М ө х ә м м ә д ь я р (әсәреннән укуны үзе дәвам итә, алга чыга бара. Утлар сүнә, шагыйрь халык алдында ялгызы кала.)
Төбәләбез ярдәм сорап син Хактан,
Өмет баглап догабызда һәр яктан.
Күңел хәзинәмдәге бар байлыгым —
Кызганмыйча сарыф иттем барлыгын.
Нинди мәгънә монда, сүзләрдә — фикер,
Сүздәге мәгънәдән юк башкалык бер!
Кем мәгърур үзенең байлыгына,
Мохтаҗы юк башкадан теләнергә!..
Белекләргә теләк шушы тагын да,
Сүзләремнән файда тапкан чагында
Сагынырлар бу сөекле гидайны,
Дога белән сөендерерләр аны!
Шул теләгем бар минем яхшылардан —
Телебезне белгән китапчылардан:
Әйткәнемнең мәгънәсен бозмасыннар ,
Сүзләремне башаяк кылмасыннар!
Тыныч кына ут сүнә, моң ишетелә.
СӘХНӘ ЯБЫЛА.
(Тәмам.)
Казан шәһәре,
май-июнь, 1997 ел.
Э Ч Т Ә Л Е К
Таңга кайту” (1990-92) шагырьләр һәм поэмалар җыентыгыннан (Казан: “Иман”, 1996.— 252 б.)
Әнкәй ................................................................................................3
Әнкәй җылысы ................................................................................3
Ефәк үлән ..........................................................................................4
Тел бистә ...........................................................................................5
Хатирәдән .........................................................................................5
Мин авылдан киттем .......................................................................6
Борчылу .............................................................................................6
Гаҗизлектән ......................................................................................7
Шигырь туу .......................................................................................7
Хәлләренең хәлләре .........................................…............................8
Ак-кара аермасы ................................................…..........................8
Елау ....................................................................................................9
Соңгы сүзем ......................................................................................9
Исән була күр ..................................................................................9
Иртәләгән көз ............................…................................................10
Канат бирүче хат ............................................................................10
Татарым ...........................................................................................10
Ирек юлы ........................................................................................11
Өмет киселгәндә .............................................................................12
Килер көн өмете .............................................................................12
Читтә калу .....................................................................................13
Гөнаһы-кәбаир ...............................................................................14
Кимсетелгәннәргә нәсыйхәт .........................................................14
Бәхет үзгәреше ...............................................................................15
Безнең хәлләр .................................................................................15
Дусларга ишарә ..............................................................................16
Ирешү ............................................................................................17
Шигырь уку ...................................................................................17
Шигъри ядкәр ...............................................................................18
Күкләргә ирешү .............................................................................18
Гади хакыйкать .............................................................................19
Гашыйк зары .................................................................................20
Хөкемле ..........................................................................................20
Без һәм сезләр ................................................................................21
“Искәндәр Зөлкарнәйн” ................................................................22
Дәлил ..............................................................................................22
Тәгъбир ..........................................................................................23
Кыямәтне үтенү ............................................................................23
Ышанган тауда ни булмас ...............….........................................24
Хәбәрдән хәбәр .................................…........................................24
Татар чапаны .......................................…......................................25
Обозчылар .....................................................................................26
Коткы ............................................................................................26
Ялгызлык .......................................................................................27
Көнем караңгылану ...........................…........................................27
Базарчалык .....................................................................................28
Мәңгелек ут ...................................................................................29
Җан тәхете .....................................................................................29
Төче ...............................................................................................30
Мәхәббәт хәлләре ...................................................….................30
Каенга мәхәббәт ......................................................….................31
Көз кызы ........................................................................................32
Рәсәй .............................................................................................32
Бөек көн ........................................................................................32
Бәрелеш ..........................................................................................33
Мәгънә ...........................................................................................33
Мәңгелек саф сөю ........................................................................34
Бәхетле җан ...................................................................................34
Үртәлү ............................................................................................34
Сөеклеләр ......................................................................................35
Ялгызлык хатирәсе .......................................................................35
Оялу ...............................................................................................36
Ашыну ...........................................................................................36
Кара байлар ..................................................................................37
Серләшү сырхавы .........................................................................37
Йөрәк өне .....................................................................................37
Максатка җитә алмау газабы ...................…...............................38
Куркыныч төш ..............................................................................38
