Сабақтың тақырыбы: Патологиялық анатомия, мазмұны, міндеті. Дистрофия. Жіктелуі. Паренхиматоздық дистрофиялар

Клиникалық ағымы тұрғысынан бұл ауру қатерлі (қатерлі гипертензия) және (қатерсіз гипертензия) деп бөлінеді.

Тамырлар өзгерісі мен геморрагия, некроз,склероз процестері жүрек, ми, бүйрек сияқты ағзалардың қайсысында басымырақ дамығанына қарай гипертония ауруының клинико- морфологиялық нысандары жүректік, милық және бүйректік деп жіктеледі.

Гипертония ауруының жүректік нысаны ,атеросклероздың жүректікнысан сияқты, жүректің ишемиялық ауруының негізі болып табылады.

Гипертония ауруының милық нысаны ми тамырлары сырқаттарының негізі Гипертония ауруының бүйректік нысаны жедел және созылмалы ағымды болады.

Миокард инфарктісі дегеніміз - жүректің бұлшықетті қабатының ишемиялық некрозы.Оның клиникалық бейнесіне электр- кардиографиялық өзгерістер және ферментемия тән. Ол, әдетте, қызыл кемерлі ишемиялық (ақ ) инфаркт болады.

Миокард инфарктісі: 1) қалыптасқан мерзіміне, 2) жүрек пен жүрек бұлшықетінде дамыған орнына, 3) қамтыған көлеміне және 4) даму барысына (ағымына) қарай жіктеледі.

Миокард инфарктісі дегеніміз- мерзімдік ұғым.Оның даму мерзімі ишемия басталған сәттен 8 аптаға созылса, алғашқы (первичный) инфаркт деп аталады.

Кардиомиопатиялар

Кардиомиопатиялар (грекше: kardia – жүрек, myos – бұлшықет, pathos – ауру, кесел)- миокардтағы өзгерістер дистрофиядан басталатын сырқаттар тобы. Бұл топқа жүректің тамырлық сырқаттары мен ревматизмдік аурулардың қатысы жоқ (бейкоронарлық және бейревматиздік кардиомиопатиялар) жатады. Кардиомиопатиялардың этиологиясы мен патогенезі әртүрлі болғанмен, клиникалық бейнесі ұқсас. Олардың клиникалық бейнесінің негізі – миокардтың жиырылу қабілетінің (функциясының) жеткіліксіздігі, ал морфологиялық негізі – дистрофия.

Кардиомпатиялар бірінші ретті (идиопатиялық) топқа және екінші ретте (салдарлық) топқа жіктеледі.

Бірінші ретті (идиопатиялық) Кардиомиопатиялар 1) гиперопатиялық (констрикциялық), 2) дилатациялық (конгестивтік) және 3) рестикциялық (эндомиокардтық фиброз) деп аталатын түрлері бар. Екінші ретті кардиомиопатияның дамуы: 1) улану (алкогольмен, этиленгликольмен, ауыр металдардың тұздарымен улану уремия, т.б), 2) инфекциялар (вирустық инфекциялар, сүзек, триопаносомоз – Шигас ауруы, трехеннеллез, т.б), 3) тұқымқуалайтын (тезаурисмоздар, амилоидоз бен гиалиноз) және жүре болатын заталмасулық аурулар (подогра, тиреотоксикоз, гиперпаратиреоз, авитаминоз, электролиттер мен стероидтар алмасуының бұзылуы), 4) асқорыту жүйесінің аурулары (сіңіру бұзылатын синдром, панкреатит, бауыр циррозы, т.б.) себеп болады.

Атеросклероз

Атеросклероз (гр.athere – қойыртпақ; sklerosis – қатаю, шорлану) – майлар мен белоктар дұрыс алмаспағандықтан, эластикалы және бұлшықетті –эластикалы тамырлардың ішкі қабатына майлар мен белоктар шөгіп, сол жерлерде талшықты дәнекер ткань көбейіп, склероздамитын ауру.

Атеросклероздың макроскопиялықбейнесінің даму барысын: 1) майлы дақтар мен жолақтар; 2) фиброзды түймешелер; 3) ойық жаралар, қанды ошақтар мен тромбылы қатпарлар сияқты асқынған зақымды фиброзды түймешелер және 4) кальциноз бен атерокальциноз процестері жақсы бейнелейді.

