«Шималны къызлары да бузларыча сууукъ –
Кюнден эсе, ушайла Айгъа.
Къайдан да болдум Шималгъа джууукъ,
Къайдан да тюшдюм келиб былайгъа?»-
Дедим биринчи джыл.
«Шималны къызлары да къарларыча акъ.
Кёзлери да – Шимал Кёкча – кёк эм чууакъ.
Ышарыб тебрейле тийгенлей Кюн.
Джылыуну сюймейди бу дунияда ким?»-
Дедим экинчи джыл.
Шималны табигъаты, хауасы – бузулмагъан таза,
Адамлары да – алай.
Шимал джолдан таймай бара,
Кеслерича насыблылла ала»,-
Дедим ючюнчю джыл.
Тиллерине, адетлерине да юреннгенден сора,
Эм ариу къызларына да сюймекленнгенден сора,
Шималны ангылаб, болгъанымдан сора джууукъ,
Ол кёрюнмеди меннге не тюрлю, не сууукъ.
Шимал кърал да Шимал Кавказча джууукъ»,-
Дедим джетинчи джыл.
МИЙИКДЕ САГЪЫШЛА
Мен чыкъгъан мийикге –
Чыгъалмазла кийикле.
Къара таныгъанла да чыгъалмазла,
Таб, тулпар, алим болсала да ала.
Джангыз, къуллукъ этгенле Хакъгъа,
Мен чыкъгъан мийикге джууукълашырла.
Джууукълашырла, алай а, чыгъалмазла.
Мен чыкъгъан мийикге
Кераматы болмагъан чыгъалмаз.
Чыкъгъан да чыдамаз –
Тёнгерер энгишге.
Мен чыкъгъан мийикден
Кёрюнеди бютеу дуния.
Бютеу адам улуну джарсыуу, къайгъысы
Кёрюнеди ачыкъ.
Чынгылны эрни бла баргъан
Адам улуну кёрюнеди джолу,
Джазыуу кёрюнеди.
Ауалы, ахыры да кёрюнеди аны.
Мийикледе айтылгъан Акъ сёзюм
Тёбенде тургъан къара халкъгъа джетмейди.
Къара халкъгъа джетмейди Акъ сёзюм –
Кёкден айтылгъанны Джердеги эшитмейди.
Джангыз кесим турама мийикде,
Хакъ сёзню айта, Хакъ джолну кёргюзте.
Тынгылагъан, ангылагъан джокъ.
Хауа джетмейди солургъа меннге.
Джердеги кёрмейди кесини ахырын.
Кёкдеги кёреди. Алай а,
Аны Сёзюне ийнанмайды халкъ.
Ийнанмай эсе – кесиндеди терслик.
Огъесе,
Ийнандырыр Сёзню табыб айталмагъан,
Тюшюндюрюр Сёзню табыб айталмагъан,
Къутхарыр Сёзню табыб айталмагъан –
Менде болурму терслик?
КЪУЛ АНГЫ
КЪУЛНУ БИРИНЧИ ДЖЫРЫ
Джашасын совет власт
Ёзден Къарачайны къурутду.
КЪУЛНУ ЭКИНЧИ ДЖЫРЫ
Джашасын совет власт
Тауну этди бёрюсюз,
Халкъны – джаулукъсуз, бёрксюз.
КЪУЛНУ ЮЧЮНЧЮ ДЖЫРЫ
Джашасын совет власт
Джюрегими кенг этди.
Мени – таулу джарлыны –
Орус мыжыкъгъа тенг этди.
КЪУЛНУ ТЁРТЮНЧЮ ДЖЫРЫ
Джашасын совет власт
Ёзден ангыны къурутду.
КЪУЛНУ БЕШИНЧИ ДЖЫРЫ
Биз бий, ёзден да тюл эдик,
Къарачайлы да тюл эдик,
Келгенек бирер джерден –
Къабартыдан, Гюрджюден...
Власт айтханны этдик –
Турмадыкъ артха джукъдан,
Дагъыда сюрюлдюк Джуртдан.
Не ючюн?
Аллахха тюл, биз сеннге
Къулллукъ этдик, совет власт.
Аллахха тюл, ма сеннге
Биз баш урдукъ, Компартия.
Сен а, бизни къурутдунг,
Биз болгъанча бий, ёзден...
Дагъыда бир табсыз сёз
Эшитмезсе сен бизден.
Не этсенг да разыбыз,
Къулларынгбыз биз сени.
Джангыз, бизден тёбен кёр,
Бийлени, ёзденлени.
КЪУЛНУ АЛТЫНЧЫ ДЖЫРЫ
Оюлду совет кърал,
Тыбырыбыз къуруду.
Не этейик энди биз –
Кимни арбазына кирейик,
Кимни арбасына минейик,
Джырлайыкъ кимни джырын?
Кимлени тутдурайыкъ,
Кимлени къурутайыкъ,
Баш болайыкъ кимледен?