Намаз догасы ................................................................................39
Картлык .........................................................................................39
Ип мәсьәләсе ...............................................................................40
Кышкы дога ..................................................................................40
Охшашлык ....................................................................................40
Күзләнү ........................................................................................41
Эһ син, тормыш ...........................................................................41
Сәясәтнең кечкенәсе ...................................................................42
Заман качагы ............................................................…................42
Җәннәтне сагыну ........................................................................42
Ләгънәт догасы ............................................................................43
Әрвахлар рухын сагынып ..........................................................43
Сәҗдә ...........................................................................................44
Эзләнү ..........................................................................................45
Сабантуйда ...................................................................................45
Хакыйкать абзары .......................................................................46
Югалган якут ......….....................................................................46
Дога ..............................................................................................47
Осталар рухына ...........................................................................48
Ханым әфәндем ..........................................................................48
Гөлйар .........................................................................................49
Гарьлек диңгезен кичү ...............................................................50
Хикәяте Япанчы ..........................................................................50
Ил эчендә ....................................................................................51
Хакыйкатьне тану ......................................................................52
Гайсәвиләр хакында ..................................................................52
Оя казлар ....................................................................................53
Гыйфрит кочагында ..................................................................54
Сагыну сагышы .........................................................................54
Безнең бәхет ................................................................................55
Бала һәм ана ...............................................................................55
Хәтер кисәве ..............................................................................56
Мәхәббәт шигаре ......................................................….............57
Мәхәббәт үгете ….....................................................................57
Хисап .........................................................................................58
Усак аланы .........…...................................................................58
Юату ...........................................................................................58
Мәңгелек хатирә ......................................................................59
Соңгы кагыну .............................................................................60
Ник болай бу? .............................................................................60
Кояш табы ..................................................................................61
Ике елан .....................................................................................62
Сихер .........................................................................................62
Йокы ..........................................................................................62
Таң һәм кияү .............................................................................63
Бакыр бәхет ....................................................................... ........63
Хуш, сау бул, гөләп! .................................................................64
Дүрт йөз елга сузылган минут .................................................64
Бәһа ...........................................................................................65
Куркудан узу ............................................................................65
Сыену ........................................................................................66
Үлем сере .................................................................................67
Күңелем — гөлбакча ...............................................................67
Яшьлегемне сагыну җыры ......................................................67
Гыйшык хәбәреннән ................................................................68
Кош салыш ...............................................................................69
Төнге ядкәр ...............................................................................70
Ахак карлар .............................................................................70
Гыйшык мәсьәләсе ..................................................................71
Сыктаулы таң ...........................................................................71
Илаһи нәсыйхәт .......................................................................72
Онытма! .....................................................................................72
Гыйшык төере ...........................................................................73
Гыйшык галәмәте ....................................................................73
Сукбай .......................................................................................74
Өлешкә тигән көмеш ...............................................................74
Асыл егет хәбәре .....................................................................75
Яз галәмәтләреннән .....................................................….........75
Пар гөлләр арасында .............................................…..............76
Авыл тормышы ........................................................................76
Яздан кышка ............................................................................77
Җәй иртәсе ...............................................................................78
Гомер ........................................................................................78
Мәхәббәт яктысы ....................................................................79
Эзлим әле, эзлим мин .............................................................79
Аккош сагышлары ...................................................................80
Туган илдә ................................................................................81
Яратышу ...................................................................................81
Хис берәмлеге ..........................................................................82
Үлем ..........................................................................................82
Уян, кояш! .................................................................................82
