Студенттер орындайтын тапсырмалар

Студенттер орындайтын тапсырмалар:

1. Алабұта таралуы?

2. Қалақай туысы?

3. Қалампырлар туысының таралуы?

4. Жұлдыз шөп өсімдігі?

5. Сылдыр шөп өсімдігі?

6. Жарық дәрі туысы?

7. Алабұта туысы сипаттама?

8.Тарандар тұқымдасы ?
Тест тапсырмалары

1. Қалампырдың жатынының орналасуы

1. 
   Төменгі
   
2. 
   Жоғарғы
   
3. 
   Ценокарпты
   
4. 
   Апокарпты
   
5. 
   Ағайынды
   

1. 
   Төменгі
   
2. 
   Жоғарғы
   
3. 
   Ценокарпты
   
4. 
   Апокарпты
   
5. 
   Ағайынды
   

А тутикшеси

Б жукыршак

С жалган тілше

Д тилше

4. Қалампырлар тектес бір жабынды өсімдіктер қатарлар тобы.

1. 
   Шамшаттар, қайыңдар талдар тұқымдастары.
   
2. 
   Итмұрындар, алмалар, раушангүлдер тұқымдастары.
   
3. 
   Алқалар, шырмауықтар, ерінгүлдер тұқымдастары.
   
4. 
   Сарғалдақтар, бөріқарақаттар, тұңғиықтар тұқымдастары.
   
5. 
   Қалақайлар, алабұталар, тарандар тұқымдастары
   

1. 
   Ринофиттер, псилот, мүк тәрізділер бөлімдері
   
2. 
   Папортник тәрізділер, ашық тұқымдылар бөлімдері.
   
3. 
   Жабық тұқымдылыр
   
4. 
   Бауыр мүктер, нағыз мүктер кластары.
   
5. 
   Плаундар, полушниктер кластары.
   

12. 
    Ринофиттер, плаун тәрізділер бөлімдері
    
13. 
    Папртник тәрізділер, ашық тұқымдылар бөлімдері
    
14. 
    Жабық тұқымдылар,
    
15. 
    Бауыр мүктер, нағыз мүктер кластары
    
16. 
    Плауындар, полушниктер қырықбуын класстары
    

1. 
   Риниофиттер, плаун тәрізділер бөлімдері.
   
2. 
   Папртник тәрізділер, ашық тұқымдылыр бөлімдері.
   
3. 
   Жабық тұқымдылыр
   
4. 
   Бауыр мүктер, нағыз мүктер классы
   
5. 
   Плаундар, палошниктер класстары
   

А)Құрылыс ерекшеліктері

Ә)Гүлшоғырларының түрлері
ОБСӨЖ мәтіні: Астық немесе қоңырбастар тұқымдасы – (Сramineae Poaceae). Дара жапырақтылар класының ішінде ең үлкені, оған 7,5-10 мың түр, 700 туыс жатады. Космополит түрлері құрлықтың барлығында кең таралған. Олар шалғындар мен шөлейт жерлерде кең таралған. Тіршілік формалары негізінен көп жылдық және бір жылдық шөптесін өсімдіктер. Өркеннің орналасуына қарай өсімдіктер тығыз түптелген, сирек түптелген, тамырсабақты болып бөлінеді. Сабақтары буынан және буын аралықтан тұрады. Көптеген астық тұқымдастарды (бидай, қарабидай, атқонақ) деп атайды. Ал кейбір астық тұқымдастардың (жүгері, бөріқамыс) буынаралықтары ұлпалармен толықтырылған. Жапырақтары кезектесіп орнасады. Жіңішке, ұзын паралель жүйкеленген. Қынапшалы ол дегеніміз – трубка тәрізді болып келген жапырақтың кеңейген түпжағы. Олардың гүлдері ұсақ, көріксіз гүлдер шоғырының жай гүлшоғырын күрделі масақ – сыпырғы түзеді. Масақтарда гүлдердің саны әр түрлі астық тұқымдасында бірдей емес, бірден – бірнешеге дейін болады. Гүл түйіні жоғары, барлық уақытта бірғана тұқым бүрі болады. Гүлдерінің формуласы Р₍₂₎₊₂ А₃ Се₍₂₎. Жемісі дән. Дән деген бір тұқымды жеміс, онда жеміс қабымен дәннің кебегі бірігіп кетеді. Мәдени жағдайда себілетін астық тұқымдастарының дәндерін аз мөлшерде – тұқым деп атайды, ал көп мөлшердегісін – астық деп атайды. Тұқымдасты үш тұқым тармағына бөледі: бамбук тәрізділер, қоңырбас тәрізділер, тары тәрізділер. Астық беретін дақылдар : бидай, қарабидай, жүгері, арпа, сұлы т.б.

