Шығындарды басқару қағидалары

Шығындарды басқару қағидалары

Кез келген кəсіпорынның табысты жұмыс істеуі оның бəсе- кеге қабілеттілік деңгейіне байланысты. Бəсекеге қабілеттілігі жоғары кəсіпорында өндірілетін өнім ең оңтайлы «баға-сапа» қатынасына ие болады.

Шығындарды басқару негізгі қағидалары тəжірибеде қалып- тасқан жəне келесілерді қамтиды:

• 
  шығындарды басқаруға жүйелі көзқарас. Мысалы, шы- ғындарды басқару тиімділігі жүйенің əлсіз звеносының тиімділі- гімен бағаланады. Қандай жағдай болмасын: шығынды норма- лаудың төменгі деңгейі, қызметкерлердің шығынды төмендет- кені үшін шамалы денгейде мотивациялау жəне ынталандыру, көлемі жеткіліксіз жəне сапасы төмен сараптама, басшылықтың қажеттіліктерін қамтамасыз етпейтін шығын есебінің жүйесі – ол жүйенің қызметіне əсер етеді. Əлсіз звено барлық өндірістік жүйенің, яғни кəсіпорынның тиімділігін анықтайды. Шығындарды басқарудың бір функциясына жеткіліксіз көңіл аударылса, ол бар- лық жұмыс нəтижесін нөлге əкелуі мүмкін;
  
• 
  шығындарды басқарудың əртүрлі деңгейінде қолданыла- тын əдістердің бірлігі. Əртүрлі деңгейде шығындарды басқару- дың əдістемелік бірлігі кəсіпорында ақпаратпен қамтамасыз ету- ге, шығындарды жоспарлау, есептеу жəне талдауға бірдей талап қойылатынын білдіреді;
  
• 
  өнімнің экономикалық өмірлік кезеңдерінің барлық саты- ларында, яғни өнімнің пайда болуынан жойылуына дейін шы- ғындарды басқару;
  
• 
  өнімнің жоғары сапасын қамтамасыз ету мен шығындарды төмендетудің өзара органикалық үйлесімділігі. Кəсіпорынның бəсекеге қабілеттілігі баға жəне сапаның қатынасымен анық- талатын өнімнің бəсекеге қабілеттілігіне байланысты болады. Бірақ өнімнің сапасын көтеру шығындардың өсуіне, сондықтан бағаның көтерілуіне алып келеді. Өнімнің өмірлік циклінің барлық сатыларында сапа мен бағаның арасында оңтайлы тепе- теңдік зерттеу мен экономикалық есептеулер арқылы құзыретті басқарумен қол жеткізіледі;
  
• 
  артық шығынға жол бермеу;
  
• 
  шығындарды азайтудың тиімді əдістерін енгізу;
  
• 
  шығын деңгейі туралы ақпаратпен қамтамасыз етуді же- тілдіру;
  
• 
  шығындарды төмендетуге кəсіпорынның өндірістік бөлім- дерінің қызығушылығын арттыру.