Құрастырушы: Тагабаева Л. М. Шымкент 2013

1. Медбике егу кабинетін күнделікті тазалау үшін сабын - содалы ерітіндіні

колданды. Оны дайындау ушін 10 литр суға 1 кг сабын, 1 кг сода алды. Қандай концентрациядағы ерітінді дайындалды? Осындай ерітіндімен егу кабинетін күнделікті тазалауға болады ма?

2. Плевральды пункция жасауға медбике дәрігерге көмектесуі

(ассистент болуы ) керек болды. Медбике колды өндеудің қандай денгейін колдану керек?. Бұған қандай ерітінділерді алуға болады ?.

3. Медбике хирургия бөлімшесіне түнгі кезекшілікке келді. Оның сырткы көрінісі мынадай: таза, өтектелген халат, қалпак, калпақ астынан жиналған шаштын ұшы шығып тұр, тырнактары - 4 мм, лак жағылған.

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

Мейірбике ісінің негіздері Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Емдеу - профилактикалық мекемелердін бөлмелерін тазалау мәселелері;
  
• 
  Егу бөлмесін генеральды тазалау
  
• 
  Медбикенін функциональды міндеттері
  
• 
  Медбикенін сыртқы көрінісіне және киіміне қойылатын талаптар
  

Жоспар:

• 
  Бөлмелерді жинастыру реті
  
• 
  Құрамында хлоры бар дезинфекциялаушы заттарды дайындау ережесі
  
• 
  Процедуралық және интенсивті терапиялық кабинеттердегі санитарлы – эпидемияға қарсы тәртіп
  

Палаталар, егу бөлмелері, іс – шара бөлмелеріндегі, операциялық және басқа бөлмелердегі ауаны тазарту сынап – кварцтық және сынап – күлгін сәулелі лампалардың көмегімен жүргізіледі.

Дезинфекциялаушы заттар ретінде әдетте хлор қосындылары (хлорамин, кальций, натрий литий гипохлориді және т.б.) қолданады. Хлордың микробтарға қарсы қасиеті хлордың суда ерігенінде бөлінетін хлорлы қышқылдың әсеріне байланысты.

Құрамында хлоры бар дезинфекциялаушы заттарды дайындау ережесі:

1. 
   Хлор әгінің ерітіндісін дайындау: 10л суға 1кг хлор әгін араластырып еріту (1шелек хлорлы су, хлор әгін ағаш саппен еріту керек)
   
2. 
   Осы сұйықтықты 1 тәулікке дейін тұндырады.
   
3. 
   Дайын болған сұйықтықты қоңыр түсті шыны ыдысқа құйып, тығынмен жақсылап жабу керек ( осылайша 10 % хлорлы су дайындалады, оны қараңғы жерде 5-6 тәулікке дейін сақтауға болады)
   
4. 
   Хлор әгінің жұмысшы ерітіндісін дайындау:
   

0,2% - 2000мл 10% хлорлы әк ерітіндісін 9,8л суға араластыру керек;

0,5% - 500мл 10% хлорлы әк ерітіндісін 9,5л суға араластыру керек;

1% - 1л 10% хлорлы әк ерітіндісін 9л суға араластыру керек;

2% - 2л 10% хлорлы әк ерітіндісін 8л суға араластыру керек;
Дезинфекциялаушы заттармен жұмыс атқару кезінде: қолдану кездерінде сақтанудың барлық шараларын пайдалану керек: барлық жұмыстарды халат, резеңке қолғап, қорғаушы көзілдіріктер, алжапқыш, респираторлар киіп жасау керек.

Қазіргі кезде жаңадан ашылған Аналит, Дезэффект, Лизоформин, Септокаль, Микроцид, Гигацепт және т.б. сияқты дезинфекциялық заттар қолданылады. Осы заттардың әрқайсысын дайындауға арналған араластыру және қолдану ережелері бар.

Ауруханалардағы бөлмелер міндетті түрде ылғалмен тазаланады. Тазалауға араналған құрал – саймандар - еден жуғыш таяқ, шелек, сүрткіш және т.б. белгіленуі керек. Күнделікті және негізгі тазалау түрлері бар. Күнделікті тазалау кунде 2 реттен кем емес және қажет кезінде атқарылады. Негізгі тазалау: еденді, қабырғалар мен төбені жуу аптасына 1 рет жүргізіледі. Ылғалды тазалау үшін 0,5% хлорлы әк ерітіндісі немесе 1 % хлорамин қолданады. Осы ерітінділер әр науқастан кейін кушетканы, клеенкадан жасалған жапқыштарды, төсек орындарын сүрту үшін де қолданылады. Кушеткадағы төсек әр науқастан кейін ауыстырылып отыруы керек.