Арыгач .......................................................................................83
Кадер халәте ..................................................….......................84
Фал ачу ......................................................................................84
Күңел тутырыгы .......................................................................84
Ак шигырь .................................................................................85
Сугылу .......................................................................................85
Тимер түбәлеләр ........................................................................86
Таяну ..........................................................................................86
Сыену ..........................................................................................87
Кызыл бәхет ..............................................................................87
Хәләл вә хәрәмнең шигъри мәгънәсе ..........….......................88
Дөрес шагыйрьләр ....................................................................88
Диңгезгә бәйләнү .....................................................................89
Галәмгә очу ...............................................................................89
Көзләр җитте ..............................................................................89
Хезмәт бәяне ..............................................................................91
Бөеклек .......................................................................................91
Гарьлек .......................................................................................92
Хөкем .........................................................................................93
Төн артындагы көннән соң ...........................…......................93
Кыямәт ......................................................................................94
Мактанчыклык .....….................................................................95
Чиксезлек җимеше ..................................................................95
Җәннәтле хисабыннан .........................................…...............96
Хакыйкать газабы ..…...............................................................96
Галимлеккә ирешү ............................................................…....97
Бер утырыш ядкәре ...........................................................…...98
Ыспайлык ..................................................................................98
Ятимлекне тою .........................................................................98
Чибәрдән курку ........................................................................99
Авыл баласы ..............................................................................99
Ачулы чак .................................................................................99
Чарасыздан чара .........……....................................................100
Бүгенге көн ..............................................................................100
Хуш вакыт ..............................................................................100
Җан вә тән каршылыгы ...........................................…..........101
Җанның китүе ........................................................................102
Дусларны сагыну ....................................................................102
Кемлек бәласе .........................................................................102
Очыну ......................................................................................102
Өмет бәрәкәте .........…............................................................103
Тәкәбберләр хәле ....................................................................103
Баш бәласе ................................................................................104
Бәддога ......................................................................................104
Нәсыйхәте Хәйдәрия ..............................................................105
Үтенеч утына дучармын ..........................................................105
Бәйрәм иле ...............................................................................106
Хикмәти дога ...........................................................................106
Хикмәт .....................................................................................107
Хакыйкатьне эзләү ..................................................................107
Дөньялыкның ике хакы ...........................................................108
Шәп кызга өйләнәм дигән егет колагына ...............…..........108
Себерелү ..................................................................................109
Иман яңарту .................................................................….......109
Кыш галәмәтләреннән ...................................................…....109
Килче .......................................................................................110
Җәннәт вакыйгасы ..…............................................................110
Кыяк үлән ................................................................................111
Кабердә ....................................................................................111
Халык җырындагыча булу ....................................................111
Тәүбә үтенеп килү .................................................................112
Бәхет йорты ............................................................................113
Табигатьнең кыз чагы ............................................................113
Татар хатыннарына ................................................................113
Сыкы ........................................................................................114
Таш тоткыны ...........................................................................114
Юбилей хөрмәтенә ..................................................................115
Нәсыйхәте сабыя .....................................................................115
Галимнәр .................................................................................116
Соңарган сәҗдә хәле ...............................................................116
Хак вә ялган хикмәте .............................................................117
Нәсыйхәт дәлиле ....................................................................117
Җанны бушату ........................................................................118
Хәтер кузгалган минут ...........................................................118
Гомер еллары ...........................................................................118
Рухи көч ...................................................................................119
Кисәк ........................................................................................119
Кирәклек ...................................................................................120
Оят ............................................................................................120
Серне чишү ..............................................................................121
Гөнаһ ........................................................................................121
Сүзнең бәгырьгә сабагы ...................................................…..122
Хәер кичәсе .........................................................................….122