Миокард инфарктісі дегеніміз - жүректің бұлшықетті қабатының ишемиялық некрозы.Оның клиникалық бейнесіне электр- кардиографиялық өзгерістер және ферментемия тән. Ол, әдетте, қызыл кемерлі ишемиялық (ақ ) инфаркт болады.

Миокард инфарктісі: 1) қалыптасқан мерзіміне, 2) жүрек пен жүрек бұлшықетінде дамыған орнына, 3) қамтыған көлеміне және 4) даму барысына (ағымына) қарай жіктеледі.

Миокард инфарктісі дегеніміз- мерзімдік ұғым.Оның даму мерзімі ишемия басталған сәттен 8 аптаға созылса, алғашқы (первичный) инфаркт деп аталады.

Кардиомиопатиялар

Кардиомиопатиялар (грекше: kardia – жүрек, myos – бұлшықет, pathos – ауру, кесел)- миокардтағы өзгерістер дистрофиядан басталатын сырқаттар тобы. Бұл топқа жүректің тамырлық сырқаттары мен ревматизмдік аурулардың қатысы жоқ (бейкоронарлық және бейревматиздік кардиомиопатиялар) жатады. Кардиомиопатиялардың этиологиясы мен патогенезі әртүрлі болғанмен, клиникалық бейнесі ұқсас. Олардың клиникалық бейнесінің негізі – миокардтың жиырылу қабілетінің (функциясының) жеткіліксіздігі, ал морфологиялық негізі – дистрофия.

Кардиомпатиялар бірінші ретті (идиопатиялық) топқа және екінші ретте (салдарлық) топқа жіктеледі.

Бірінші ретті (идиопатиялық) Кардиомиопатиялар 1) гиперопатиялық (констрикциялық), 2) дилатациялық (конгестивтік) және 3) рестикциялық (эндомиокардтық фиброз) деп аталатын түрлері бар. Екінші ретті кардиомиопатияның дамуы: 1) улану (алкогольмен, этиленгликольмен, ауыр металдардың тұздарымен улану уремия, т.б), 2) инфекциялар (вирустық инфекциялар, сүзек, триопаносомоз – Шигас ауруы, трехеннеллез, т.б), 3) тұқымқуалайтын (тезаурисмоздар, амилоидоз бен гиалиноз) және жүре болатын заталмасулық аурулар (подогра, тиреотоксикоз, гиперпаратиреоз, авитаминоз, электролиттер мен стероидтар алмасуының бұзылуы), 4) асқорыту жүйесінің аурулары (сіңіру бұзылатын синдром, панкреатит, бауыр циррозы, т.б.) себеп болады.
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 15 мин (33,5%)

1. Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру, талқылау

2. Тақырып бойынша макро және микро препараттармен жұмыс істеу

Макропреарат:

А) «Жүректің инфаркты» макропрепараттың сипаттамасын жазу.

Микропрепарат:

А) «Миокард инфаркты» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 5 мин (10,5%)

Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

1. Эндокардиттің анықтамасы

2 Миокрадиттің анықтамасы.

3 Эндокардит, этиологиясы, патогенезі,

4 Миокардиттің этиологиясы, патогенезі, патологиялық анатмоиясы.

5 Эндокардиттің патологиялық анатмоиясы.

6 Миокардиттің патологиялық анатомиясы.

7. Жүрек қан тамыр жүйесі аурулары ішінде атеросклероздың алатын орны.

8. Атеросклероздың анықтамасы.

9. Атеросклероздың патологиялық анатомиясы мен морфогенезі.

10. Атеросклероздың этио- патогенезі.

11. Атеросклероздың клинико- морфологиялық түрі, асқынуы және ақыр соңы.

12. Кардиосклероздың дың анықтамасы.

13. Кардиосклероздың этио- патогенезі.

14. Кардиосклероздың патологиялық анатомиясы.

15. Кардиосклероздың асқынуы, ақыр соңы.

Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

3. 
   Сабақ түрі: Тәжірибелік.
   
4. 
   Сабақтың мақсаты:
   

• 
  Оқыту: Тақырыпты білу клиникалық кафедраларда жүрек қан тамыр жүйесі мен ревматизмдік ауруларды оқып үйрену үшін қажет. Тәжірбиелік жұмысында олар секциялық бақылауда клинико-анатомиялық талдау жасау үшін қажет.
  

• 
  Тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және олардың сыртқы көрінісі (халат пен колпак) талапқа сай болуы тиіс
  

• 
  Дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1-2 т. – Алматы, «Білім», 2008.

