Дипломдық ЖҰмыс мамандығы : 5В100100 «Өрт қауіпсіздігі» Тақырыбы

ТАПСЫРМА

Жұмыс тақырыбы: «Алматы облысы, Мемлекеттік өртке қарсы қызмет бөлімшелерінің өртке шығу құрылымының анализі »

2. Аяқталған жұмысты (жобаны ) тапсыру мерзімі 2015 ж.

3. Жұмысқа (жобаға) бастапқы берілгендер объектінің мінездемесі

4. Өңдеуге жататын сұрақтар тізімі немесе қысқаша мазмұны, тарауларды орындау мерзімдері:

5. Тапсыру мерзімі 2015 жыл.

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету қазіргі уақытта өзекті және қыйындап бара жатқан мәселе болып табылады. Өртке қарсы қызметінің іс-қыймылын арттыру үшін біршама түрлері бар. Мысалы, материалдық-техникалық базаны жетілдіру. Аталмыш әдіс әрине жаңа және маңызды емес деп есептейді көпшілік, өйткені ол құрылымға біршама қаржы құюды талап етеді, сондықтан оның қолдануы қыйыншылықтар туғызады. Алайда, осы мәселе, жалпы Мемлекеттік өртке қарсы қызметін ұйымдастыруын және басқаруын жетілдіруін басты мәселесіне әкеп соқтырады, сондықтан осы әдісті қолдану өзекті мәселе деп есептеймін. МӨҚҚ іс-қыимылының деңгейін арттыру үшін басты резервтерді, басқаруды ұйымдастыру және қоғамның, халықтық қожалығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кеңінен тарту арқылы, іске асыру қажет.[1].

Өртке қарсы қызмеатінің (әрі қарай мәтін бойынша ӨҚҚ) сферасында ғылыми басқару қағидасы, ӨҚҚ жүргізу процесінің заңдылықтарын талдауды және оның бөлімшелері мен аппараттарын басқаруды, аталған заңдылықтарды шығармашылық жұмыспен қоладануы арқылы іске асыруды және жаңа басқару құрылымын шығару, кадрларды іздеу мен оларды дұрыс орналастурды, талап етеді.

Мемелекеттік ӨҚҚ ұйымдастыру мен басқаруы, алдын ала, терең ғылыми талдауды қажет етеді, мүмкіншілікпен, ӨҚҚ қызметкерлері алдына қойылған мақсаттардың кеңінен тараған тәжірибелік жағдайларды және барлық ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешуін талап етеді.

Осымен қатар, аталмыш ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді шешу жолдары, қазіргі басқару ғылымындағы барлық заманауи әдістер мен шараларды, оның ішінде, жүйелік, кешендік, мақсаттық және бағдарламалық шешу жолдарын қолдану қажет. Осы уақытқа дейін, аталмыш мәселелер ӨҚҚ құрылымында, әрине адамның басқа іс-салаларындағындай, көпшілікті жағдайларда басшылардың, қызмет атқару барысында жиналған тәжирибесі мен іс-әрекеттері арқылы шешіліп келген. Алайда, аталмыш басқаруды жетілдіру мәселелерінің деңгейі мен қиындығы, қазіргі уақытта соншама жоғарлап кеткені біршама, сондықтан оларды шешу мақсатта, арнайы ғылыми жолымен жетілдірілген нұсқаулықтар өте қажет.[2].

Атап айтқанда, ӨҚҚ тиісті және шапшан қызмет ету үшін, оның бойындағы ұйымдастыру-басқарушылық және басқа да мәселелерді шешу мақсатында, қызметті кешенді түрде кеңінен ғылыми зерттеуді жүргізу қажет, оның ішінде, осы қызметті атқару барысындағы ұйымдастыру, функционалдық, аумақтық және салалық аспектілерді анықтау талап етуде.

Аумақтық аспектке ӨҚҚ іс-қимылының әр-түрлі әкімшілік-территориалдық бірліктерде: қалалардағы, ауыл елді-мекендердегі, аудандардағы, облыстардағы және т.б. мекен-жайлардағы қызметін талдау.

