Онтуганова шынар шералиевна
жүктеу/скачать 6.99 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «логика дегеніміз - жалғанды ақиқаттан
| сезімдік кезең. Бұған түйсік, қабылдау, ес үдерістері жатады. Ойлау дүниені әр
қырынан тануға, мәселені тереңірек түсінуге мүмкіндік береді, бұл танымның екінші басқышы, оның ең жоғарғы сатысы. Адам алдымен ойлы, парасатты болуға, ақыл-ойының жан-жақты дамуына ерекше көңіл бөлуі қажет, парасаттылық адамға өзінен-өзі келмейді. Ол ұлан-ғайыр еңбек етіп, ғылым- біліммен молынан сусындаған кісіге қонады», - дейді [10,б. 81]. Демек, балаларға терең білімді меңгерту және ғылымның әрекет екенін көрсету арқылы оның ойлау шеңберін кеңейтуге мүмкіндік зор. Шығыс әлемінде өзінің ғұламалығымен аты белгілі болған ұлы тұлға Бұқара қаласынан шыққан Ибн-Сина (980-1037) логика (ойлау) ғылымына өзіндік үлес қосты. Ибн-Синаның пікірінше, логика арқылы адам ойында бар заттардан, танып-білуге бағытталған заттарға өтудің әр түрлі тәсілдерін білуге мүмкіндік алады. Ол, ойлау барысында адам жалпыны (ұғымды) танып-біледі деп есептеді 23 [11,б. 106]. Ибн-Сина логиканың басты міндеті бір-бірімен себептілік байланыста тұрған заттарды танып-білу арқылы таза ақиқатқа жету, ал ол дегеніміз жаратылыстың өзі деп есептеп, оның таным үдерісіндегі ерекше маңызын баса көрсетеді. Оның ақыл-ойдың құдіретті күшіне кәміл сенгендігін байқауға болады. Жүсіп Баласағұн (1011-1075) ІХ-ХІІ ғасырларда Жетісу қоғамдық ой- дүниесіндегі көрнекті тұлғалардың бірі, түркі дүниесінің ойшылы болды. Ж.Баласағұнның «Құтты білік» шығармасы – пайым мен зердені, ақыл, әділет, қанағатты, әдептілік пен мораль мәселесін және шындық пен жалғанды, жақсылық пен жамандықты қарастыратын шығарма. Ұлы ойшыл өз еңбектерінде адамды моральдық жағынан жетілдіруде ақыл-ойға ерекше мән береді. Ол ақылдылықты адамның адам болуының, адамгершілік жағының жетілуінің бірден-бір өлшемі деп ақылдың көмегінсіз бұл дүниеде ешбір нәрсе шешілмейді деп түйіндейді [2019,б. 69]. Адам әр кез орағыта ойлап, ақылдылықпен әрекет етсе ғана көздеген мақсатына жете алады. Ақылды адамдардың сөзі әрі көркем, әрі қисынды. Ақылды адам өзіндік ойы, өзіндік мақсаты, өзіндік бағыты бар, кез- келгеннің жетегіне еріп кетпейді деп есептейді. Томас Гоббс (1588-1679) өзінің «Левиафан - материя, түр, мемлекеттік және азаматтық билік» атты еңбегінде: «логика дегеніміз - жалғанды ақиқаттан жүктеу/скачать 6.99 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|