12-тарау. Қылмысқа қатысу
§ 1. Қылмысқа қатысудың түсiнiгi жəне оның белгiлерi
Қылмысқа қатысу институты қылмыстық құқық теориясында ең күрделi жəне маңызды мəселелердiң бiрi
табылады. Бұл күрделiлiк көптеген факторларға байланысты түсiндiрiледi. Олардың iшiнде ерекше мə
болатындары - қатысушылықты құрайтын
адамдар шеңберiн анықтау, қатысушылардың жауаптылы
ерекшелiктерiн жəне қылмыстық құқықтағы қатысушылыққа қатысты көптеген теориялық жəне заңна
концепцияларды зерттеу.
Қылмыстық əрекет адамның кез келген əрекетi сияқты жалғыз жасалуы
немесе бiр топ адам болып ж
асырылуы мүмкiн. Əрине, бiр адамның жасаған қылмысына қарағанда бiр топ адамның жасаған қылмы
қоғамға қауiптiлiк сипаты мен дəрежесi өзгешiлiгiмен сипатталады.
Қылмысқа қатысушылықтың түсiнiгi туралы норма ҚР ҚК-ң 27- бабында қарастырылған: «екi немесе одан
адамның қасақана қылмыс жасауға қасақана бiрлесiп қатысуы қылмысқа
қатысу деп таныладың
анықтамадан көрiп отырғанымыздай, қылмысқа қатысу тек бiр қылмысқа кемiнде
екi адам қатысқан ретт
танылады. Жалпы алғанда бiрнеше адамның жасаған қылмысының қоғамға қауiптiлiгi бiр адамның ж
қылмысының қауiптiлiк дəрежесiне қарағанда едəуiр жоғары болатыны белгiлi. Себебi, бiрнеше адамның қы
жасау күштерiн бiрiктiруi ойластырылған қылмыстық ниеттi ұтымды жүзеге
асыруды жеңiлдетед
сұғушылық обьектiсiне ауыр зиян келтiруге жəне қылмыс жасаудың жетiк амал-тəсiлдерiн қолдануға мүм
бередi. Ондай қылмысты ашуда қиындық тудырады.
Қылмыстық əрекеттiң ерекше нысанын құрай отырып, қылмысқа қатысушылық
бiрқатар обьективтiк
субьективтiк белгiлермен сипатталады немесе кейде оларды сандық жəне сапалық белгiлер деп те атайды.
Достарыңызбен бөлісу: