Монография / Аида Сағынтаева, Әсел Қамбатырова, Лаура Қарабасова
Партиципаторық парадигманы қолданғанда адамдар «зерттеу кон-
жүктеу/скачать 2.17 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1.4 Білім беру зерттеулерінің негізгі ұғымдары мен кезеңдері
| Партиципаторық парадигманы қолданғанда адамдар «зерттеу кон-
структы» рөлінен «өз зерттеу үдерісі субъектісінің» рөліне ауысады. Зерттеу адамдарды нені зерттеу қажеттігі туралы, қандай сұрақтар қою керектігі жайлы, ақпаратты қалай жинау қажеттігі және зерт- теу нәтижелерін тұжырымдау барысында ақпаратты қалай ұйымда- стырып, қалай пайдалану қажеттігі туралы шешім шығаруға тарту арқылы анықталмайды (Maquire 1987, 30-б.). 30 Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер 1.4 Білім беру зерттеулерінің негізгі ұғымдары мен кезеңдері Білім беру зерттеулерінің негізгі ұғымдары мен құрамдас бөліктерін зерделеу барысында біз, ең алдымен, нақты парадиг- маға (сандық, сапалық немесе аралас зерттеу) қарамастан, оның құрылымының басты элементтерін қарастырамыз. 1.3-суретте білім беру зерттеулерін ұйымдастыру мен жүргізудегі тоғыз негізгі қадам көрсетілген, олардың әрқайсысы осы оқу құралының келесі бөлімдерінде қарастырылады. № 4 мысал. Мектеп таңдау партиципаторлық парадигма тұрғысынан зерттеу тақырыбы ретінде Дұрыс ұйымдастырылған партиципаторлық зерттеуде мектеп таңдау мәсе- лесін тану сыртқы зерттеуші деңгейінде емес, қоғамдастық деңгейде жүр- гізіледі. Мектеп таңдау тақырыбын негізгі бірлескен зерттеуші болып қа- лыптасатындардың түрлі категориялары тұрғысынан қарастыруға болады. Мысалы, зерттеуші ата-ана, білім алушы, мұғалім, директор сынды катего- риялардың мектеп таңдауға деген көзқарасына назар аударып, оларды бір- лескен зерттеуші болуға шақыруы мүмкін. Тәжірибелі зерттеуші оларды өз қоғамдастығындағы мектеп таңдау мәселесін зерттеуде белсенді рөл атқа- руға ынталандырып, зерттеу сұрақтары жөнінде, деректерді жинау, тал- дау жайлы және зерттеу нәтижелері жөнінде өз пікірлерін білдірту арқылы зерттеу жұмысына ықпал етеді. Қатысушы-телзерттеушілер алынған нәтижелерді түсіндіруде өздерінің рефлексиялық ұсынымдарымен, кеңе- стерімен бөліседі. Аталмыш парадигма трансформациялық парадигмамен байланысты болғандықтан, негізгі бірлескен зерттеушілер, мысалы, әлеу- меттік-экономикалық жағдайы төмен отбасыларынан шыққан ата-аналар болуы мүмкін. Өз балалары үшін мектеп таңдаудың маңыздылығын бір- те-бірте түсіну партиципаторлық зерттеудің трансформациялық тиімділі- гіне айналады. |