Бөлмелердің ауасын тазалау тәулігне 3-4 реттен кем болмау керек, ал дезинфекциялық заттармен ылғалды тазалау 2 реттен кем болмауы керек.

Дәрі егу, операциялық, манипуляциялық және т.б. арнайы бөлмелерді ылғалды тазалаудан кейін кварцілеу өткізіледі.

Тері және шырыш жабындыларымен және науқастың қанымен немесе басқа биологиялық сұйықтықтармен жанасқан барлық медициналық құралдар стерильденеді. Белок, май және басқа механикалық кірлерден, дәрілік заттардан тазалау үшін медициналық құралдар стерилизацияға дейін өңдеуден өткізіледі. Стерилизацияға дейінгі өңдеу үшін жуғыш заттар қолдануға болады.

Дезинфекциялау тәртібі міндет жүктелген мекемелердің орналастырған тәртібі бойынша арнайы нұсқауларға жүгініп жүргізіледі. Іріңді ауруларда, туберкулез, вирусты гепатиттер кезінде химиялық дезинфекция жүргізу әдістерінің ерекшеліктері бар. Химиялық әдіспен өңделгеннен кейін дезинфекциялаушы заттың иісі толығымен кеткенге дейін ағып жатқан су астында жуылуы керек. Термометрді дезинфекциялаушы сұйықтықта (1% хлорамин ерітіндісі, 3% сутегі асқын тотығының ерітіндісі «Дезаксон-1») ұстап, сосын сумен шайып құрғақжерде сақтайды. Қолды шаруа сабынымен жуу керек, инфекциялы науқасты қарағаннан кейін 0,2% хлорамин ерітіндісімен немесе «Дезаксон-1» ерітіндісімен 2 минут бойы өңделеді.

Дәрі егу бөлмесінде көк тамырға дәрі енгізуге арналған шприцтер мен жүйелерді жинап стерилизацияға дейінгі дайындық жүргізеді, егер қолданған құралдар тек бір реттік қана болса олардыжоюға дайындайды. Көп реттік қолдануға арналған құралдар бір ыдысқа салынып дезинфекциялаушы сұйықтықпен жуылады. Әрі қарай оларды дезинфекциялы сұйықтығы ( 0,5 % хлорамин ерітіндісі, 0,5% хлорлы әктас ерітіндісіне 30-60 минутқа дейін немесе 2,5% Дезэффект ерітіндісіне 1 сағатқа, 2,5% Лизоформин ерітіндісіне 1 сағатқа дейін) бар басқа ыдысқа немесе кез келген басқа дезинфекциялаушы ерітінділерге жалпы нұсқауларға сай салынады.

1. 
   Медициналық процедураларға байланысты процдуралық кабинеттер:
   

• 
  Бұлшық етке, тері астына инъекциялар жасау үшін;
  
• 
  Көктамырға инъекциялар мен ерітінділерді құю үшін;
  
• 
  Ауыр халдегі науқастарға реанимациялық көмек көрсетуге;
  
• 
  Интенсивті терапия жасауға;
  
• 
  Емдік және диагностикалық сүңгілеуді іске асыруға;
  
• 
  Емдік және диагностикалық клизмаларды жасауға және т.б. арналған.
  

2. 
   Процедуралық кабинеттердің кешені 12-14мм^2-ден кем болмауы керек, желдеткіш терезелермен, жарығы жеткілікті, қабырға және төбе бактероцидті шамдармен міндетті түрде жабдықталады.
   
3. 
   Процедуралық кабинеттер аурухана жабдықтау табелін сәйкес үстірт дезинфекция кезінде бүлінбейтін құралдармен жабдықталуы тиіс.
   

Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.

1. Патогенді және шартты патогенді микроорганизмдерді палаталардың ішкі орта объектілерінде және стационарлы бөлімшелердің функционалды белмелерінде, медициналык аспаптарда және қүрал-жабдықтарда жою ____________аталады.

2. Оттегі қүрамдастарға қандай дезинфекциялаушы қүралдар жатады?

1) хлорамин

2) сутектің асқын тотығы

3) жасыл бриллианттың ерітіндісі

4) сулема ерітіндісі

5) калий перманганатының ерітіндісі 6)йод

Жауаптардың дүрыс комбинациясын таңдаңыз:

А) 3,5,6

Б) 1,4,5

В) 1,2,5

Г) 2,5

Д) 2,4.

1) калий перманганатының ерітіндісі

2) сулема ерітіндісі

3)диоцид

5) сутектің асқын тотығы

6) қүмырска үсті кышқылының ерітіндісі (первомур)

7) фурацилин

Жауаптардың дүрыс комбинациясын таңдаңыз:

А) 2,4,6

Б) 3,4,6

В) 1,6,7

Г) 2,5,6

Д) 3,6,7

1) термиялык әдіс

2) химиялық әдіс

3) механикалық әдіс

4) биологиялық әдіс

5) консервативті әдіс

6) физикалық әдіс

Жауаптардың дүрыс комбинациясын таңдаңыз:

А) 1,2,6

Б) 2,3,6

В) 2,4,6

Г) 1,3,5

Д) 2,3,5

5. Бөлімшеде инфекцияны табу мақсатымен жүргізілетін дезинфекция ______деп аталады.

6. Ошақты дезинфекцияның түрлерін атаңыз?

1) бастапқы

2) ағымды

3) негізгі

4)генеральді

5) қорытынды

Жауаптардың дүрыс комбинациясын таңдаңыз:

А)2,5

В)1,5

Д) 1,3,5

1) қайнатумен жуатын үйде жуу

2) камераларда пароформалинді және пароауалы әдістермен

3) 2% хлорамин ерітіндісінде сулау

4) кварцтау

5) кейінгі кептірумен үрып-соғу

8. Аурудың төсектік және денелік киімдерін дезинфекциялау қалай жүзеге асырылады?

1) камераларда пароформалинді және пароауалы әдістермен

2) 2% хлорамин ерітіндісінде сулау

3) жуатын ерітіндіде сулау

4) кварцтау

5) қайнатумен жуатын үйде жуу

9. Аурухана ішілік инфекцияны профилактикалау мақсатымен бөлімшеде күнде жүргізілетін дезинфекция ______аталады.

10. Сәйкестікті табыңыз:

1) дезинфекцияның механикалық әдісі

2) дезинфекцияның физикалық әдісі

а) қайнату

6) едендерді жуу

в) буды қолдану

г) киімдерді жуу

д) палаталарды кварцтау

11. Дезинсекция дегеніміз не?

1)зиянды шыбын - шіркей, күрт – құмырсқаларды жою

2) инфекцияны жою

3) ауруды санитарлық өңдеу

4) гигиеналық шаралар

5) микробтарды жою
Ситуациялық есептер.

1. Инфекциялык аурумен ауырған науқас стационардан шығарылды. Палатада қорытынды дезинфекцияны қалай жүргізу керек? Аурудың төсек-орын жабдықтарын калай дезинфекциялау керек?

2. Медбике палатаны тазалады, шаңды сүртті, аурудың төсек-орнын қағып жинады. Медбике пайдаланған дезинфекция түрін және әдісін атаңыз?
12. Сабақты қорытындылау. 4 мин (2%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н -1, 2 - бөлім , 154 – 173 бет

1. 
   Сабақтың тақырыбы: Жаңа және шала туған балалар, 1 жасқа дейінгі балалар палаталарында, жұқпалы аурулар бокстарында тазарту түрлерін жүргізу, олардың реттілігі.
   
2. 
   Сағат саны: 4 (180 мин - 100%)
   
3. 
   Сабақ түрі: практикалық
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

5. 
   Материалды-техникалық жабдықталуы:
   

1. «Мейірбике ісінің негіздері» Мұратбекова С.Қ. – Астана, 2007.

2. «Мейірбике ісі негіздері» пәні бойынша мейірбикелік технологиялар стандарттарының жинағы. М.Ш.Нурманова., Ж.Т.Матакова., Э.Т.Беискулова –Қарағанды,2012.

3. «Науқас адамдарды жалпы күту» Санов С.- Қарағанды,2013

1. Мейірбикелік іс бойынша тәжірибелік сабақтарға арналған әдістемелік нұсқаулар. С.К. Мұратбекова, ҚұспановаА.Р, Ахметова К.А.-Көкшетау, 2006.

