Тарих және құқық факультетінің деканы А. А

Кафедрада болу уақыттары: сенбі 12.00 ден 15.00с. № 417 кафедра

Бұл пән 2 семестрде оқылады.Пәннің жалпы көлемі 135 сағат. Оның ішінде 30 сағат дәріс, 15 сағат семинарлық (практикалық) сабақ және 90 сағат оқытушымен бірге өзіндік жұмысқа қарастырылған.

Пәннің мақсаты: шет елдердің конституциялық құқығын білу.

Пәннің міндеттері:

- шет елдердің конституциялық жүиелердің негізін білу;

• 
  тарихи даму заңдылықтарын ашу;
  
• 
  зерттеу жұмысына дағдыларын дамыту;
  
• 
  негізгі проблемаларды қысқаша білу.
  

Пәнді оқыту нәтижесінде студенттерде мынадай дағдылар болуы тиіс:

• 
  шет елдердің конституциялық жүиесі туралы түтастай көзқарас қалыптастыру;
  
• 
  мемлекеттік және құқықтық құбылыстар дамуының жалпы әрі ерекше заңдылықтар туралы көзқарас қалыптастыру.
  

• 
  шет елдердің конституциялық жүиесі туралы;
  
• 
  ірі елдерде мемлекеттік және құқықтық құбылыстар дамуының жалпы әрі ерекше заңдылықтар туралы.
  

Осы пәнді меңгеру үшін төмендегі пәндерді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар қажет: конституциялық даму заңдылықтарыын; жалпы тарих бойынша мектеп курс көлемінде тарихи жиынтығын; құқық және мемлекеттің дамуының негізгі кезеңдерін.

Пәнді меңгеру кезінде алынған білім, икемділік және машықтар келесі пәндерді меңгеру үшін қажет:

-ҚР Конституциялық құқығы;

- Халықаралық құқық;

- Мемлекет және құқық теориясы;

-Саяси- құқықтық ілімдер тарихы;

-Шет елдердің мемлекет және құқықтың жалпы тарихы.

8 Тақырыптық жоспар

Студенттерді шет елдердің конституциялық құқығы ғылымының негізгі теориялық жақтарымен, адам және азаматтың құқықтық жағдайының негіздерімен, өзге елдердің мемлекеттік билік органдарының жүйесімен, сайлау құқығы мен сайлау жүйесінің негізгі , азаматтық инититуттарының құқықтық негіздерімен таныттыру,оқып білу.

1 Шет елдердің конституциялық құқығы ғылым және оқу пәні ретінде. Конституциялық құқықтың пәні.

2 Шет елдердің конституциялық құқығының қайнар көздері, олардың түрлері мен ерекшеліктері.

3 Шет елдердің конституциялық құқығы оқу курсының жүйесі. Оның құқық саласының мамандары үшін маңыздылығы.

1 Конституция - шет елердің конституциялық құқығының негізгі қайнар көзі ретінде. Конституция түсінігі және мәні.

2 Шет елдердегі конституцияларды қабылдау тәртіптері. Конституциялық қадағалау.

3 Конституциялық қадағалау органдарының қалыптасу тәртібі. Конституциялық қадағалауды жүзеге асыру нысандары.

1 Шет елдердегі мемлекеттердің нысандарының сан түрлілігі, олардың себептері.

2 Басқару нысандары. Монархия, түсінігі және мәні түрлері.

3 Мемлекеттік құрылым нысандары, олардың жіктелуі. Мемлекеттік құрылым және ұлттық белгі. Унитарлық мемлекет, түсінігі мен белгілері.

4 Шет елдердегі саяси режимдер түсінігі және түрлері.
4 - тақырып. Шет елдердегі саяси партиялар және саяси жүйелер.

1 Шет елдердегі саяси партиялар, олардың міндеттері мен функциялары. Партия және мемлекеттік ақпарат. Көппартиялылық және оның себептері. Саяси партиялардың қызметін құқықтық реттеу, социал демократиялық партия.

2 Шет елдердегі саяси партиялардың ұйымдастырушылық құрылымының негізгі түрлері.

3 Шет елдердің саяси жүйелері.

4 Кәсіптік одақтар мен олардың міндеттері.
5 - тақырып. Шет елдердегі сайлау құқығы және сайлау жүйелері.

1 Сайлау құқығының түсінігі мен қағидалары.

2 Сайлау үрдісінің сатылары.

3 Сайлау жүйелерінің түсінігі мен түрлері.

4 Референдум.
6 - тақырып. Шет елдердегі адам және азаматтың құқықтық мәртебесінің негіздері.

1 Шет елдердегі тұлға, қоғам және мемлекет.

2 Шет елдердегі конституциялық құқықтары мен бостандықтары. Олардың жіктелуі. Әлеуметтік, экономикалық құқықтар. Саяси құқықтар мен бостандықтар. Жеке бостандықтар.

3 Азаматтардың міндеттері. Шет елдердегі құқықтар мен бостандықтарды қорғауды қамтамасыз ету тәртібі. Құқықтар мен бостандықтардың конституциялық және соттық кепілдіктері.

1 Шет мемлекеттің органдарының түрлері мен олардың жіктелуі. «Биліктің бөліну» теориясы.

2 Мемлекет басшысы түсінігі мен мемлекет механизиміндегі орны.

3 Президент. Президенттің құқықтық тәртібі. Президентті сайлау тәртібі. Төте, жанама, көп сатылы сайлаулар.

1 Парламент – шет елдердегі жоғарғы өкілді орган. Оның мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны.

2 Шет елдердегі Парламенттердің нысанының сан түрлілігі. Парламенттің құрамы.

3 Парламенттердің қалыптасу тәртібі, оның құрылымы. Парламенттің өкілеттіліктері.

1 Үкіметтің мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны.

2 Үкіметтің қалыптасу тәртібі және құрылымы.

3 Үкіметтің құзіреті мен оның функциялары.

1 Сот билігінің ерекше белгілері.

2 Сот жүйелерін ұйымдастыру мен қызметінің конституциялық-құқықтық негіздері.

3 Сот жүйесі мен өндірісінің түрлері.

4 Конституциялық бақылау мен конституциялық юстиция.

11 - тақырып. Шет елдердегі жергілікті басқару мен өзін-өзі басқару органдары.

1 Шет елдердегі әкімшілік-аумақтық бөлініс.

2 Жергілікті мемлекеттік органдар түрлері. Жергілікті органдар жүйесі. Жергілікті басқару мен өзін-өзі басқару органдарының қызметін ұйымдастыру тәртібі. Олардың өкілеттіліктері мен құрылымы.

3 Мемлекеттің орталық және жергілікті органдарының арақатынасы.

1 АҚШ Конституциясы, оның сипаттамасы.

2 АҚШ-тың мемлекеттік билік органдар жүйесі, олардың құқықтық мәртебесі.

3 Тұлғаның құқықтық мәртебесі.

4 АҚШ сот жүйесі.
13 - тақырып. Ұлыбританияның конституциялық құқығының негіздері

1 Ұлыбританияның конституциялық актілерінің ерекшеліктері.

2 Тұлғаның құқықтық мәртебесінің негіздері.

3 Мемлекеттік билік органдарының жүйесі, олардың құқықтық мәртебесі.

4 Ұлыбританияның сот билігі.
10.2 Тәжірибелік сабақтардың мазмұны

1 - тақырып. Шет елдердің конституциялық құқығының пәні, қайнар көздері және жүйесі.

1 Шет елдердің конституциялық құқығы ғылым және оқу пәні ретінде. Конституциялық құқықтың пәні.

2 Конституциялық құқықтың қатынастар, олардың субъектілерінің құқықтық ерекшеліктері мен қабілеттіліктерінің құқықтық жағдайлары.

3 Шет елдердің конституциялық құқығының қайнар көздері.

4 Шет елдердің конституциялық құқығы оқу курсының жүйесі және оның даму тенденциясы.

2 - тақырып. Шет елдердің конституциялары.