Бар эсе уа, къалгъанла
Бийледен, ёзденледен –
Дерт джетдирирле ала...
КЪУЛНУ АХЫР ИННЕТИ
Айырылмаз ючюн ёзден-къул,
Айырылмаз ючюн акъ-къара,
Айырылмаз ючюн тюз бла терс,
Халал-харам айырылмаз ючюн,
Сууаб-гюнах айырылмаз ючюн,
Биз джууабха тартылмаз ючюн,
Сакъларгъа керекбиз биз
Бу джыйымдыкъ областны.
Къатышдырыргъа керекбиз
Халкъланы, адамланы.
Миллет ангы, тарих эс,
Къалмаз ючюн кишиде,
Биз тутаргъа керекбиз
Къарачайны кишенде.
Этерге керекбиз биз
Къарачай Эл болмазча,
Къарачай тил болмазча,
Къарачай джурт болмазча,
Къарачай халкъ болмазча.
Хоншула бла тиллешсек,
Хоншула бла бирлешсек,
Хорланныкъды Къарачай,
Джукъланныкъды Къарачай.
Хоншула да – къуллалла.
Къаныбыз бир – ала бла.
Бирди иннет ала бла.
Тюб этсек Къарачайны
Бир боллукъбуз ала бла.
ИНДЕЙ БЁРЮНЮ ДЖЫРЫ
Сальериле кёбдюле бизде,
Моцарт а – менме джангыз.
Ит кёбдю тийреде, элде,
Къазакъ бёрю уа – менме джангыз.
Алтын сынджыргъа, кюмюш тегенеге териле,
Кёбдюле ит болгъан бёрюле.
Джыйын джанлы ит джыйыннга бурулгъанда,
Бёрюлей къалгъан менме джангыз.
Къуллукъ ючюн къул болгъан ёзденле
Кёбдюле, кёбдюле бизде.
Боюнларына гяуур къачны тагъыб,
Джюрюгенле да бардыла бизде.
Душман берген отуз кюмюшге
Джуртларын, халкъларын сатханла бардыла бизде.
Аллайлалла президентле, оноучула бары да бизде.
Алгъын бар эдиле Джырчыла,
Энди уа – джырлаучула.
Алгъын бар эдиле Оноучула,
Энди уа – тоноучула.
Алгъын бар эдиле Ёзденле,
Энди уа – къулла, мискинле.
Алгъын джауну къыра эдиле джашла.
Энди уа – бир-бирин.
Алгъын Халкъ, Джурт ючюн ёле эдиле адамла,
Дуния мал ючюн ёледиле энди.
Алгъын сый-намыс баш эди неден да,
Энди уа?
Алгъын бар эди Иннет, Миллет,
Энди уа?
Джокъмуду энди Ата джурт, Ана тил –
Джокъмуду Халкъ?
Барды. Менме энди Ата джурт, Ана тил.
Менме Халкъ.
Менме миллет Орайда эмда Байракъ.
Ахыр джырымы джырлайма мен.
Душманла, амантишле да къалтырагъыз.
Ахыр урушума чыгъама мен.
Къазакъ бёрюме мен.
Харс.
КЕЧ БОЛГЪУНЧУ
Тюл эсек да хаким, хяким не хеким,
Къолдан келгенни этейик хар ким.
Тюл эсек да ташдан, темирден,
Къоруюкъ халкъны ауруудан, ёлюмден.
Анга къаршчы айтылгъан сёзге,
Анга къаршчы атылгъан окъгъа,
Болайыкъ буруу. Ангылайыкъ –
Бизбиз халкъ, бизничаладан къуралгъанды халкъ.
От тюшсе чегетге –
Къоркъуу барды хар бир терекге.
Къуру бир терекге тюшсе да от –
Къоркъуу барды бютеу чегетге.
Къорай баргъан болмаса,
Тилибизге сёз, джерибизге джер
Къошулмайды.
Чайкъалмайды миллет байракъ,
Эшитилмейди миллет орайда.
Тюненебиз, тамблабыз да – тубанда,
Бюгюнюбюз – зулму къургъан базманда...
Тилибизге, джерибизге да – барды къоркъуу.
Къаныбызгъа, ангыбызгъа да – барды къоркъуу.
Саныбызгъа, джаныбызгъа да – барды къоркъуу.
Адамлыгъыбызгъа, халкълыгъыбызгъа барды къоркъуу.
Тёлюлеге не къалыр бизден?
Сагъыш этейик да, джашайыкъ
Аланы кёллери чыкъмазча бизден,
Кёлюбюз чыкъмазча кеси кесибизден.
Барайыкъ джолунда Хакъны,
Сакълайыкъ Тилни, Джуртну – Халкъны.
Тюл эсек да хаким, хяким, не хеким,
Къолдан келгенни этейик хар ким.
Достарыңызбен бөлісу: |