Салалық аспектке: ӨҚҚ іс-қимылының әр-түрлі халықтық қожалықтарының объектілеріндегі қызмет ерекшелігін талдау.

Функционалдық аспектке: ӨҚҚ басқару аппаратының (бөлімдерінің), өрт сөндіру қызметінің, жөндеу-техникалық бөлімшелерінің, Мемлекеттік ӨҚҚ орта және жоғары оқу орындарындағы процесстерді зерттеу.

Сонымен, ұйымдастыру аспектке: бастысы, қызмет атқарудағы және тез арада орын алған ӨҚҚ ұйымдастыру құрылымдарын терең талдап және зерттеу.

Аталмыш саладағы ұйымдастыру-басқару мақсаттарды шешу үшін біршама ақпаратты жинау және қорыту, осымен қатар, кең есептеуді қажет етеді. Осы жұмысты қазіргі уақытта жаңа есептегіш техникасы тиісті түрде атқара алады.

Алайда, басты келесіні түсініп алу керек. Аталмыш әдістерді қолдану мақсаты, ұйымдастыру-басқарудағы туындаған мәселелерді, тиісті бір немесе бірнеше (альтернативтік) түрде шешімдерді табу. Осымен қатар, аталмыш шешімді қабылдау немесе қабылдамау, ол әр ғылыми пәннің шегінен шығып, түпкілікті, зерттеу саласының басшылығының құзырында болады.

Сондықтан, ұйымдастыру-басқарушылық мәселелерді математикалық методттар арқылы шешуді тиімді деп есептеуге болады, осымен қатар, мәселелерді шешуге тәжірибелі және тұжырымды болу мақсатында оларды басқа да әдістермен бірге қарастырған жөн.

Одан басқа, математикалық әдістерді қолдануды белгілі шектеуі, ол әр математикалық жүйе, зерттеудегі оқиғалар мен процесстерге маңызды әсер ететін барлық факторлар мен параметрлерді толықтай есепке ала алмайтындығы.[3].

Басқаруда математикалық әдістерді қолдану арқылы алған нәтижелер, негізге алған басты ақпараттың дұрыстығы, тиісті болып шығады.

1. 
   Зерттеу объектінің мінездемесі географиялық орналасуы
   

Алматы облысының жалпы мінездемесі: аумағының ауданы – 224,0 мың км², Қазақстанның облыстарының алаңының орташа арифметиалық есебі бойынша – 194,6 мың км² ауданды құрайды.

Алматы облысы Республикамыздың – оңтүстікте Солтүстік Тянь-Шань тауларының ортасында, солтүстік-батысында Балқаш көлі және солтүстік-батыста Іле өзенімен, шығыста Қытай халық Республикасымен шекарас. Осы мекен-жайдың «Жетісу» - «Семиречье» деген атауы бар. Солтүстікте облыс Шығыс Қазақстан облысымен шекаралас – шекара ірі көлдері бойларымен өтеді: Балқаш, Алакөл, Жалаңашкөл, Сасықкөл тұзды және тұзшы – Ұялы көлдерімен шекаралас. Солтүстікте Балқашқа таяу болғандықтан Алматы облысы шамалы төмендеп, жазықтау бола келе, құмды Сарыесік-Атырау, Тауқұм және Мойынқұммен шекараласады.[15].

Барлық солтүстік жартысын солтүстікке кішкене төмендеген Жетісудың оңтүстігінің (немесе Балқаштық) Үлкен Бақанас тегістігі алып жатыр (биіктігі 300-500 м), кеуіп қалған – бақанастармен кесілетін, кеңінен құйылғыш және топтасқан (Сары-Ішекқотрау, Тауқұм) құмдарымен. Ал оңтүстігінде, биіктігі 5000 м дейін жететін: Кетмен, Іле әр жағындағы Алатау қойнауларымен және Күңгей-Алатау қойнаулары орналасқан. Солтүстігінде, таушықтар мен кең емес тау алдындағы тегістіктірмен қоршалған. Оңтүстігінің барлығы – аса жер сілкіністік аумағына жатады.