1 Конституция - шет елердің конституциялық құқығының Қазақстан Республикасының Конституциялық құқығынан ерекшелігі және ұқсастықтары. Заңды және нақты конституциялар.

2 Шет елдердегі және Қазақстан Республикасында конституцияны қабылдау тәртіптері. Конституциялық қадағалау.
3 - тақырып. Шет елдердегі басқару нысандары.

1 Шет елдердегі мемлекеттердің нысандарының сан түрлілігі, олардың себептері.

2 Басқару нысандары

3 Мемлекеттік құрылым нысандары.

4 Шет елдердегі саяси режимдер.

4 - тақырып. Шет елдердегі саяси партиялар және саяси жүйелер.

1 Шет елдердегі саяси партиялар.

2 Партия түсінігі.

3 Шет елдердің саяси жүйелері.

4 Кәсіптік одақтар мен олардың міндеттері.
5 - тақырып. Шет елдердегі сайлау құқығы және сайлау жүйелері.

1 Сайлау құқығының түсінігі мен қағидалары.

2 Сайлау үрдісінің сатылары.

3 Сайлау жүйелерінің түсінігі мен түрлері.

4 Референдум.
6 - тақырып. Шет елдердегі адам және азаматтың құқықтық мәртебесінің негіздері.

1 Шет елдердегі және Қазақстандағы тұлға, қоғам және мемлекет.

2 Шет елдердегі конституциялық құқықтары мен бостандықтар және оны басты ерекшеліктері.

3 Азаматтардың міндеттері.

1 «Биліктің бөліну» қағидасының өзара байланысы.

2 Мемлекет басшысы түсінігі мен мемлекет механизиміндегі орны.

3 Президент. Президенттің құқықтық тәртібі. Президентті сайлау тәртібі. Төте, жанама, көп сатылы сайлаулар.

1 Парламент – шет елдердегі жоғарғы өкілді орган.

2 Қазақстан Республикасының Праламентімен салысытра отырып құқықтық мәнін ашу.

2 Шет елдердегі Парламенттердің нысанының сан түрлілігі.

3 Парламенттердің құрылу ерекшеліктері.
9 - тақырып. Шет елдердегі Үкімет.

1 Үкіметтің мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны және оның құқықтық табиғаты.

2 Үкіметтің қалыптасу тәртібі және құрылымы.

3 Үкіметтің құзіреті мен оның функциялары.

1 Сот билігінің ерекше белгілері.

2 Сот жүйелерін ұйымдастыру қағидалары.

3 Сот жүйесі мен өндірісінің түрлері.

4 Конституциялық бақылау мен конституциялық юстиция.
11 - тақырып. Шет елдердегі жергілікті басқару мен өзін-өзі басқару органдары.

1 Шет елдердегі әкімшілік-аумақтық бөлініс түсінігі және оның құрылу ерекшеліктері.

2 Жергілікті органдар жүйесі.

3 Мемлекеттің орталық және жергілікті органдарының арақатынасы.

1 АҚШ Конституциясы, оның сипаттамасы.

2 АҚШ-тың мемлекеттік билік органдар жүйесі, олардың құқықтық мәртебесі.

3 АҚШ сот жүйесі.

1 Ұлыбританияның конституциялық актілерінің ерекшеліктері.

2 Тұлғаның құқықтық мәртебесінің негіздері.

3 Ұлыбританияның сот билігі.

1 Шет елдердің конституциялық құқығы ғылым және оқу пәні ретінде. Конституциялық құқықтың пәні.

2 Конституциялық құқықтың қатынастар, олардың субъектілері.

3 Шет елдердің конституциялық құқығының қайнар көздері, олардың түрлері мен ерекшеліктері.

4 Шет елдердің конституциялық құқығы оқу курсының жүйесі. Оның құқық саласының мамандары үшін маңыздылығы.
2 - тақырып. Шет елдердің конституциялары.

1 Конституция - шет елердің конституциялық құқығының негізгі қайнар көзі ретінде. Конституция түсінігі және мәні. Олардың түрлері: жазылған және жазылмаған. Тұрақты және уақытша.

