Ет өнеркәсібіндегі аспалы жолдар мен конвейерлер төмендегідей жіктеледі

Ет өнеркәсібіндегі аспалы жолдар мен конвейерлер төмендегідей жіктеледі:

1. 
   Өңделетін өнім бойынша
   

б) малдың барлық түрлерін өңдеуге (союға) арналған әмбебап конвейерлер.

2. 
   Кеңістікте орналасуына байланысты
   

3. 
   Қаңқасының болуына байланысты
   

4. 
   Жүктің қозғалыс сипатына байланысты
   

• 
  ірі қара малды қансыздандыру конвейерлер, ішін ақтару конвейерлер, туалет (жуу) конвейерлер, тоңазытқышқа тасымалдау;
  
• 
  шошқаны қансыздандыру, ішін ақтару (бөлу) және тасымалдау;
  
• 
  ұсақ қара малды қансыздандыру және тасымалдау конвейерлер.
  

б) Жүк көтеретін конвейерлер (икемді тартқыш кұралдар жүктерді ілгіштер арқылы көтереді):

• 
  ұсақ қара малдың ішін ақтару (бөлу);
  
• 
  ірі қара мал бастарын инспекциялау.
  

5. 
   Негізгі жұмысшы органның конструкциясы бойынша
   

б) Басқа да жұмысшы органды (шнек немесе штангті) - неғұрлым аз тараған конвейерлер.

6. 
   Рельстің түріне байланысты
   

б) Құбырлық рельсті (диаметрі 52 мм);

в) Бұрыштық болатты рельсті (36х36, 32х32).

7. 
   Жүкті ілуге арналған органның конструкциясы бойынша
   

б) Алмалы-салмалы шығырлы шынжырлы (ірі қара малды қансыздындыру конвейері);

г) Шынжырға шығырлар мен ілгіштер біріктірілген (ұсақ қара малды өңдеу конвейерлері және ірі қара мал бастарын инспекциялау.

а) Үздіксіз тұрақты қозғалыс немесе жылдамдығы реттелетін қозғалыс;

б) Мерзімді әрекетті циклді қозғалыс.
Аспалы жолдар мен конвейерлердің конструктивті элементтері (тораптары)

Оларға: 1. Қаңқа; 2. Аспалар; 3. Рельстер;. 4. Жүк көтеретін органдар (тек алмалы-салмалы); 5. Жебелер.

Конвейерлер негізінде үш конструктивті тораптардан тұрады. Олардың құрамына қосымша келесілер енеді:

5. 
   Жетекті станция (жетек);
   
6. 
   Жүкті немесе бұрандалы түрдегі керу станциясы;
   
7. 
   Жүкті (яғни, өнімді) итеретін немесе өзіне көтеретін конвейердің тартқыш органы.
   

Аспалар (подвеска) рельсті өзіне бекітіп, рельстегі жүктемені қаңқаға беруге арналған.

Аспалардың кескіні мен өлшемдері олардың орнатылу орнына байланысты. Аспалардың тұріне әсер жасайды:

• 
  конвейерлі немесе конвейерсіз аспалы жол, жұктелген тармақ немесе бос тармақ;
  
• 
  рельстің кескіні;
  
• 
  қаңқаның болуы және т.б.
  

Рельстер жүктің берілген траектория бойымен қозғалысында тірек қызметін атқарады.

Рельс қимасының өлшемі жүктің массасына, аспалар арасындағы қашықтыққа, жүк тасушы органның конструкциясы мен жолдың тағайындалуына байланысты.

Бұрыштық болаттан жасалған рельстерді ұсақ қара малды өндеу конвейерлерінде қолданады. Құбырлық рельстерді ұсақ қара мал мен шошқаны қансыздандыру конвейерлерінде қолданады. Бұл рельстер жолақты және бұрыштық рельстермен салыстырғанда неғұрлым қатты, олар тек қос табандыларды ғана алдына жібереді. Бірақ, қос табандылар рельс ретінде технологиялық конвейерлерде қолданылмайды.

Жүк тасушы органдар жүкті ілуге арналған. Олардың негізгі түрлері орнатылатын, түсірілетін рельс немесе біріктіріліп орнатылған икемді тартқыш байланысты болуы мүмкін.

Жебелер (бағыттағыштар) рельстердің тармақталуында жүк тасушы органдардың бір рельстен екінші рельске ауысуына арналған.

Олар:

а) жолақты және құбырлы;

в) қолмен және қашықтан басқару.

Конвейердің негізгі тартқыш органы - икемді тартқыш кұрал. Олар тарту күшін жүкке (өнім) беруге арналған. Көбінесе икемді тартқыш байланыс ретінде мүмкін болатын барлық шынжырлар қолданылады.

Малдардың барлық түрлері үшін буынының қадамы 150 мм пластиналы шынжырлар қолданылады. Құстар үшін қадамы 100 мм төлкелі-шығырлы шынжырлар пайдаланылады. Ұсақ қара малды қайта өңдеу үшін шығырлар мен ілгіштері бар шынжырлар қолданылады.

