Қүрастырушы аға оқытушы Уахитов Ж. Ж. 1 сабақ Шошқаның дене бітімі мен экстетьер бойынша бағалау Мақсаты
жүктеу/скачать 0.66 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Кесте 17 жалғасы
11 САБАҚ ШОШҚА ТОБЫНЫҢ АЙНАЛЫМЫШошқа шаруашылығының тиімділігі, ұдайы дамуы оның аналық тобынды тиімді пайдаланып, оның басын өсіруге байланысты. Жай ғана басын өсіргенде топ құрамы өзгереді. Кең, жоспарлы ұдайы өндірісі кеткен мал басынан көп мал басын тобынға еңгізуді көздейді. Шошқа шаруашылығы интенсивтендіру – аналықтарды интенсивті пайдалану. Дұрыс ұйымдастырылған шаруашылықтар да әр аналықтан суалту кезіңде 18 - 20 торай алып, бір жылда екі рет торайланады. Өнеркәсіпті ферма мен кешендерде далаға шығармай ұстағанда 40 дейін іріктеу арқылы 4 - 5 торайлатып, ал товарлы фермада 30 іріктеп, асыл тұқымды да 25 - 30 табын айналымы мен құрамы шаруашылықтың бағытына және мамандандырылуына сәйкес келеді. Табын құрамы – онда әртүрлі жынысты – жастағы топтар болады. Асыл тұқымды шаруашылықта – таза тұқымды өнеркәсіптің жас малдар ұдай өңдірумен айналысатындар да табын құрамына : негізгі және тексеру аналықтары, еркек кабандар, өсімтал жас малдар, еметін торайлар, суалтылған торайлар, жас мадар болады, олар сатуға және тұқымдыққа арналған мал болады. Тұқымдық малды 5,5-5 айлық жаста сатады. Асыл тұқымды емес шаруашылықта аяқталған циклді өнеркәсіпте негізгі товрлы өнім алу үшін борданылатын жас малды ұстайды. Қалыптастыру шаруашылығы басқа шаруашылықтарға товарлы өнім суалтырған торайларды бөрдақылау жіберіп отырады. Полтава ғылыми – зерттеу ауылшаруашылық институты қалыптастыру шаруашылығының табын құрамын анықтап аяқталған циклді бір қалыпты жыл бойы торайларды іске асыруды зерттеп шығарды.
Қолдан ұрықтандыр орны бар шаруашылықтарда еркек – қабан топтары болу керек, тобында 0,3-0,4 құрайды негізгі және тексеру аналықтары 1:1 қатнаста, тексеру аналықтары толықтыр шошқаларға 1:2 қатынасындай, тексеру еркектері толықтыру еркектеріне 1:3 қатынасындай болады. Табиғи ұрықтандыруда бір еркек- қабанға 25-30 аналық Кесте 17 - 100 негізгі аналық бар табын айналымы, төлдерімен, торайлардың таралуы және борда қылау, (1:1)
Кесте 17 жалғасы
Кесте 17 жалғасы
Асыл тұқымды шаруашылықтарда негізгі, тексеру және тоықтыру малдарының санының арақатынасы басқа болуы оның асылдандыру жұмысына, мақсатына байланысты. Шаруашылықта жылдық және айлық айналымдар есебі малдың қозғалысын дұрыс ескеруге пайдалы болған жоқ. Шошқа етін өндіру жоспарын орындауды, малдарды тиімді пайдалану (торайлар саны, торай шығу саны, шошқа категориясы тірідей, ет өндіру және сату мерзімі) табын айналымы шаруашылық течнологиясы мен бордақылау, жетілдіру жоспарына сәйкес келу керек. Табын айналымының негізгі бөлігі – ұрықтандыру жоспары және торайлар жоспары негізгі, тексеру аналықтарының сипаттамасы 45 Кесте. Табын айналымын есептегенже мына жағдайларды ескереді: толықтыру аналықтарын өсіру үшін 100 негізгі үшін 150 шошқа қалдырады (екі рет іріктеу жүргізіледі: бірінші рет - өсіру негізінде, екінші рет – торайлағасын) негізгі аналықтарды іріктеу -30 негізгі аналықтарға жылына 1,8 торайлау, бір торайлағанда 8торай суалту салмағы – 16,25; тексеру аналықтарынан 7 торай; тірідей салмағы – іріктелген шошқалардың 2ай бордақылаған соң; еркек – қабан 260-300кг; тексеретін еркектер 200-240кг, негізгі аналықтар 220-240 кг; тексерілетіндер 160-180кг; толықтыру шошқалар 120кг; бордақылар сататын 8 айлық тірідей салмағы 100-120кг; тәулікте салмақ қосу 2-8 айда -525г, қолдан ұрықтандыру болады. Табын айналымын басшылыққа алып шаруашылықтың қораға, жұмыс күшіне, азыққа жұптастығын ай сайын, мерзім сайын анықтауға болады. 13 сабақ Шошқа табынының айлық айналымы Мақсаты: малдың айлық айналымының әдістемесін құру, айлық торайлау мен шағылыстырудың жоспарын құрып, әдістемесін меңгеріп және үйрену. Сабақ жүргізу әдістемесі мен мазмұны. Бұл жоспарды зоотехник барлық шаруашылық типте де, мерзімдік және жыл бойы торайлату кезенде құрады. Айлық табынынның айналымы: жылдық торайлар шығуы, орта айлық және орта жылдық мал басын жыныстық жастық топтарды, жыл бойы азыққа мұқтаждық, жазғы кезеңде де, ет өндіру, тәуліктік салмақ қосу жыл бойына, сол сияқты ай сайынғы, үш айлық жынысты-жас бойынша, азық күн саны жынысты-жас топтары. Бірінші реттік құжаттар негізінде табын айналымын бекітілген формада жасайды. Онда жынысты-жас топтарының басы және тірідей салмағы айлық есеп, бас қозғалысы. Кіріс бөлімінде басқа топтардан келген, сатып алынғандар жазылады. Шығым бөлігі мынадай бітімдерден тұрады: сату, іріктеу, басқа топтарға ауыстыру, сойыс, өлген мал т.б. “Ересек топтарға ауыстырылды” “Кіші топтардан келгендер” саны, жиынтығы бірдей бөлу керек. Тексеретін аналықтарды торайлаған соң ауыстыру жүреді. Ересек аталық қабанның өрінбелгенін, аналықтардың тексерілетінін бордақылауға қояды. Айдың аяғындағы мал басы ай басындағы мал басына дәл келу керек, оған кеткен мал басын қосады. Әр жынысты-жас топтарының тірідей массасының өлшеу көрсеткіштеріне қарап толтырады. Айлық айналым бойынша жынысты-жас топтарындағы салмақ қосуды анықтайды. Орташа тәуліктік салмақ қосуды жалпы салмақ қосуды азық күнге бөледі. Азық күн – малдың сол топта болған күн саны әр топта малдар бүкіл ай бойы болады, кейбіреуі айдан аз болады. Азық күндерді біріншінің де екіншінің де қосып жалпы азық күн сайын алады.
жүктеу/скачать 0.66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||