2 Шет елдердегі конституцияларды қабылдау тәртіптері. Конституциялық қадағалау.

3 Конституциялық қадағалау органдарының қалыптасу тәртібі. Конституциялық қадағалауды жүзеге асыру нысандары. Конституциялық қадағалау органдарының шешімдерінің заңдық табиғаты.

1 Шет елдердегі мемлекеттердің нысандарының сан түрлілігі, олардың себептері.

2 Басқару нысандары. Монархия, түсінігі және мәні. Негізгі белгілері. Парламенттік монархия оның белгілері.

3 Мемлекеттік құрылым нысандары, олардың жіктелуі. Мемлекеттік құрылым және ұлттық белгі. Унитарлық мемлекет, түсінігі мен белгілері.

4 Шет елдердегі саяси режимдер түсінігі және түрлері. Демократиялық (либералдық) режим, оның түсінігі мен түрлері. Авторитарлық режим (диктаторлық),оның түсінігі мен белгілері. Авторитарлық режимдредің түрлері.
4 - тақырып. Шет елдердегі саяси партиялар және саяси жүйелер.

1 Шет елдердегі саяси партиялар, олардың міндеттері мен функциялары. Партия және мемлекеттік ақпарат. Көппартиялылық және оның себептері. Саяси партиялардың қызметін құқықтық реттеу, социал демократиялық партия.

2 Шет елдердегі саяси партиялардың ұйымдастырушылық құрылымының негізгі түрлері.

3 Шет елдердің саяси жүйелері.

4 Кәсіптік одақтар мен олардың міндеттері.
5 - тақырып. Шет елдердегі сайлау құқығы және сайлау жүйелері.

1 Сайлау құқығының түсінігі мен қағидалары.

2 Сайлау үрдісінің сатылары.

3 Сайлау жүйелерінің түсінігі мен түрлері.

4 Референдум.
6 - тақырып. Шет елдердегі адам және азаматтың құқықтық мәртебесінің негіздері.

1 Шет елдердегі тұлға, қоғам және мемлекет. Азаматтылық пен бодандық, оны алу және тоқтату тәртіптері.

2 Шет елдердегі конституциялық құқықтары мен бостандықтары. Олардың жіктелуі. Әлеуметтік, экономикалық құқықтар. Саяси құқықтар мен бостандықтар. Жеке бостандықтар.

3 Азаматтардың міндеттері. Шет елдердегі құқықтар мен бостандықтарды қорғауды қамтамасыз ету тәртібі. Құқықтар мен бостандықтардың конституциялық және соттық кепілдіктері.

1 Шет мемлекеттің органдарының түрлері мен олардың жіктелуі. «Биліктің бөліну» теориясы.

2 Мемлекет басшысы түсінігі мен мемлекет механизиміндегі орны.

3 Президент. Президенттің құқықтық тәртібі. Президентті сайлау тәртібі. Төте, жанама, көп сатылы сайлаулар.

1 Парламент – шет елдердегі жоғарғы өкілді орган. Оның мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны.

2 Шет елдердегі Парламенттердің нысанының сан түрлілігі. Парламенттің құрамы.

3 Парламенттердің қалыптасу тәртібі, оның құрылымы. Парламенттің өкілеттіліктері.

1 Үкіметтің мемлекеттік органдар жүйесіндегі орны.

2 Үкіметтің қалыптасу тәртібі және құрылымы.

3 Үкіметтің құзіреті мен оның функциялары.

1 Сот билігінің ерекше белгілері.

2 Сот жүйелерін ұйымдастыру мен қызметінің конституциялық-құқықтық негіздері.

3 Сот жүйесі мен өндірісінің түрлері.

4 Конституциялық бақылау мен конституциялық юстиция.
11 - тақырып. Шет елдердегі жергілікті басқару мен өзін-өзі басқару органдары.

1 Шет елдердегі әкімшілік-аумақтық бөлініс.