Өте алмайтын Солтүстік және Орталық Тян-Шань тауларымен қоршалған, оның таңқаларлық қойнаулары Қазақстанның Қытаймен арасының шекарасын байқатады. Тегістіктерде жылдам құрылықтық климат байқалады, жылына ауа тамшылары 300 мм дейін құрайды. Тау етектерінде климат едәүір жұмсақтау балады, көпшілікте жылы мерзімдер байқалады, ауа тамшылары 600 мм дейін жетеді..

Солтүстіктің тегістік аумағында жылдам құрылық климат байқалады, осы аумақта қыста суық болып келеді ( қантар айында -9^оС...-10^оС), жазғы мезгілі ыстық (шілде айында +24^оС). Жылына барлығы 110 мм ауа тамшылары түседі. Тауетегінің климаты жұмсақтау келеді. Таулы аймақтарында тікелей белдеу байқалады; ауа тамшылары 700-1000 мм/ж түседі. Вегетациалық мезгілі тау етектері мен тегістіктерде 205-225 күнге дейін.

Солтүстік пен солтүстік-батыс жазықтықтарында, жалғыз ғана өзен – Іле өзені, осы өзен өзі бойында көп милы жерлерді құрап Балқаш көлінің батыс жағалауына құйылады. Оңтүстік, тауетектік жағында өзендері мол, олардың көпшілігі (Құрты, Қаскелен, Талғар, Есік, Түрген, Шелек, Шарын және т.б.) өзі басын таулардан алады, алайда Іле өзеніне көпшілігі жетіп құйылмайды. Өзендер құмдар арасында жоғалып немесе жерді су ару қолдануға алынып қалады. Таулар арасында көп тұшшы кіші көлдер бар (мысалы Үлкен Алматылық және т.б.) және минералды көлдер ол Алма-Арасан және т.б. Облыста Қазақстанның жартылай гидроресурстарына ие, ол жүздеген таулы өзендерімен гидроэлектростанцияларын құруға болады. Осымен қатар, Жел энергисының ірі потенциалы бар, оны Жоңғар және Шелек өткелдері арқылы қолдануға болады.

Жер-өсімдік жағынан өте әр-түрлі облысына жатады. Тегістік жағында – жартылай құмды және құмды, тұзды жерлерінде сексеуіл алып жатыр; көктем мезгілінде балшық жердерінде эфемерлер мен эфемероидтармен сипатталады. Тұзды жерлеріде орын алады. Балқаштың милы жағалауында, ал Іле өзенінің дельтасы мен етегінде қамысты, көгалды және галофиттік өсімдіктер пайда болады, тұзды жерлерінде көпшілкте тоғайлы талшықтар мен өсімдіктер орын алады.

Биіктігі 600 м жететін таулы жерлерде, жартылай құмды жер, көгалды шөпті, ірі талдармен өскен жерлерге ауысады,биіктігі 800-1500 м астам қара жерлерде парктік типті талдар мен ірі өсімдіктерге айналады, биіктгі 1500-1700 м жететін жерлерде жер құрамы субальптік типке айналып арша талдарына көшеді (тянь-шань аршасы, арча, пихта талдары кездеседі), 2800 м биіктікте төмен шөпті альптік көгалдары мен талшықтар тундра таулы жерлерге ауысады. [15].

2. 
   Экономика
   

Облыс анық көрсетілген аграрлы-индустриялдық аймағы бола тұра, оның ішінде, экономикалық-кәсіптік потенциалы биік аумағына жатады.

Облыстың аумағы жұмсақ климаты орын алған географиялық орналасуына байланысты, осымен қатар, құнарлы жерлері мен суына бай, аймақтың көліктік өткелдері ірі, осымен қоса, басқа шетел мемелекеттерімен жақын шекаралас болғандықтан, облыстың айрықша ерекшеліктері бар.[14].