Айналымды станция немесе бағыттаушы құрылғылар конвейер шынжырларын бұруға арналған.

Олар кронштейн, өс және жұлдызшалардан тұрады.

1. Аспалы жолдар мен конвейерлерге қызмет көрсетуге арналған

2. Ет комбинаттарындағы едендік қозғалмалы және стационарлы көтеру-тасымалдау құрылғылары

3. Малдарды қимылсыздандыру мен қансыздандыруға арналған жабдықтар

Аспалы жолдар мен конвейерлерге қызмет көрсетуге арналған жабдықтар:

1. Қансыздандыру конвейерінің аспалы жолына ірі қара мал ұшасын көтеруге арналған жүк арба (лебедка).

а) Фрикционды (ескірген, дегенмен ет комбинаттарында әлі де кездеседі);

б) Электрлі.

2. Жолақты рельске ірі қара мал ұшасымен троллейді орнатуға арналған құрал.

а) Призмалық - фрикционды жүкарбамен жұпты жұмыс істейді.

б) Маятникті - электрлі жүкарбамен жұпты жұмыс істейді.

3. Қансыздандыру конвейерінің құбырлы рельсіне ұсақ қара мал мен шошқаны көтеруге арналған көлбеу көтергіштер немесе элеваторлар.

4. Аспалы жолдарға қызмет көрсететін құралдар.

а) Биіктікте қандай да болмасын операцияларды орындауға арналған тақтайша үстелдер.

б) Жарты ұшаға кесу алдында ірі қара мал ұшасының артқы аяқтарын керуге арналған құрылғы.

в) Ірі қара мал мен шошқа және т.б. ұшаларын электрлі аралармен жарты ұшаларға кесу кезінде жұмысшаларға арналған көтеру-түсіру алаңдары.

Бұл жабдықтарда шынжыр немесе резеңкелі таспа түріндегі икемді тартқыш жұмысшы органдар және басқа да бірқатар жұмысшы органдар қолданылады.

Едендік көліктер төмендегідей жіктеледі:

- жазық-таспалы тасымалдағыштар. Олар үлкен кәсіпорындарда малдардың ішкі органдарын инспекциялауда механикалық үстелдер ретінде қолданылады;

- науалы таспалы, пластиналы, шанақты және шөмішті тасымалдағыштар. Олар барлық жүктерді, атап айтқанда тері, ұсақталған сүйек, май-шикізат, шыжық және т.б. тасымалдауға қолданылады;

- шнекті тасымалдағыштар. Олар да әртүрлі жүктерді, соның ішінде түтінгенераторына ағаш ұнтағын, ұсақталған сүйек, шыжық, субөнімдерді және т.б. тасымалдауға арналған.

Қозғалмалы тасымалдау құрылғыларына арба, рольганг, вагонетка және т.б. жатады.

Малдарды қимылсыздандыру мен қансыздандыруға арналған жабдықтар

Малдарды қимылсыздандыру немесе таңдыру төмендегідей жіктеледі:

а) Механикалық (соққылы әсер негізінде);

б) Химиялық (газбен әсер - көмірқышқыл газы + хлороформ) әдіс;

в) Физикалық (ауасыз атмосфераға малдарды енгізу) әдіс;

г) Электрлік әдіс.

Ірі қара мал мен шошқаны жансыздандыруда электрлік әдіс кеңінен қолданылады. Ұсақ қара малды жансыздандырмайды.

Малдарды жансыздандыру мен қансыздандыруға арналған негізгі технологиялық жабдықтарға келесілер жатады:

1. 
   Балғалар, соққылау пистолеттері, стектер
   
2. 
   Ірі қара малды қимылсыздандыруға арналған бокстар
   
3. 
   Шошқаны жансыздандыруға арналған конвейерлер
   
4. 
   Шошқаны көмірқышқылды жансыздандыру қондырғылары
   
5. 
   Құстарды қимылсыздандыруға арналған аппараттар және т.б.
   

Осы жабдықтардың бірнеше түрлерін қарастырайық. Соның ішінде, ірі қара малды кимылсыздандыруға арналған бокстарды төмендегідей жіктеуге болады:

а) бірлік;

б) екілік;

в) үштік.

а) автоматты;

б) жартылай автоматты.

3. Жетектің конструкциясы бойынша:

а) электрлі механикалық жетекті;

б) гидравликалық жетекті.

4. Жұмысшы камералардың тізбектей орналасуы бойынша:

а) есік аузындағы;

б) тұғырықты.

Бокстарға қойылатын конструктивтік талаптар:

1. Бокстар жұмысшылардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі қажет және жансыздандыру операцияларын орындауда қиындықтар туғызбауы тиіс;

2. Бокстардың қабырғалары мен едені малдарды сырқаттанудан сақтау үшін тегіс болуы керек;

3. Бокстың өту есіктері малдың қозғалыс бағыты бойынша жабылуы тиіс;

4. Пневматикалық жетек пен соленоидтан жасалған бокстың жетегін қозғалыстың ыңғайсыздығына байланысты ұсынылмайды.