Бидай туысы – (Triticum - пшеница). 19 түрі бар төртеуі табиғи жағдайда өседі, қалғандары мәдени немесе жабайы өсімдіктер болып келеді. БОР-да 13 түрі бар. Шыққан ортасы Грузия болуы мүмкін. Өмірлік формасы – бір жылдық, екі жылдық шөптесін өсімдіктер. Жел арқылы өздігінен айқас тозаңданады. Масағы жалғыздан, 3-7 гүлі болады. Дәндері әдетте 2-3 төменгі гүлдерінен пайда болады.

Қатты бидай (Т.durum). Егістік көлемі бірінші орында. Олар негізінен шөл, шөлейт аймақтарда жартылай орманды зоналарда себіледі.

Қарабидай туысы (Рожь -sicale). Қоңыржай климатты таулы аудандарда кең таралған 8 түрі бар. БОР флорасында 5 түрі бар. Негізінен Кавказда шоғырланған. Қарабидайдың жабайы түрі пшеница дикая – S.sylveistre. ТМДВ елдерінің Еропалық бөліктерінде Оңтүстік, Оңтүстік Шығыс аудандарында, Кавказ, Сібірде таралған бір жылдық шөптесін өсімдіктер.

Арпа туысы --- (Ячмень-- Hordeum). Негізінен 26 түрі бар, оның 12- і Қазақстанда кездеседі. Жабайы түрлері Қырымда, Кавказда, Орта Азияда өседі. БОр териториясында соның ішінде Қазақстанда екі түрі көп себіледі. Олар қосқатар арпа (ячмень двурядный –Н Disitichum) және кәдімгі арпа ячмень обыкновенный Н. Vulqare. Арпаның гүл шоғыры күрделі масақ, арпа өздігінен тозаңданады, құрғақшылықта айқас тозаңдануы мүмкін. Арпа ерте піседі. Дәндерінен арпа жармасын және сыра ашытады. Мал азығы үшін пайдалы.

Бидайдың туысы (пырей Aqropyron). Жер шарының қоңыржай климатты жерлерінде өседі. БОР-да 60 түр, Қазақстанда 44 түрі кездеседі. Олар горизонталь бағытта өсетін ұзын тамырсабақты немесе қысқа тамырсабақты көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Жатаған бидайық – (пырей ползущий А. Repens). Өте өзгергіш түрі жабайы шөп.

6 (3+3) кейде көп (20-30), аналығы 1.Жемісі дән, кейде жидек тәрізді. Бамбуктер тамырсабақтарымен оңай көбейеді. Олар тез өсуге қабілетті. Қолайлы жағдайда 4-6 аптаның ішінде кейбір түрлері 15-20см биіктікке дейін жетеді. Грузияның Батысында бамбуктердің филлострихис (Phyllostahys) және арундинария (Аrindinaria) туыстарының түрлері себіледі. Бамбуктердің практикалық маңызы аса зор құрылыс жұмыстары, су жүретін трубкалар жасау үшін пайдаланылады.