У З О Р № 2: СЛОВАЎТВАРАЛЬНЫ РАЗБОР
Слова
для аналізу
(запіс без змен)
|
Словаўтваральная база ў пачатковай форме (падкрэсліць)
|
Утворанае слова
ў пачатк. форме. Фарманты
|
Спосаб словаўтва- рэння
|
1. Бавоўнаўборачную
2. (На) ўліку
3. (У) Падмаскоўі
4. Пасляваенную
5. Заезду
6. Галлём
7. Бел- чырвона-белых
8. Марозаўстойлівых
9. Чарнабровая
|
бавоўнаўборк а
уліч ыць
Маскв а
вайн а
заяздж аць
гал іна
бел ы, чырвон ы,
белы .
мароз □,
устойлівы .
чорн ы, брыв о
|
бавоўнаўборачны
улік
Падмаскоўjэ
пасляваенны
заезд
галлё
бел -чырвона -белы
марозаўстойлівы
чарнабровы
|
суфіксальны
нульсуф-ны
прэф.-суфікс.
прэф.-суфікс.
нульсуф-ны
нульсуф-ны
асновасловаскладанне
асновасловаскладанне
складана-нульсуф.
|
Заданне 46. 1. Абгрунтуйце падзел на марфемы шляхам падбору аднакаранёвых слоў, адкідаючы па чарзе кожную марфему, пачынаючы з канца слова.
2. Зрабіце словаўтваральны аналіз гэтых жа слоў.
Узор: 1. Тунел-е-буд-ав-а-нн-е ― тунелебудаванн- я , будава-ць, выбудоўваць, (або пабудов- а ), буд-ынак, тунель □
2. Тунель □, будаванне тунелебудаванне (асновасловаскладанне)
Вы-бель-ва-ц-ца, с-клей-ва-нн-е, у-тр-ой-ва-ц-ца, за-газ-ав-а-н-асць-□, збожж-а-ў-бор-ач-н-ы, не-а-праўд-а-н-а, не-па-варот-лів-ы.
Заданне 47. Прачытайце словаўтваральныя ланцужкі. Абгрунтуйце правільнасць абазначэння ўтварэння слоў іх матывацыяй.
Адчуць адчуваць адчуванне.
Гадаць прыгадаць прыгадацца прыгадвацца.
Лавіць вылавіць вылоўліваць вылоўліванне.
Хваля хваляваць усхваляваць усхваляваны.
Заданне 48. Строга па ўзоры запішыце словаўтваральную структуру і вызначце спосаб утварэння наступных слоў.
Узор:
райкам □ → райкамаўскі (суфіксальны спосаб);
лесапасадк а → лесапасадачны (суф. спосаб);
рамонт □ вагон аў → вагонарамонтны (складана-суф. спосаб);
перавыбір аць → перавыбар ы (нульсуф. спосаб);
лес □ → Палесс е (прыставачна-нульсуф. спосаб);
вад у пі ць → вадапой (складана-нульсуфіксальны спосаб);
нацыянальны → інтэрнацыянальны (прыставачны спосаб);
сенакос □ → сенакосны ( суф. спосаб);
сен а жа ць → сенажаць (складана-суфіксальны спосаб).
Серавадарод, сенаўборачны, сентыментальнасць, васемнаццаць, спрашчэнне, спустошанасць, спіхванне, трансатлантычны, траўміраванне, трохкапеечны, зацвярдзелы, смеючыся, чарнабровы, ціхаводдзе, ціхаплынны, пяцёрачнік, эксперыментальна, электраправодка, электраправодны*, памаршыраваць, палявік, электраправоднасць, палоззе, па-мужчынску, намёк, нáмаразь, перавозчык, малавопытны, малавядомы, кіраўніцтва, выезд, кінарэжысёр, кафедральны, інтанацыйны, ірдзенне, забалочванне, забраніраваць, завея, вадасховішча, вадасцёкавы, вагонабудаванне, бяскрылы, бясхмар’е, бясхлеб’е, асмеліцца.
* праводзіць электрычны (ток) → электраправодны (складана-суфіксальны)
Заданне 49. Растлумачце, чаму ніжэй прыведзеныя прыклады аднесены да суфіксальнага спосабу, а не да складана-суфіксальнага і не да асновасловаскладання.