2 Жергілікті органдар жүйесі. Жергілікті мемлекеттік органдар түрлері. Жергілікті басқару мен өзін-өзі басқару органдарының қызметін ұйымдастыру тәртібі. Олардың өкілеттіліктері мен құрылымы.

3 Мемлекеттің орталық және жергілікті органдарының арақатынасы.

1 АҚШ Конституциясы, оның сипаттамасы.

2 АҚШ-тың мемлекеттік билік органдар жүйесі, олардың құқықтық мәртебесі.

3 Тұлғаның құқықтық мәртебесі.

4 АҚШ сот жүйесі.
13 - тақырып. Ұлыбританияның конституциялық құқығының негіздері

1 Ұлыбританияның конституциялық актілерінің ерекшеліктері.

2 Тұлғаның құқықтық мәртебесінің негіздері.

3 Мемлекеттік билік органдарының жүйесі, олардың құқықтық мәртебесі.

4 Ұлыбританияның сот билігі.

10.4 Студенттердің аудиториялық сабақтардан тыс дайындалатын тақырыптарының тізімі

1-тақырып. Франция конституциялық құқығының негіздері.

2-тақырып. Германия конституциялық құқығының негіздері.

3-тақырып. Қытай конституциялық құқығының негіздері.

4-тақырып. Жапония конституциялық құқығының негіздері.

5-тақырып. Иран конституциялық құқығының негіздері.

6-тақырып. Түркия конституциялық құқығының негіздері.

7-тақырып. Корея конституциялық құқығының негіздері.

8-тақырып. Еуропалық одақ құқығы.

9-тақырып. Шет елдердегі заң шығару үрдісі.

10-тақырып. Жаңа шет елдк федерациялар.

11-тақырып. Шет елдердегі қоғамдық бірлестіктер.

Егер Сіз барлық сабақтарға қатысып,барлық тапсырмаларды орындасаңыз Сізге ең жоғарғы балл беріледі.

Сабақта белсенділік үшін 2 балл беріледі, ал дайындықсыз келсеңіз 0 балл болады.

Семестр бойынша 2 рет межелік рейтинг өткізіледі. 50 балдан аз алған студант емтиғанға жіберіледі.Егер межелік бақылауды тапсырмасаңыз онда 0 балл болып есептеледі.

Емтихан ауызша тапсырылады. Қорытынды баға мына формула бойынша шығарылады:

Р1+Р2

2

Р1, Р2, Э – 1-2 межелік бақылауда алынған балдар саны.

1 Қазақстан Республикасының Конституциясы. Алматы: «Жеті Жарғы», 1995.

2 1998 жылдың 7 қазанындағы «Қазақстан Республикасының Конституциясына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы. (Казахстанская правда, 8 октября 1998).

3 Конституции государств Восточной Европы: Учеб. И справ. Пособие / Отв. ред. Д.А. Ковачев. – М.: Изд. Группа НОРМА-ИНФРА, 1996.

4 Конституции государств Европейского Союза. - М.: Изд. Группа НОРМА-ИНФРА, 1999.

5 Конституции зарубежных государств: США, Великобритания, Франция, Германия, Италия, Япония, Канада. Учеб. пособие / Сост. В.В. Маклаков. -М.: БЕК, 1996.

6 Конституции зарубежных стран. – М. Юрид. лит. 1997.

7 Конституции зарубежные государств. -М.:БЕК. 2000.

8 Современные зарубежные конституции. – М. Юрид. лит. 1997.

9 США: Конституция и законодательные акты. / Под ред. Жидкова О.А.-М., 1993.

10 Испания: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

11 Италия: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

12 Французская Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

13 Китайская Народная Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1999.

14 Австрийская Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1986.

15 ФРГ: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1991.

16 Конституция Российской Федерации. М. Юрид. лит., 1993.

17 Конституция Федеративной Республики Бразилии. // Право и жизнь.и 1998. №16.

18 Конституции социалистических государств. –М., 1987. Т.1.

19 Новые Конституции стран СНГ и балтии. –М., 1997.

20 Конституции 16 стран мира. Алматы. Жеты-жаргы, 1995.
12.2 Нормативтік құқықтық актілер

21 Австрийская Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1986.

