Сабақтың басы
10 минут
Сабақтың ортасы
25 минут
Сабақтың соңы
5 минут
|
|
Ұйымдастыру кезеңі
Ұйымдастыру. Сәлемдесу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, сабақтың тақырыбы және мақсатымен таныстыру
Қызығышылықты ояту
"Сіздер білесіздер ме?"
1.1860 жылдары 60-тай элемент белгілі болған, қазір олардың саны қанша? (118)
2.Адам ағзасында 70 түрлі элемент түрі кездеседі екен, соның ағзадағы басым бөлігін қандай элементтер алады (оттегі,көміртегі,азот, кальций)
3. Қай элементті тірі табиғаттың, қай элементті өлі табиғаттың патшасы дейді?( көміртек,кремний)
5. Бірінші дүниежүзілік соғыс кезінде адамдар сарғыш -жасыл түсті газды қолдану көп адамның өліміне әкеліп соқты. (хлор )
6. Македонскийдің әскерлерінің ыдысының құрамында ішек ауруларын болдырмайтын элемент болып,аман қалған. Бұның сыры қандай элементтерде? (күміс)
7.Келешекте автомобильдерді сутек отыны көмегімен жүргізуді дамыту көзделуде. Бұл қандай газ? (сутегі)
Жаңа сабақтың тақырыбын ашу
Химиялық элементтер орналасқан кесте қалай аталады деп ойлайсыздар?
19 ғасырдың екінші жартысында химиялық элементінің 60-ы астамы белгілі болған. Қазіргі уақытта 118 химиялық элемент белгілі.
Оларды қандай белгілері бойынша жіктейді?
Химиялық элементтер
Элементтерді өздеріне тән ортақ ұқсастықтарына байланысты – металдарға, бейметалдарға бөлуге болады.
Созылғыш, серпімді, жылтыры бар, электор тоғы мен жылуды өткізеді. мен жай заттар түзеді, қасиеттері әртүрлі
Жылуды жақсы өткізетін қатты болады.
Электр тогын нашар өткізеді және металдық жылтыры болмайды. Агрегаттық күйлері әртүрлі болады.
Күкірт – қатты, оттек– газ, бром-сұйық.
Металдар негіздік қасиеттер көрсететін қосылыстар түзеді.
Бейметалдар қышқылдық қасиет көрсететін қосылыстар түзеді.
Күнделікті өмірде қолданылатын химиялық элементтердің металл немесе бейметалл екендерін ажырату. Слайд бойынша жұмыс.
1829 жылы неміс химигі И.В. Деберейнер кейбір қасиеттері ұқсас элементтерді үш-үштен топқа біріктіруді ұсынды. Ол оны триада деп атады. Бұл жіктеудің мәні мынада: әр триадада ортаңғы элементтің атомдық массасы екі жағындағы элементтердің атомдық массаларының арифметикалық ортасына тең.
Мысалы, триадалардың бірін қарастырайық: Li, Na, K
Аr=Аr (Li)+ Аr (К) = 7+39 =23
2 2
Тапсырма.
1) Li, Ве, В;
2) Na, Мg, АІ;
3) К, Са, Sс;
4) Be, Mg, Ca;
1865 ағылшын ғалымы Дж А.Ньюлендс химиялық элементтерді атомдық массаларының өсу ретімен орналастырды. Осының нәтежиесінде ол әр сегізінші элемент қасиеті жағынан бірінші элементті қайталайтынын байқаған. Бұл табылған заңдылықты ол жеті музыкалық гаммалардың аналогиясы бойынша октавалар заңы деп атаған.
до
|
ре
|
ми
|
фа
|
соль
|
ля
|
си
|
H
|
Li
|
Be
|
B
|
C
|
N
|
O
|
F
|
Na
|
Mg
|
Al
|
Si
|
P
|
S
|
CI
|
Ca
|
Ca
|
Ti
|
Cr
|
Mn
|
Fe
|
Co Ni
|
Cu
|
V
|
Zn
|
In
|
As
|
Se
|
Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуіне тоқтаймын.
Периодтық кесте бойынша түсіндіремін.
Периодтық заң тұжырымдамасы.
1. Триада деген не?
2. Неліктен Ньюленстің октавалар заңы периодтық жүйені құру үшін дәл болмады?
3. Д.И.Менделеев химиялық элементтерді жіктеуде нені негізге алды?
Дескриптор.
Д.И.Менделеев, И.В.Дёберейнер, Дж.А.Ньюлендс элементтерді жіктеудегі еңбектерін біледі.
Д.И.Менделеев, И.В.Дёберейнер, Дж.А.Ньюлендс химия ғылымына қосқан үлесін біледі.
И.В.Дёберейнер
1) химиялық элементтердің периодтық кестесіне қосқан үлесі?
2) элементтерді жіктеудегі теорияның атауы?
3) теорияның артықшылығы?
4) теорияның кемшілігі?
Дж.А.Ньюлендс
1) химиялық элементтердің периодтық кестесіне қосқан үлесі?
2) элементтерді жіктеудегі теорияның атауы?
3) теорияның артықшылығы?
4) теорияның кемшілігі?
Д.И. Менделеев
1) химиялық элементтердің периодтық кестесіне қосқан үлесі?
2) элементтерді жіктеудегі теорияның атауы?
3) теорияның артықщылығы?
4) теорияның кемшілігі?
Дескриптор
- И.В.Доберейнер, Дж.А.Ньюлендс, Д.И. Менделеевтің элементтерді жіктеуін атайды;
- әрбір теорияның артықшылығы мен кемшілігін салыстырып айта алады;
- И.В.Доберейнердің қосқан үлесін жазады;
- Дж.А.Ньюлендстің қосқан үлесін жазады;
- Д.И. Менделеевтің қосқан үлесі жазады.
Мәтіндегі бос орындарға қажетті сөздерді қойып, дәптерге жазу
А. Периодтық кестедегі барлық элементтер ---------- және --------- деп 2-ге бөлінеді.
Б. Магний - -------. Күкірт- --------.
В. Егер Х элементінің металдық жылтыры болса, электр тогы мен жылуды өткізсе, онда Х элементі --------.
Үйге тапсырма:
оқулықтың 78-бетіндегі №8 және №9-тапсырмаларды орындау.
элементердің атаулары жайлы мағлұматтар жинақтау
|
Слайд
Слайд
АКТ
Кесте
|