Хлебаўборачны, водаўстойлівасць, громаадводны, дамаседка, дружалюбна, электрадугавы, ледарэзны, лесастэпавы, вузкалобасць, шматбакова.
Заданне 50. Зрабіце словаўтваральны аналіз строга па ўзоры:
Словаўтваральная база
ў пачатковай форме (абазначыць значком
)
|
Утворанае слова
ў пачатковай форме.
Словаўтваральныя сродкі ( фарманты )
|
Спосаб
словаўтварэння
|
які
|
якісьці
|
постфіксальны
| Варыянт 1
-
Пазалота
-
Адмежаванне
-
Адрозніць
-
Адлюстраваць
-
Успацелы
-
Міжаконне
| Варыянт 2
-
Безапеляцыйна
-
Асяродак
-
Безбароды
-
Адзічэлы
-
Узмор’е
-
Адлакіраваць
| Варыянт 3
1. Адкормліванне
2. Падняпроўе
3. Адзнака
4. Недаўгавечнасць
5. Аштрафаваць
6. Ашчаслівіць
| Варыянт 4
-
Усярэдзіне
-
Асэнсаваць
-
Назаўсёды
-
Усмешка
5. Адкручванне
6. Бездапаможнасць
| Варыянт 5
-
Пазаатмасферны
-
Догляд
-
Узбярэжжа
-
Закіпанне
-
Пазайздросціць
6. Бесцырымонна
| Варыянт 6
-
Беспрабудна
-
Напаўненне
-
Пажвавелы
-
Адкорм
-
Пазабюджэтны
-
Разводдзе
| Варыянт 7
-
Допыт
-
Пайменны
-
Змізарнелы
-
Наладжванне
-
Назаўтра
-
Раздарожжа
|
|
Заданне 51. Згрупуйце словы па спосабах словаўтварэння і запішыце па ўзоры :
Суфіксальны спосаб | Прыставачны спосаб | Прыставачна-суфікс. спосаб | абавязаны,… | падзякаваць,… | усыпіць,… |
Непаўналетні, дапатопны, адпачынак, бяздушны, бездакорна, напарнік, даўгавечнасць, унічыю, ачышчаць, псеўданавуковы, пераначаваць, звышідэальны, буракаўборачны, непаваротлівы, бяссонніца, па-студэнцку, пазабюджэтны, змоладу.
Заданне 52. Падзяліце дадзеныя словы на марфемы.
Выказваючыся, расчульваецца, прысваенне, шчымлівасць, зацікавіўшыся, напрактыкавацца, паўстагоддзя, беззмястоўнасць, вогнетушыцель.
Заданне 53. У якіх радах ёсць памылкі ў марфемным падзеле слоў? Выпішыце гэтыя словы і правільна падзяліце іх на марфемы.
Зрабіце словаўтваральны разбор усіх слоў.
-
нады-ш-л-і, пад-ыс-ці, най-мац-н-ей-ш-ы, най-горш-ы;
2) вад-а-пой--□, уз-бярэжж--а, у[ j-у]ць (вяроўку), а-баран-я[ j-у]ць;
3) раз-ві-ва[ j-э]м, па-варуш-ы-ц-ца, гні-л-ас-н-ы, уз-мор-[ j-э];
4) вы-йс-ці, пады-гр-а-ць, па-гаспадар-ск-у, с-палох-ан-ы;
5) бес-па-сад-ачн-ы, бес-пры-туль-н-асць-□, з-бядн-ел-ы, на-бег-а-ўшы-ся.
Заданне 54. Зрабіце словаўтваральны аналіз па ўзоры з задання № 50.
Варыянт 1
1. Ільноўборачны
2. Першакласнік
3. Падчысціць
4. Дзетдомавец
5. Домабудаўніцтва
| Варыянт 2
-
Пагрузчык
2. Саманаграванне
3. Водаправодны
4. Звышхуткасны
5. Кароткаметражны
| Варыянт 3
1. Перастаўляць
2. Нашпігаваць
3. Бензазаправачны
4. Назубок
5. Метрабудаўскі
| Варыянт 4
1. Учацвярых
2. Водаправодчык
3. Мнагадзетнасць
4. Падгаворваць
5. Антыдзяржаўны
|
Достарыңызбен бөлісу: |