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

• 
  Бөлмелерді жинастыру реті
  
• 
  Құрамында хлоры бар дезинфекциялаушы заттарды дайындау ережесі
  
• 
  Процедуралық және интенсивті терапиялық кабинеттердегі санитарлы – эпидемияға қарсы тәртіп
  

Жоспар:

• 
  Балалар бөлімшесінің бокстары
  
• 
  Балалар емханасы
  
• 
  Емханада жүргізілетін құжаттар
  
• 
  Балалар емханасында жүргізілетін санитарлы ағарту жұмыстары
  

Орта буын медицина кызметкерлерінің жүмыс орны өзі жұмыс істейтін палаталардың қасына орналасуы керек. Ауру балаға керек жарақтың барлығы постыда болуы тиіс. Посты палаталар арасында, коридорда ұйымдастырылады. Постыда дэрі-дэрмек, құрал-саймандар сақталатын шкаф болады. Ауру тарихын сактайтын жэшікшелер, стол үстінде электр шамы мен телефон болуы қажет.

Әрбір дербес бокс эдетте төмендегі жайлардан тұрады: Бокстық ауыз үй (тамбурлы дэліз); палата немесе байқау бөлмесі (бүл жерде бала барлық даралау уақыт бойы болады); ыссы жэне салқын су жүйесі, раковинасы жэне унитазы; қызметкерлерге арналған шлюз.

Науқастарға бокстан ішкі дэлізге шығуға қатаңтиым салынады. Медицина қызметкерлері шлюзге ішкі дэлізден кіреді де, сыртқы есігін тығыздап жабады, қолын жуады, қажет болса екінші халат, бас киім киеді, содан кейін ғана бала жатқан жайға кіреді. Шығарда осы қимыл керісінше жүйелі түрде орындалады. Жұқпалы аурудың таралуының алдын алу үшін, дэлізден кіретін шлюздің есігін ашқанда, шлюзден бала жаткан жайға кіретін есік тығыз жабық болуын қадағалау керек. Тағамдар ауруға сол үшін жасалган терезе арқылы беріледі.

Егер бокстажел шешекпен (қарамықпен) ауыратын бала жатса, оңашалау өте қатал сақталуы керек. Ішкі шлюздің бөлімше дэлізіне ашылатын есігін тас қылып бітеп, әйнегін қағазбен жапсырып тастайды. Қызметкерлер көшедегі есік арқылы қатысадыА

Емханада балаларды балалар дэрігерлері (педиатрлар) жэне басқа маман дэрігерлер қабылдайды. Сонымен қатар, емханада лабораториялық, рентген жэне басқа түрлі тексерулер жүргізіледі. Алғашқы ауырған балаларға, оның ішінде эсіресе, қызуы жоғары жэне жүқпалы ауру екендігіне күдік бар ауруларды емхананың дэрігерлері мен орта буын қызметкерлері медициналық көмекпен үйінде қамтамасыз етеді. Жазылгасын немесе хал-жағдайы жақсарғасын, балалар дәрігерге емханаға келіп көрінеді. Сонымен катар, емханада cay балалар тұрақты бақылауға алынады. Дэрігерлер мен мейірбикелер сау балаларды бір жасқа дейін ай сайын, содан кейін үш айда бір рет, ал үш жастан асқасын -жылына бір рет тексеруден өткізеді. Бұндай бақылаудың негізгі мақсаты -аурудың алдын алу болып табылады. Дэрігерлер мен орта буын медицина қызметкерлері ата-аналарға балаларды тэрбиелеу, тамақтандыру жэне күтім жасау мэселелері жөнінде кеңес береді.

Ал, барлық балалар диспансерлік есепте түрады да, жүйелі түрде педиатрлармен жэне басқа маман дәрігерлермен тексеріліп түрады. Көптеген балалар ауруханаларында орталандырылған тәулік бойы көрсетілетін жедел көмек жүмыстары үйымдастырылған.

Балалар поликлиникасында (емханасында) негізгі педиатриялық бөлімшелер, мамандандырылған кабинеттер, яғни, қүлақ, тамақ, мұрын ауруларының маманы (оториноларинголог), офтальмолог (көз ауруларының маманы), невропатолог (нерв жүйелерінің ауруларының маманы), ортопед (дене мүшелерінің кемтігін емдейтін маман), травматолог (сынықтарды емдейтін маман), хирург (хирургиялық ауруларды емдейтін маман), стоматолог (ауыз куысының ауруларын емдейтін маман), кардиолог (жүрек ауруларының маманы), эндокринолог (ішкі секреция бездері ауруларының маманы) жэне т. б. қызмет істейді. Сонымен катар, диагностикалық кабинеттер, физиотерапиялық жэне емдік дене тэрбиесі кабинеттері, емшек сүтін жинақтау бекеті болуга тиісті.

