Презентация Тақырыбы: Эпистемологиялық оптимизм, скептицизм және агностицизм
жүктеу/скачать 189.84 Kb.
|
Эпистемологиялық агностицизмГносеологияның негізгі сұрағына («әлемді біле аламыз ба?») екінші жауап «агностицизм» ұғымымен сипатталады. Агностицизм (грек тілінен аударғанда agnostos – білімге қол жетпейтін) – бұл дүниені қандай да бір жолмен және мағынада тануға болмайтын ұстаным.Бір қарағанда, агностицизм позициясы абсурд болып көрінеді. Шынында да, егер біз ол туралы үнемі бірдеңе (оның әртүрлі фрагменттері мен аспектілері туралы) біліп отыратын болсақ, егер ғылымдар бізге күн сайын табиғат, адам және қоғам туралы көбірек жаңа білім әкелетін болса, әлемді тануға болатынын қалай жоққа шығаруға болады? Дегенмен, агностицизм үстірт қарағандағыдай қарабайыр және абсурд емес. Өйткені мұндай тұжырым дүние туралы кейбір білімге сүйенеді: дүниенің танылмайтындығын бекіту үшін біз дүние туралы оның тануға болмайтынын білуіміз керек. Сондықтан философия тарихында тек агностицизм элементтерін қамтитын философиялық конструкцияларды кездестіреміз. Сонымен, мысалы, И.Кант «өзіндік заттардың» танымдылығын жоққа шығарды. Адам, Канттың ойынша, тек «біз үшін нәрселерді» (құбылыстарды) ғана біле алады және біледі. Агностицизм туралы сөз еткенде ескеретін тағы бір маңызды жайт, адамның дүниені және өзін тану процесінің өте күрделілігі мен сәйкессіздігі агностикалық тенденцияларды тудырады. Агностицизм табиғи танымдық процестің керемет күрделілігі мен сәйкессіздігінен туындайды. Сондықтан агностикалық нанымдарды қорғау үшін жеткілікті күшті және сенімді дәлелдер келтіруге болады. Сонымен, агностикалық позицияны жақтаушы біздің біліміміздің тарихи өзгергіштігін емес, атап айтқанда, ғылыми білімнің тарихи өзгермелілігін көрсете алады (кеше бір теория ақиқат деп саналса, бүгін басқа ғылыми теория ақиқат деп санайды, ал ертең үшінші бір теория болады). оны ауыстырыңыз; шындық қайда?)Біздің барлық біліміміз шартты және салыстырмалы, білімнің тарихи өзгергіштігіне негізделген, релятивистер дәлелдейді. Білім өзгермелі, шартты, салыстырмалы, өйткені, біріншіден, танымдық объектілердің өзі өзгермелі, екіншіден, білу субъектілері өзгермелі, үшіншіден, білім объектілері мен субъектілері арасындағы қатынастар өзгермелі. Агностикалық нанымдардың жақтаушылары жиі жүгінетін тағы бір дәлел – шексіздік, ғаламның сарқылмайтындығы. Бұл жағдайда, мысалы, келесідей дау айтуға болады. Адамға (адамзат) белгілі әрқашан шекті (әлемнің шексіздігінің шектеулі бөлігін ғана қамтиды). Белгісіз әрқашан шексіз. Сондықтан адамға (адамзатқа) дүниенің аз ғана бөлігі ғана белгілі, яғни адамға (адамзатқа) барлығы дерлік белгісіз. Философияда агностицизмнің болуы танымның күрделі құбылыс екенін, бұл жерде ойланатын нәрсе бар екенін, оның ерекше философиялық ойға лайық екендігін көрсетеді.жүктеу/скачать 189.84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|