22 Испания: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

23 Италия: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

24 Конституции 16 стран мира. Алматы. Жеты-жаргы, 1995.

25 Конституция Российской Федерации. М. Юрид. лит., 1993.

26 Китайская Народная Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1999.

27 Қазақстан Республикасының Конституциясы. (1998 жылдың 7 қазанындағы «Қазақстан Республикасының Конституциясына енгізілген өзгерістер мен толықтырулар туралы» Қазақстан Республикасының Заңын қоса).

28 Современные зарубежные конституции. – М. Юрид. лит. 1997.

29 США: Конституция и законодательные акты. / Пер. С англ. В.И. Лафитский: Под ред. Жидкова О.А.-М., 1993.

30 Французская Республика: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1998.

31 ФРГ: Конституция и законодательные акты М. Прогресс. 1991.

32 Абельдинов А.К., Копабаев О.К. Конституционное право зарубежных стран. Алматы: «Жеті жарғы», 1997.

33 Алексеев С.С. Теория права. Юридическая литература. 1993.

34 Арановский К.В. Государственное право зарубежных стран. М., 1998.

35 Барнашев А.М. теория разделения властей: становление, применение. Томск. Изд.-во ТОМД ун-та. 1988.

36 Баренбойм Ж.М. Три тысячи лет доктрины разделения властей. Суд. Сьютера. М. 1996.

37 Башиев Ж.М. Судебная защита конституции. Алматы: Жеті жарғы. 1994.

38 Боботов С.В. Конституционная юстиция (сравнительный анализ). М.: ИЧП ЕАВ, 1994.

39 Богданова Н.А. Конституционное право (общая часть). Учебное пособие в двух частях. М.: Юрид. колледж. МГУ, 1996.

40 Божқараұлы А. Шетел конституциялық құқығы. Қарағанды: 2005.

41 Государственное право зарубежных и развивающихся стран. М.: Юридическая литература. 1989.

42 Давид Р., Жофре-Спинози К. Основные правовые системы современности. М. Международные отнашения. 1996.

43 Евдокимов В.В. Партии в политической системе буржуазного государства. Свердловск, 1990.

44 Иностранное конституционное право. (конституции зарубежных государств). / Под ред. В.В. Маклакова. М., 1996.

45 Казлова Е.И., Кутафин О.Е. Еонституционное право Росии. М. Юрист, 1999.

46 Конституционное право зарубежных стран: Учебное пособие. М., 1997.

47 Конституционное право России. Сборник методических материалов. М., 1999.

48 Конституционное (государственное) право зарубежных стран. Учебник Общая часть. М.: БЕК. 1996.

49 Конституционное право: восточноевропейское обозрение. Москва: МО РНФ. 1995. №12 (11).

50 Конституционное (государственное) право зарубежных стран. Том 2. / Под ред. Б.А. Страшуна. М., 1993.

51 Конституционное (государственное) право зарубежных стран. Том 2. / Под ред. Б.А. Страшуна. М., 1995.

52 Қопабаев Ө.Қ. Шет елдердің конституциялық құқығы. Алматы: «жеті жарғы», 1998.

53 Маклаков В.В. Парламент стран-членов Европейского Союза. М. ИНИОН РАН, 1994.

54 Мишин А.А. Конституционное (государственное) право зарубежных стран. М., 1996.

55 Михалева Н.А. Конституционное право зарубежных стран СНГ. М.: Юрист, 1999.

56 Момер Ф. Конституционная защита прав и свобод личности. М. Прогресс-Универс., 1993.

57 Овсепян Ж.И. Судебный конституционный контроль в зарубежных странах. Правовая защита конституции. Ростов на Дону: Литература-Д, 1992.

58 Сахаров Н.А. Институт президентства в современном мире. М. Юридическая литература, 1994.

59 Страшун Б.Н. Конституционное право зарубежных стран. М. Юрист. 1999.

60 Чиркин В.Е. Очерки праламентского права. М. ИГП РАН, 1993.