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

Қосымша:

орыс тілінде:

1. Струков А.И., Серов В.В. Патологическая анатомия. Учебник. – 1995

2.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

3.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

4.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.
8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

Өтілген сабақ бойынша оқушылардың теориялық білімін ауызша сұрақ – жауап

күйінде тексеру.
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 14 мин (31%)

Ревматизмдік аурулар

Дәнекер ткань жүйесінің аурулары қазір ревматизмдік аурулар деп аталатын болды. Бұдан біраз жылдар бұрын олар коллагеноздар [Клемперер П.,1942] деп аталатын. Бұл атау олардың мәндік мазмұнын дұрыс бейнелемейді. Ревматизмдік арулар дәнекер ткань мен тамырлар жүйесін және иммундық гомеостазды зақымдайды. Сондықтан оларды дәнекер тканьнің иммунитетті зақымдайтын аурулар деп те атайды. Бұл топқа ревматизм, ревматоидтық артрит, Бехтеров ауруы,жүйелік қызыл ноқта(системная красная волчанка), жүйелік склеродермия, түйіншекті периартериит және дерматомиозит жатады.

Ревматизмдік аурулардың даму барысында дәнекер ткань жүйесі өршімелі ыдырап (дезорганизация), мынадай 4 фазадан өтеді: мукоидты ісіну, фибриноидтық өзгерістер, клеткалы қабыну және склероз. Бұл сырқаттардың ағымын созылмалы және толқымалы.

Ревматизм (Сокольский –Буйо ауруы) – қайта- қайта асқынып (рецедив), бәсеңдеп (ремиссия) отыратын, ағымы толқымалы, негізінен жүрек пен тамырлар жүйесін зақымдайды, инфекциялы- аллергиялық сырқат. Ол үнемі асқынып, бәсеңдеп, көптеген айларға, тіпті жылдарға созылуы мүмкін; кейде білінбей де дами береді.

Микропрепарат:

А) «жүрек эндокарды» препартаттың микроскопиялық зерттеуі

3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау

1. Ревматизм ауруы туралы түсінік.

2. Ревматизм ауруының жіктелуі.

3. Ревматизм ауруы этиологиясы, патогенезі.

морфогенезі.

4. Ревматизмнің морфологиялық көрінісі.

5. Ревматизмдік аурудың асқынуы және өлім себебі.

13. Сабақты қорытындылау: 1 мин (2%)
Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.
14. Үйге тапсырма беру: 1 мин (2%)

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

• 
  Оқыту: Тақырыпты білу клиникалық кафедраларда жүрек қан тамыр жүйесі мен ревматизмдік ауруларды оқып үйрену үшін қажет. Тәжірбиелік жұмысында олар секциялық бақылауда клинико-анатомиялық талдау жасау үшін қажет.
  

• 
  Тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және олардың сыртқы көрінісі (халат пен колпак) талапқа сай болуы тиіс
  

• 
  Дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1- 2 т. – Алматы, «Білім, 2008».

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

3.Струков А.И., Серов В.В. Патологиялық анатомия «Қазақ тіліне аударған М. Т. Айтқұлов» – Ақтөбе 2010. ІІІ кітап.

4. Митрофаненко В., Алабин И. «Основы патологии: учебник». –М., 2011.

208с.

400с.

1.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

2.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

3.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.

4.Федюкович Н.И. «Анатомия и физиология человека». 2010.


8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

Өтілген сабақ бойынша оқушылардың теориялық білімін ауызша сұрақ – жауап

күйінде тексеру.
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 14 мин (31%)

Жүйелік қызыл ноқта (Либман- Сакс ауруы)- айқын бейнелі аутоиммундану дамып, негізінен терінің, тамырлар мен бүйректердің дәнекер ткані зақымдалатын, жедел және созылмалы ағымды сырқат. Жүйелік қызыл ноқта (ЖҚН ) жас әйелдерге тән ауру; олар бұл кеселге ұшырағандарың 90%-ға жуғын қамтиды. Дегенмен, бұл сырқат балалар мен егде әйелдерге де, кейде ер адамдарда да байқалады.