Ялган шәех хәсрәте ..................................................…..........124
Аллаһка рәхмәт! .…..................................................................124
Җирдә яшәү ...................................................................…......126
Сөрмә туфрагы ......…..............................................................127
Яссәвидәгечә ...................................................................…...127
Юлдашлык .............….............................................................127
Җан кадере .....................................................................…....128
Кеше эзләү ..............................................................................128
Сайлау ....................................................................................129
Хәсрәт шобагасы ..............................................................…129
Җөп сан ................…..............................................................130
Тәүбә хәзинәсе ....……...........................................................130
Һәлакәт һәм тереклек ..…......................................................132
Җавап ............................….....................................................132
Агач кальбең ....................…..................................................133
Дусларга җавап .................…................................................133
Олтан астыннан чыгу .........……..........................................134
Сүзнең кадерсез булуы ........…............................................135
Күпер балладасы ......................…........................................135
Тел бүрәнәсе ...............................…......................................136
Ике канатлы сакта .......................…....................................136
Йөз аклыгы ...................................……................................136
Табышу ..............................................…...............................137
Дөнья, дөнья ..........................................…...........................137
Кош тоту ..….........................................................................137
Көннең бәясе .................................................…...................138
Аклана алмадым ...............................................…...............138
Адашу галәмәте .......................................................…........139
Дару ................…...................................................................139
Бәхете балачагына сәяхәт .……..........................................140
Тормыш белән бергә ...............…….....................................141
Вакыйгадан хәбәр ........................……...............................141
Яңа ел хикмәте ..................................…..............................142
Карга булып бакырган бер мулла колагына .....................142
Кышкы суык ...............................................….....................143
Дусларның хасияте .........................................…….............143
Барлык-юклык .....…….........................................................143
Ирек җыры .............................................……......................144
Таң сурәте ..……..................................................................144
Сөрмә коелу …….................................................................144
Сан күчеше .......................................……............................145
Мең җан. Поэма-нәкыш ..........................……....................146
Мәхәббәт калфагы. Дастан ..........................……..............163
Киртә өстендә малайлар ......................................……........182
Билгеләр өлгесе ..….............................................................185
Терсәкне тешләгәч .....................................….....................186
Мушның кыш көне ..........................................…................186
Кыш көне ........…..................................................................187
Серле малай ..............................................…........................188
Читекләр биюе .............................................….....................189
Шәп егетләр .....….................................................................190
Машина ........….....................................................................191
Өй салу ..........…....................................................................192
Хикәяте кадер ....... ..................................................…..........192
Песиләргә сый ....... ....................................................…..... 193
Безнең тутый кош ....... .......................................…...............194
Гөмбәдә ....... ..........................................................................194
Тузганак бабайлары ....... .....................................................195
Китап ....... .............................................................................196
Чана ....... ...............................................................................196
Карандаш ...............................................................................197
Песи минем энекәш .............................................................197
Шәвәли үпкәләгән ................................................................198
Мылтыклы малай ..................................................................199
Хәйләкәр? ..............................................................................199
Күлмәк юган .........................................................................200
Ремонт ....................................................................................200
Үсмәгән ..................................................................................200
Курчак ....................................................................................201
Кояш галәмәтләре ........................................…....................202
Ташландык башмак ........................................…..................202
Кояшның иркә сеңлесе ....................................…................203
Бөек китап ......…....................................................................203
Аккош таләп итәм ...................................................….........204
Таң күгәрчене ....…...............................................................204
Гафу, бала! .…........................................................................205
Бәхет һомае .…......................................................................205
Күзләр ....................................................................................206
Булды .....................................................................................206
Дәрес яратам .........................................................................207
Гади алгебра ...........................................................................207
Мәктәпкә әзерлек ...................................................................208
Ак яңгыр ................................................................................208
Әкият иле ...............................................................................209
Тегермәнче Әмирхан һәм кыш турында әкият ..................209
Мәктәпкә бару ........................................................................217
Әбәк! ........................................................................................222
Достарыңызбен бөлісу: |