Алматы қаласының бойында шикі заттың кең базасы болғандықтан, өсімдік және сүт кластерларын құруды қажет етеді, осымен қатар, минералды-шикі заттар және кәсіптік потенциалы биік болғандықтан «Құрылыс материалды» кластерін дамытуын қажет етеді.

2. 
   Халықтың саны
   

1.1 кестеде Алматы облысының 2005 жылдан 2014 жылға дейін алынған халықтың санының динамикасы есепке алынды.

Халықтың саны
2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014
1589751	1603758	1620696	1643278	1804004	1836563	1873374	1909362	↗1 984518	↗2 015 727

2. 
   Алматы облысының халқын Мемлекеттік өртке қарсы қызметімен қорғаудың деңгейі
   

2. 
   Өрттің орын алуына әкеп соқтыратын табиғат тәуекелдері
   

• 
  жер сілкінісі; -сел жүруі;
  
• 
  қардың көшкіні; -сырғыманың тәуекелі;
  
• 
  қаты жел соғудың тәуекелі; - қаты тұман болуының тәуекелі;
  
• 
  қаты тұман болуының тәуекелі;
  
• 
  ауа температурасының қаты көтерілуі тәуекелі; [15]
  

2. 
   Мемлекеттік өрт сөндіру қызметі бөлімшесінің шұғыл қызметінің талдауы.
   

Өрт қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері, қазіргі уақытта актуалды және қыйындап бара жатыр. Өртке қарсы қызметінің іс-қыймылын арттыру үшін біршама түрлері бар. Мысалы, материалдық-техникалық базаны жетілдіру. Аталмыш метод әрине жаңа және маңызды емес деп есептейді көпшілік, өйткені ол структураға біршама қаржы құюды талап етеді, сондықтан оның қолдануы қыйншылықтар туғызады. Алайда, осы мәселе, жалпы Мемлекеттік өртке қарсы қызметін ұйымдастыруын және басқаруын жетілдіруін басты мәселесіне әкеп соқтырады, сондықтан осы методтты қолдану актуалды деп есептеймін. МӨҚҚ іс-қыимылының деңгейін арттыру үшін басты резервтерді, басқаруды ұйымдастыру және қоғамның, халықтық қожалығының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кеңінен тарту арқылы, іске асыру қажет.

Өртке қарсы қызметінің (әрі қарай мәтін бойынша ӨҚҚ) сферасында ғылыми басқару қағидасы, ӨҚҚ жүргізу процесінің заңдылықтарын талдауды және оның бөлімшелері мен аппараттарын басқаруды, аталған заңдылықтарды творчестволық қоладануын арқылы іске асыруды және жаңа басқару структураларын шығару, кадрларды іздеу мен оларды дұрыс орналастурды, талап етуде.[4].

Өрттерді сөндіру, зардап шеккендерді құтқару және опатты-құтқару жұмыстарын өткізу мемлекеттік өртке қарсы қызметінің жедел бөлімшелерінің басты мақсаттары болып есептеледі.

Өртке қарсы қорғау жағынан қарағанда, мекен-жайлардың (қалаларда, ауылдық жерлерде) жедел жағдайы, көпшілік жағдайларда өртке қарсы қызметінің әр мекен-жайдың қауіптердің мінездемелейтін өзі жеке ерекшелігінің комплекстік жағдайларымен байланысуында тұр.

Қазақстан Республикасының селитебтік аумақтарды, стратигиялық, мемелекеттік аса маңызды объектілерінің және өмірге маңызды мемелекеттік мүлікті объектілерінің өртке қарсы қорғауын, Қазақстан Республикасының төтенше жағлайлары бойынша Комитетінің 415 өртке қарсы бөлімшелері қамтамасыз етеді. Күнделікте тәулік режимде әскери кезекшілікте шамамен 2500 өртсөндіруші тұрады. Орташа шамамен алғанда тәулік бойы республикамызда 40-тан астам өрттер орын алуда, өртке қарсы бөлімшелер дабыл соғумен оқиға орнына шамамен 160 шығуларды атқарады.[5].

3. 
   
   жүктеу/скачать 5.22 Mb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: