеновны – манеру «цокать» объясняет: „gdzie zamiast „cz” mówią „c”, «шипеть» — передает эквивалентом „seplenią”. Затем в тексте Е. Паньски придерживается данного объяснения и во всех высказываниях Семеновны сохраняет звуковую адекватность фраз, например:

« — Шуцка! – выкрикнула потом она, и Настена не сразу поняла, что это «сучка». (...) – Шуцка! Ой-е-е-е-ей! – заголосила она, хватаясь за голову. – Штыд, штыд како-ой! Гошподи! Прешвятая богородица! Покарай ты ее, покарай на меште. Побежала! Не дождалашь! И живет, притихла, шуцка такая! (...) Да штоб у тебя там цервяки завелишь! Штоб тебе вовек не опроштатьша!» [2,с.183].

„ – Szuka! – zawołała potem i Nasta nie od razu zrozumiała, że miało to oznaczać „suka”. (...) – Szuka! Och! och! – jęczała chwytając się za głowę. – Wstyd, jaki wstyd, Boże jedyny! Panienko Przenajświętsza! Ześlij na nią karę, żeby sczezła! Nie wytrzymała, nie wyczekała! I żyje sobie dalej jakby nigdy nic, szuka jedna! (...) A żeby ci się tam w brzuchu robaki zalęgły! Do końca życia żebyś się ich nie pozbyła!” [4,c.252].

Речь Семеновны представляет собой весьма своеобразную лексическую систему, которая беря за основу диалектную лексику, изменяет ее почти до неузнаваемости путем «цокания» и «шипения». Высокую экспрессивность высказывания переводчик воссоздает формами просторечной лексики, лишь в начале сохраняя «шипение»: „szuka”.

При выборе языковых и тематических средств Е. Паньски всегда выражает стилистические свойства оригинала. Колоритная сибирская речь, полная диалектизмов и просторечных выражений, передается переводчиком эквивалентными формами, которые никогда не нарушают стилистической тональности текста принимающего языка.

В польском варианте этой повести Е. Паньски должен был также решить проблему передачи фольклорных и мифологических образов. Распутин вводит в ткань повести образы из народной демонологии (оборотень, леший), которые являются для него активным средством пополнения образной системы произведения:

— «не оборотень ли это с ней был?» [2, c. 19] - „nie wilkołak jaki tu był?”[4, c. 22]

— «как леший» [2, c. 40] — «jak wilkołak”[4, c. 51].

В обоих случаях (оборотень, леший) переводчик пользуется только одним определением wilkołak, что является вполне обоснованным. В восточнославянской демонологии «оборотнями оказываются леший, домовой, черт, принимающие облик родственника или знакомого” [6, c. 235]. В польской мифологии наиболее характерным образом оборотня является „человек-оборотень, становящийся волком” [7, c. 184].

Похожие образы находим в повести Прощание с Матерой:

— домовой: «как домовой сделался» [2, т. 2, c. 359] - „zrobił się jak ten strach domowy”[5, c. 172].

В этом случае Ежи Литвинюк правильно подметил явное сравнение старика Егора с образом из народной демонологии, и поэтому воспользовался определением «strach domowy”, наиболее полным смысловым эквивалентом.

— леший: (о Богодуле) «не человек — леший» [2, c. 317] — „nie człowiek, ale jakieś licho leśne” [5, c. 128]. «Лешим» в польской мифологии может быть: wilkołak, когда человек превращается в «лешего», или czort, ancychryst. Поскольку в начале фразы появляется упоминание «ни черта и ни дьявола», Е. Литвинюк безошибочно подобрал функциональный эквивалент licho leśne.

— Баба-яга: Сравнение старухи Дарьи с «бабой-ягой» является понятным польскому читателю, так как в русских и польских сказках образ этот имеет одну и ту же функциональную нагрузку.

— Кощей: «А ежели в гроб тебя, как кащею, кладут – дак ить глядеть страшно» [2, c. 273] — „A jak cię kładą do trumny nikiej Kościeja Nieśmiertelnego, to i patrzeć strach” [5,c.80]. Поскольку в польских сказках нет образа «Кощея», переводчик решил раскрыть сравнение «как кащею» полным названием «Kościej Nieśmiertelny», улучшая его коммуникативность.

Проблема передачи фольклорных и мифологических реалий на родственный славянский язык теоретически недостаточно разработана. Такой перевод вызывает наибольшие трудности, так как каждый фольклорный и мифологический образ, наряду со своим общим значением, обладает национальной спецификой и образностью.

1. Wojciechowski, J. Korzenie. / J. Wojciechowski. Miesięcznik Literacki. — 1980, № 2

2. Распутин, В. Избранные произведения: В 2 т. / W. Rasputin. — М., 1990, Т. 1—2.

3. Rasputin, W. W ostatnią godzinę. (Przeł. T. Gosk). / W. Rasputin. — Warszawa, 1974.

4. Rasputin, W. Żyj i pamiętaj. (Przeł. J. Pański). / W. Rasputin. — Warszawa, 1979.

5. Rasputin, W. Pożegnanie z Matiorą. (Przeł. J. Litwiniuk). / W. Rasputin. — Warszawa, 1980.

6. Мифы народов мира: В 2 т. — М., 1980—1982. Т. 2.

7. Bruckner, A. Mitologia słowiańska i polska. / A. Bruckner. — Warszawa, 1985.

Сённяшні стан ды і недалёкае мінулае беларуска-польскіх узаемасувязей сведчаць пра іх разнастайнасць і шматвектарнасць. У гэтых сувязях няма нічога выпадковага; яны маюць глыбокія карані як ва ўнутраным свеце асобнага індывідуума, так і ў духоўнай роднаснасці абодвух этнасаў. Цесна пераплеценыя паміж сабой лёсы суседніх народаў з’яўляюцца неад’емнай састаўной часткай польскай (і беларускай) гістарычнай памяці і нацыянальнай свядомасці. Геаграфічнае суседства, межы, якія шмат разоў мяняліся, звязваюць і пабуджаюць весці дыялог. Такім чынам, беларуска-польскае літаратурнае ўзаемадзеянне, бясспрэчна, важны сегмент у культурнай і мастацкай парадыгме дзвюх краін.

Рэцэпцыя – адна з форм узаемадзеяння, якая выяўляе характэрныя асаблівасці прысутнасці канкрэтнай літаратуры ў кантэксце іншай (з разнастайнага шэрагу сусветнай) і рэалізуецца праз пераклады, факталагічныя згадкі, літаратурна-крытычнае і навуковае асэнсаванне. У кантэксце вышэй сказанага ўспрыманне беларускай літаратуры ў польскай культурнай прасторы памежжа ХХ—ХХІ стст. можа даць цікавыя назіранні.

Дык якое ж месца займала беларуская літаратура ў культурна-гістарычным і літаратурным тэзаўрусе польскага чытача памежжа ХХ—ХХ стагоддзяў? Узаемная інфарматыўная адкрытасць, адкрытасць культурнай прасторы, здавалася б, сталі ўмовай пераходу да новага ўзроўню ў дыялогу нацыянальных культур. Ці так здарылася на самай справе? Звернемся да канкрэтных прыкладаў.

На працягу 80—90-ых гг. агляды і звесткі аб беларускай літаратуры і айчынных пісьменніках дастаткова актыўна змяшчала тагачасная энцыклапедычна-даведачная літаратура Польшчы, а польскія навукоўцы займаліся вывучэннем і даследаваннем праблем развіцця беларускага прыгожага пісьменства. Польская перыёдыка інфармавала чытача, няхай сабе і выбарачна, аб значных падзеях культурнага жыцця Беларусі, у тым ліку і пра з’яўленне новых кніг і перакладаў. Перыядычна праводзіліся Дэкады беларускай кнігі, культуры, літаратурныя святы. Даследчык А. Л. Верабей адзначае: “Так, у сувязі з Днямі беларускай культуры, якія адбыліся ў ПНР у кастрычніку 1982 г., польскія перыядычныя выданні змясцілі шматлікія пераклады з беларускай мовы і артыкулы пра беларускую культуру. У 1982 г. выйшаў “беларускі” нумар “Przyjaźni”, а лістападаўскі штомесячнік “Literatura na Świecie” амаль цалкам прысвечаны творчасці беларускіх пісьменнікаў”[1, с. 97]. Таксама быў праведзены шэраг мерапрыемстваў з нагоды стагоддзя з дня нараджэння класікаў беларускай літаратуры – Янкі Купалы і Якуба Коласа. Трэба адзначыць, што такія культурна-літаратурныя акцыі мелі працяг і ў будучыні.

У 1980-ыя гады выйшлі асобным выданнем кнігі выбраных паэтычных твораў Я. Купалы і М. Багдановіча, друкаваліся паасобныя творы У. Караткевіча, І. Шамякіна, Н. Гілевіча, Р. Барадуліна і інш. Культурны рэзананс у другой палове 1990-ых гадоў атрымала выданне паэмы “Новая зямля” на беларускай і польскай мовах (пераклад Ч. Сэнюха). Навукова-даследчыцкія артыкулы, рэцэнзіі на новыя беларускія кнігі у гэты перыяд змешчаны на старонках “Нівы”, “Культуры”, “Альбарутэнікі”, “Studio-Polono-Slavica-Orientalia” і інш.

У 1980-90-ыя надрукавана шмат артыкулаў з нагоды нараджэння або смерці таго ці іншага беларускага пісьменніка, водгукі і рэцэнзіі аб кнігах і творчасці паэтаў, празаікаў і драматургаў. Больш за ўсё было прысвечана публікацый М. Танку, У. Караткевічу, Я. Брылю, І. Мележу, І. Шамякіну і інш. Што датычыцца перакладаў, то перакладалі найбольш часта і ахвотна М. Танка, В. Быкава, А. Разанава і інш. Шэраг можна доўжыць. Перакладалі ў Польшчы актыўна творы тэматычна звязаныя з гісторыяй, асобамі (Міцкевіч, Шапен і інш.) і мясцінамі Польшчы (Варшава, Кракаў і інш.). У 1990-ыя гг. свет убачыла няшмат перакладаў твораў беларускіх пісьменнікаў на польскую мову, хаця меўся доступ да беларускіх кніг і перыёдыкі. У гэтай справе беларускі бок быў больш актыўны. Можна на гэтай ступені канстатаваць не дыялог, а хутчэй маналог у сістэме беларуска-польскіх літаратурных узаемасувязей. Праўда, пытанні застаюцца: ці вытрымліваюць праверку часам і абноўленымі крытэрыямі творы, якія перакладаліся і выдаваліся ў польскім друку?

Водгалас разнастайных дыскусій у беларускай літаратуры і літаратуразнаўстве знаходзіў ўвасабленне перыядычна і на старонках польскага друку. Беларускія і польскія даследчыкі давалі ацэнку тым ці іншым аспектам дыскусій. Пытанні гэтыя датычыліся пераемнасці, традыцый і наватарства ў мастацтве, сістэмы каштоўнасцей, ролі і месца літаратуры ў працэсе вядомых грамадскіх падзей.

Своеасаблівай зонай павышанай увагі заставалася ў азначаны перыяд творчасць пісьменнікаў, народжаных на сумяжы культур двух народаў, складанасць, супярэчлівасць унутранай біяграфіі прадстаўнікоў гэтай кагорты, іх важнасць у збліжэнні польскай і беларускай культур. Гісторыка-літаратурныя аспекты ў працах польскіх даследчыкаў па праблемах сумежжа самыя разнастайныя. Прываблівае аргументаванасць, дыяпазон, дынаміка. Зноў жа першым месцы – Адам Міцкевіч, Ян Баршчэўскі, Янка Лучына, В. Дунін-Марцінкевіч, Ф. Багушэвіч, пра жыццё і творчасць якіх напісана шмат: ад невялікіх фактаграфічных, апісальных артыкулаў да грунтоўных і канцэптуальна паглыбленых даследаванняў. Але праца ў гэтым кірунку працягваецца да сённяшняга дня, і будзе працягвацца, бо, натуральна, новы час, новыя пакаленні даследчыкаў па-свойму, часта свежа і арыгінальна асэнсоўваюць, інтэрпрэтуюць мастацкую спадчыну пісьменнікаў-сумежжа. Пры ўсёй дынамічнасці паэтычнай свядомасці творчае ўяўленне гэтых творцаў, як магнітнае поле вышэйшай напружанасці ўтрымлівала на працягу многіх гадоў памяць паэта на прыгажосці і рэаліях “краю дзіцячых гадоў”.

Асаблівае месца ў польскай літаратурнай прасторы акрэсленага перыяду займала асоба і творчасць М. Танка. “У польскай прэсе 80-90-ых гадоў перыядычна з’яўляліся інтэрв’ю польскіх журналістаў і крытыкаў з М. Танкам. Прызнанні і выказванні паэта дапамагаюць глыбей зразумець яго творчасць, дазваляюць усебакова асэнсаваць яго кантакты з польскай літаратурай і культурай, раскрываюць сучасны ўзровень беларуска-польскіх літаратурных сувязей” [1, с. 97]. Творчасць М. Танка карысталася выключнай папулярнасцю ў Польшчы ў 1980—90ыя гг. Гэта тлумачылася высокім узроўнем польскіх перакладаў яго вершаў, працягласцю і багаццем творчых сувязей беларускага паэта з літаратурнай традыцыяй Польшчы і польскімі літаратарамі.

Не аслабла увага польскіх перакладчыкаў, крытыкаў і літаратуразнаўцаў да асобы і творчасці В. Быкава. 60—80-ыя гады – перыяд, у які была перакладзена большая колькасць твораў беларускага пісьменніка. Памежжа ХХ—ХХІ стагоддзяў засведчыла новую хвалю зацікаўленасці творчасцю В. Быкава. У 1994 годзе асобным выданнем выходзіць пераклад аповесці “Аблава”, а ў 1999 годзе здзейснены першыя пераклады знакамітых быкаўскіх прыпавесцей (“Кошка і мышка”, “На хутары”). У тым жа годзе была выдадзена кніга “Сцяна” (перакладчыкі Ч. Сенюх і Я. Максымюк”), на якую з’явіўся шэраг водгукаў і рэцэнзій у польскім друку. У 2006 годзе ў Вроцлаве пабачыла свет сумесная кніга Р. Барадуліна і В. Быкава “Калі рукаюцца душы” (пераклад Ч. Сенюха). Такія выданні далі магчымасць польскаму чытачу пазнаёміцца з беларускім аўтарам з новага боку, бо, безумоўна, у гэтых творах В. Быкаў закранае новыя праблемы, пашырае тэматыку і змест.

Кардынальныя змены пасля 1989 года спрыялі больш інтэнсіўнаму азнаямленню з беларускакамоўнай літаратурай, спозненаму адкрыццю некаторых забароненых раней твораў і аўтараў (А. Мрый, Л. Калюга і інш.). Літаратурны працэс заўсёды вызначаецца дастаткова хаатычным і супярэчлівым перапляценнем мастацкіх формаў, уласна мастацкіх тэкстаў рознага ўзроўню і іх чытацкага ўспрымання, якое заўсёды неканчатковае ў сваёй семантычнай адэкватнасці. І вывучаючы рэцэпцыю ў той ці іншы перыяд гісторыі літаратуры, мы пастаянна маем справу са светам, створаным вакол тэкстаў, і адначасова ўбачаным праз тэкст (фармулёўка С. Аверынцава). Гаворачы пра сітуацыю 90-ых гадоў мінулага стагоддзя гэта трэба ўлічваць. Рэцэпцыя супадала з рэзкай зменай каштоўнасных арыентацый. Сітуацыя гістарычна і тыпалагічна паўтаральная. Галоўны псіхалагічны і філасофскі вопыт ХХ ст. – вопыт чалавечай адзіноты “быцця ў свеце” – увасабляецца ў такіх творах і карыстаецца папулярнасцю. Хаця папулярнасць заходнееўрапейскай і рускай літаратур відавочная, але застаецца і беларускі кантэкст. Часам можа падацца, што яго малюнак дастаткова непрадказальны і нечаканы. Пэўная выпадковасць імёнаў, ці не адразу зразумелая логіка іх спалучэння – магчымае сведчанне таго, што штучна перарваны шлях развіцця літаратуры – пры змене агульнай сітуацыі – непазбежна і заканамерна вяртаецца да месца абрыву, каб узнавіць натуральную плынь.

Найбольш вядомымі папулярызатарамі і знаўцамі польскай літаратуры гэтага перыяду былі і застаюцца А. Баршчэўскі, Я. Гушча, Ф. Няўважны, Ю. Канановіч і многія іншыя. Яны не толькі добра ведалі, ведаюць беларускае прыгожае пісьменства, творчасць многіх аўтараў, сачылі за навінкамі, выказвалі свой пункт гледжання, перакладалі, але ў іх творчай дзейнасці знайшлі адбітак і праламленне многія рысы літаратуры Беларусі другой паловы ХХ стагоддзя. Для пацвярджэння можна прывесці прыклады з эсэ, выказванняў, вершаў гэтых творцаў, якія, бясспрэчна, сведчаць пра іх высокую кампетэнцыю ў галіне беларускай літаратуры.

Асобнай размовы ў кантэксце заяўленай праблемы вымагае рэцэпцыя сучаснай беларускай літаратуры ў Польшчы. Да прыкладу, на пачатку бягучага стагоддзя пад патранатам міністра культуры Рэчы Паспалітай заснавана серыя “Бібліятэка беларуская”, у якой выходзяць творы прадстаўнікоў як маладой, так і старэйшай генерацыі пісьменнікаў Беларусі. Сапраўднай падзеяй культурнага жыцця стаў выхад у 2006 годзе выдання кнігі версетаў А. Разанава пад назвай “Лясная дарога”. Трэба заўважыць, што выданні гэтай серыі маюць высокі паліграфічны ўзровень.

У пачатку ХХІ стагоддзя актыўна сцвярджае сябе праз пераклады ў польскай культурнай парадыгме маладая генерацыя беларускіх творцаў. Акрамя асобных невялікіх па аб’ёму кніг, у 2006 г. выходзіць, да прыкладу, анталогія маладой беларускай паэзіі “Пуп неба”, укладальнікам і рэдактарам якой з’яўляецца Андрэй Хадановіч; рэдактар польскіх перакладаў Адам Паморскі. Свае творы ў гэтым выданні прэзентавалі Андрэй Хадановіч, Міхась Баярын, Сяргей Прылуцкі, Віктар Жыбуль і інш.

Падводзячы вынікі, можна адзначыць, што польскія пісьменнікі, крытыкі, навукоўцы і перакладчыкі на працягу акрэсленага намі перыяду прысвяцілі нямала даследаванняў і аглядаў творчасці беларускім майстрам слова, шмат і якасна перакладалі беларускую літаратуру, што стала прыкметным набыткам польскай культурнай прасторы памежжа ХХ—ХХІ стагоддзяў.

1. Верабей, А. Л. Максім Танк і польская літаратура /А.Л.Верабей. – Мінск, 1984.