Этиологиясы. Қазір ЖҚН – нің вирустық этиологиясын дәлелдейтін деректер көп. Электронды микроскоппен зерттегенде эндотелий клеткаларынан, лимфоциттер мен тромбациттерден вирус тәрізді қосымша заттар табылған. ЖҚН –мен сырқаттардан және олардыі олардың туыстарынан үздіксіз дамитын вирустық инфекцияға тән лимфоцитті улағыш антиденелер (лимфоциттоксицеский антитела) және қосспиральді (вирустық ) РНҚ –ға қарсы бағытталған антиденелер анықталған. Сондай-ақ, ЖҚН-мен сырқаттанған кезде қан айналымында қызылша, қызамық (краснуха) пен парагрипп вирустарына және парамиксовирустар тобына жататын РНҚ-лы басқа да вирустарға қарсы антиденелердің титрі жоғары болады. Дегенмен, ЖҚН кезіндегі вирустық инфекция клеткалық иммунитет тапшылығының салдары ретінде дамиды дейтін де көзқарас бар. Тұқымқулайтын бейімділікке де зор мән беріліп жүр.

Жүйелік склеродермия

Жүйелік склеродермия(өршімелі жүйелік склероз) – негізінен терінің дәнекер тканін зақымдап, ішкі ағзалардыда шарпитын созылмалы ағынды сырқат.

Дерматомиозит - басты клиника- морфологиялық бейнесі көлденең жолақты бұлшықеттер жүйесінің зақымдалуына негізделіп, біріңғай салалы бұлшықеттермен теріні шамалы ғана зақымдайтын ревматизмдік сырқат. Кейде ол теріні мүлде зақымдамайды, онда бұл ауру полиомиозит деп аталады. Дерматомиозитпен және полиомиозитпен жас шамасы әртүрлі адамдар, көбіне әйелдер сырқаттанады.

1. Тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру, талқылау

2. Тақырып бойынша макро және микро препараттармен жұмыс істеу

Микропрепарат:

А) «Синовиалды қабықша» препартаттың микроскопиялық зерттеуі
3. Микро – препараттардың суретін сурет дәптерге салып, талқылау
12. Жаңа тақырыпты бекіту: 5 мин (10,5%)
Оқушының жаңа тақырыпты меңгеру дәрежесін ауызша сұрау арқылы бағалау.

Бақылау сұрақтары.

1. Жүйелік қызыл ноқта туралы түсінік.

2 Жүйелік склеродермия туралы түсінік

3. Жүйелік қызыл ноқта этиологиясы,патогенезі.

4. Жүйелік склеродермия этиологиясы, патогенезі.морфогенезі

5. Синовийлық қабықшалар ауруы туралы түсінік.

6. Жүйелік қызыл ноқта, жүйелік склеродермия, синовийлық қабықшалардың асқынуы.
13. Сабақты қорытындылау: 1 мин (2%)

Әр оқушы тапсырманы орындау барысындағы теориялық сұрақтарға берген жауаптарына, орындаған тапсырмалардың нәтижесіне, белсенділігіне сәйкес бағаланады.

Оқушыларды келесі тақырыпқа өз бетінше дайындалуға ынталандыру, бағыт – бағдар беру. Қолданылатын әдебиеттер мен таныстыру.

• 
  Оқыту: Тақырыпты білу клиникалық кафедраларда бронхиттер және пневмонияларды оқып үйрену үшін және тәжірбиелік жұмысында клинико-морфологиялық талдау жасау үшін қажет.
  

• 
  Тәрбиелік: Оқушылардың патриоттық сезімін ояту, адамгершілікке және олардың сыртқы көрінісі (халат пен колпак) талапқа сай болуы тиіс
  

• 
  Дамыту: Оқушылардың жан – жақты ойлану қабілетінің ой - өрісін дамыту,
  

Инновациялық технологияларды қолдана білуді үйрету.

құрылғы.

1.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. 1-2 т. – Алматы, «Білім», 2008.

2.Ахметов Ж.Б. Патологиялық анатомия. -Алматы , 2004.

Қосымша:

орыс тілінде:

1. Струков А.И., Серов В.В. Патологическая анатомия. Учебник. – 1995

2.Аверьянов П.Ф. «Основы общей патологии». 2008.

3.Ремизов И.В. «Основы патологии». 2009.

4.Серов В.В., Пальцев М.А., Ганзен Т.Н. Руководство к практическим занятиям по патологической анатомии. –М., 1998.


8. Ұйымдастыру кезеңі: 2 мин (5,5%)

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

Өтілген сабақ бойынша оқушылардың теориялық білімін ауызша сұрақ – жауап

күйінде тексеру.