Закон сингармонизма. Ударение. 5 сабақ. Қазақстан қалалары

10. 
    Класс
    

1. 
   Астананың ежелгі аты - Ақмола. (Древнее название Астаны - Акмола). Ол Есіл өзенінің бойында орналасқан. (Она расположена на берегах реки Ишим). Астанана Торғай, Көкшетау, Павлодар, Жезқазған және Қарағанды облыстарымен көрші орналасқан. (Она расположена по соседству с Торгайской, Кокшетауской (Акмолинской), Павлодарской, Жезказганской и Карагандинской областями). Астананада 25 қабатты «Интерконтиненталь» қонақ үйі, екі стадион, Когресс-холл, мәдениет және демалыс саябағы бар. (В Астане есть 25-этажная гостиница «Интерконтиненталь», два стадиона, Когресс-холл, парк культуры и отдыха). Мұнда үш жүздің төбе билеріне ескерткіш орнатылған. (Здесь установлен памятник верховным биям трех жузов). 10 маусымда 1998 жылы Астананың презентациясы болды. (10 июня 1998 года состоялась презентация Астаны).
   
2. 
   Семей – Қазақстанның ірі, мәдениеті өркендеген қалаларының бірі. (Семипалатинск – один из крупных городов Казахстана с развитой культурой).
   

3. 
   Алматы – саяси, экономикалық және мәдени орталық. (Алматы – политический, экономический и культурный центр). Халқы 1,5 миллионнан асады. (Население превышает 1,5 миллиона). Кіші Алматы өзенінің бойында 1854 жылы қаланған, оның бұрынғы аты – Верный. (Основан на берегу реки Малая Алма-Атинка в 1854 году, прежнее название – Верный). 1929 жылдан Алматы – Қазақстанның астанасы болды. (В 1929 году Алматы стала столицей Казахстана). Сол жылы Алматыға алғашқы пойыз келді. (В том же году в Алматы пришел первый поезд). Қалада театрлар, кинотеатрлар, мәдениет сарайлары, саябақтар бар. (В городе есть театры, кинотеатры, дворцы культуры, парки). Алматының іргесінде дүние жүзіне белгілі биік таудағы мұз айдыны –«Медеу» бар. (Близ Алматы высоко в горах есть всемирно известный каток «Медео»).
   

1. 
   Астана туралы диалог
   

• 
  Астананың ежелгі аты не?
  

• 
  Оның аты Ақмола болған.
  

• 
  Ол қайда орналасқан?
  

• 
  Ол Есіл өзенінің бойында орналасқан, Торғай, Ақмола, Павлодар, Жезқазған және Қарағанды облыстарымен көрші.
  

• 
  Астана қаласы туралы айтып берші.
  

• 
  Онда көптеген әдемі ғимараттар салынды: «Интерконтиненталь» қонақ үйі, Когресс-холл, «Хан шатыр», «Байтерек», көптеген бизнес орталықтары, тағы басқа заманға сай үйлер. Мәдениет, спорт кешендері және демалыс орындары бар.
  

• 
  Менің Астанада тұрғым келеді.
  

2. 
   Семей туралы диалог
   

• 
  Сен Семейде болдың ба?
  

• 
  Иә, болдым. Ол туралы айтып берейін бе?
  

• 
  Айтып берші.
  

• 
  Семей патша үкіметінің ресми құжаттарында «Тас мешіт» деген атпен XVI ғасырдың басынан белгілі болған.
  

Семейдің Жеті шатыр сарайлары Бұқар мазарларының стилімен салынған.

• 
  Сонымен, Семей – Қазақстанның ірі, мәдениеті өркендеген қалаларының бірі болғаны ғой?
  

• 
  Дәл солай.
  

3. 
   Алматы туралы диалог
   

• 
  Алматы туралы не білесің?
  

• 
  Алматы – саяси, экономикалық және мәдени орталық.
  

• 
  Алматының тұрғындарының саны неше?
  

• 
  Тұрғындарының саны 1,5 миллионнан асады.
  

• 
  Қай жылы Алматы Қазақстанның астанасы болды?
  

• 
  1929 жылы.
  

• 
  Алматыға қашан алғашқы пойыз келді?
  

• 
  1929 жылы.
  

• 
  Дүние жүзіне белгілі мұз айдыны –«Медеу» қайда орналасқан?
  

• 
  Алматының іргесінде биік тауда.
  

Қазақстанның әсем жерлерінің бірі – Көкшетау өңірі. (Одно из красивейших мест Казахстана – окрестности Кокшетау). Азаттық жыршыларымыз, әйгілі ақындарымыз жырлаған жер, жауынгер-батырларымыз қорғаған жер. (Земля, воспетая певцами свободы; земля, воспетая знаменитыми поэтами; земля, которую защищали воины-батыры).

1. 
   Астана Есіл өзенінің бойында орналасқан.
   
2. 
   ... ежелгі аты – Доржынкит.
   
3. 
   Верный қаласының іргетасы Кіші Алматы өзенінің бойында 1854 жылы қаланған.
   
4. 
   1929 жылы Алматыға алғашқы пойыз келді.
   

Бойында орналасқан (расположен вдоль), ескерткіш орнатылған (установлен памятник), ұлт өкілдері тұрады (живут представители народа), өзенінің бойында (на берегах реки), биік таудағы (восоко в горах).

Астана Есіл өзенінің бойында орналасқан. (Астана расположена на берегах реки Ишим). Астанада үш жүздің төбе билеріне ескерткіш орнатылған. (В Астане установлен памятник верховным биям трех жузов). Қазақстанда жүзден аса ұлт өкілдері тұрады. (В Казахстане живут представители более ста народов). Алматының іргесінде дүние жүзіне белгілі биік таудағы мұз айдыны –«Медеу» бар. (Близ Алматы высоко в горах есть всемирно известный каток «Медео»).

4-тапсырма. «Қазақстан Республикасы» деген тақырыпқа әңгіме жазыңдар.

Задание 4. Напишите рассказ на тему «Республика Казахстан».

Қазақстан Республикасы (әңгіме)

Республика Казахстан (рассказ)

Жер бетінде 230 мемлекеттің бірі – Қазақстан. (Одно из 230 государств на земле - Казахстан). Тәуелсіздігін ала сала, 1992 жылы 2 наурызда Біріккен Ұлттар Ұйымына (БҰҰ-ға) мүше болды. (Приобретя независимость, государство 2 марта 1992 года вступило в члены Организации Объединенных наций (в ООН). Ол халықаралық дәрежедегі күрделі жетістіктердің бастамасы деп санаймыз. (Считаем это началом более значимых достижений в международном плане). Содан бері талмай талаптанып алға ұмтылудамыз. (С этих пор мы не уставая стремимся вперед).