Әрбір емханада алдын ала егу, емдік егу жэне басқа емдеу шаралары орындалатын процедуралық кабинет жүмыс істейді.

Емханада жүргізілетін негізгі іс қагаздары «Балалардың даму тарихы» болып табылады. Тарихтар тіркеу бөлімінде (регистратурада) сақталады (қазіргі уақытта балалардың даму тарихы ата-аналарына таратып беріледі). Балаларды қабылдауды дұрыс ұйымдастыру осы бөлімнің жүмысына байланысты. Тіркеу бөліміне жұмыс істеуге жэне есеп-статистикалық жұмыс жүргізу үшін кіші жэне орта буын медицина қызметкерлері қатыстырылады.

Балалар емханасында кең түрде санитарлық ағарту жүмысы жүргізіледі. Ата-аналарға аурулардың алдын алудың ережелерін үйретеді. Жас нэрестелерді бақылауға (патронажға) шын ілтипатпен көңіл бөлінеді. Бүл жүмыстарға дэрігерлер жэне орта медицина қызметкерлері үлкен белсенділікпен қатынасады. Егу күнтізбегіне сәйкес егу жұмыстарын жүргізеді.

10. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 62 мин (35%)

Тақырып бойынша қажетті материалдарды дәптерге конспект ретінде жазып отыру.

1. 
   Мейірбикелік процеске кірмейтін кезеңдер:
   

В) жағдайды бағалау

С) пациент туралы мәліметтер

Д) антропометрия туралы мәліметтер

Е) физикалды және перкуторлы мәліметтерді бағалау

2. «Мейірбикелік диагностика» түсінігіне кірмейді:

А) пациент денсаулығының ауытқушылықтарын анықтау

В) науқасқа күтім әдісін анықтау

С) маңызды мәселелерді анықтау

Д) күтім жоспарын және емдеу мерзімдерін орындау

Е) ем тағайындау

3. 2-3 айдан 5-6 айға дейінгі баланы тәулігіне тағамдандыру саны:

А) 3-4

В) 6-7

Д) 10-12

4. Аурудың төсек-орын жабдықтарын дезинфекциялау калай аталады (матрац, жастық,

жамылғыш) ?

А) қайнатумен жуатын үйде жуу

В) камераларда пароформалинді және пароауалы әдістермен

С) 2% хлорамин ерітіндісінде сулау

Д) кварцтау

Е) кейінгі кептірумен үрып-соғу

5. Аурудың төсектік және денелік киімдерін дезинфекциялау қалай жүзеге

асырылады?

А) камераларда пароформалинді және пароауалы әдістермен

В) 2% хлорамин ерітіндісінде сулау

С) жуатын ерітіндіде сулау

Д) кварцтау

Е) қайнатумен жуатын үйде жуу

6. Дезинсекция дегеніміз не?

А)зиянды шыбын - шіркей, күрт – құмырсқаларды жою

В) инфекцияны жою

С) ауруды санитарлық өңдеу

Д) гигиеналық шаралар

Е) микробтарды жою
Ситуациялык есептер.

1. Аспаптарды зарарсыздандыру алдындағы ендеуде фенолфтолейнді сына алғанда аспаптар кызыл түске боялды. Осы кездегі сіздің тактикаңыз?

2. Оптикалық жүйесі бар аспап пароформалинді камерада 8 сағат бойы зарарсыздандырылды. Бүл аспаппен ауруды тексеруге болады ма?

12. Сабақты қорытындылау. 4 мин (2%)

Оқытушымен кері байланыс, теориялық сабақ барысында туындаған қателіктер мен қиыншылықтар талқыланады. Әр оқушыға сабақта алған бағасы хабарланады.

Н-1,2-бөлім,154–173бет

• 
  оқыту: Оқушыларды медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралармен және залалсыздандыру түрлерімен таныстыру.
  
• 
  тәрбиелік: Оқушыларды медициналық ұйымдардарға қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шаралардың заңдылықтарын ұстануға тәрбиелеу.
  
• 
  дамыту: Оқушыларда медициналық мекемелеріндегі қойылатын санитарлы эпидемияға қарсы шараларды ұйымдастыру қабілеттілігін дамыту.