іздестіру жэне зерттеудің жалпы эдістері

Бүларға соз әдістерін қарастырғанда мысалдар келтіріледі, бірақ оларға қарағанда іздестіру (эвристикалық) эдістері кезіндегі оқушылардың белсенділігі, қойылған мэселені шешудегі ақыл, ой жэне қимыл дербестігі артық болады.

іздестіру эдісінде оқушыларды тапқырлыққа жэне логикалық тэсілдерді проблемалық бірлікте шешуге үйрету, оқу материальш мүғалімнің проблемалық баяндау идеясы байқалады.

Тэжірибемен ұштастырылған эвристикалық эңгімелесудің нақтылы мысалы ретінде мына тэжірибелерді талқылау эдісін келтіруге болады: 1. Калий иодидінің ерітіндісіне крахмал желімтіктерін қүю, озгеріс байқалмайды; 2. Хлор суына крахмал желімтіктерін қүю, ештеңе байқалмайды; 3. Калий иодидінің ерітіндісіне алдымен хлор суын, содан соң крахмал желімтіктерін қүю, кок түс пайда болады.

Зерттеу эдісінде қойылған мэселені шешкенде оқушылардың дэйектілігі арта түседі. Үлестірлік берілетін материалдармен жүмысты, химиялық тэжірибелерді оздігінен орындайды, қүралдар күрастырады, модельдер жасайды; графикалық жүмыстар және т.б. орындайды. Оқушылар эр зерттеудің жоспарын жасап, соған сәйкес іс -эрекеттерді жүзеге асырады. Ол үшін ғылыми, оқу жэне анықтама эдебиеттермен байсалды жүмыс істейді.

Жалпы айтқанда бүл эдісте мүғалімнің комегінсіз шешілетін проблемалық міндеттер мен тапсырмалар басым болады. Сондай-ақ оқушылардың эр түрлі дэрежедегі оқу-танымдық қызметін қалыптастыратын бағдарламаланған тапсырмаларды орындау тапсырылды.

Технология - грекше «шеберлік» деген ұғымды білдіреді. Осыған сэйкес педагогикалық технологияға эдіскер-ғалымдар мынадай анықтамалар берген: “Педагогикалық технология - оқытудың арнайы формаларын, эдістері мен тэсілдерін айқындайтын педагогика-психологиялық нұсқаулардың жиынтығы, педагогикалық процесті ұйымдастырудың эдістемелік аспабы (Б.Т.Лихачев)», «Оқу процесін іске асырудың мазмұндық техникасы, практика жүзінде іске асырылатын белгілі бір педагогикалық жүйенің жобасы (В.П.Беспалько т.б.)».

Жоғарыдағы анықтамаларға сүйенсек, жаңа технология дегеніміз педагогикалық шеберлікті жетілдірудің жолдары деген түйінге тоқтауьшызға болады. Жалпы оқыту технологиясы білім берудің тиімді жолдарын зерттейтін ғылым ретінде танылады.

Сабақ түсіндіру процесінде белгілі бір технологияны қолдану арқылы мұғалім жоғары нэтижеге жетуді кѳздейді.

Жаңа технологияның басты қағидаларының бірі дидактикалық ұстаным ретінде қарастырылатын жүйелілік болып саналады. Кез-келген ғылымның ѳзі, ең алдымен білімдер жүйесін құрайтындықтан, ғылымды тек жүйелі оқу нэтижесінде ғана меңгеруге болады. Сондықтан, қазірғі білім беру саласы бойынша сабақ берудің жаңа технологияларын қолданбайынша, жан-жақты шығармашылық жоғары деңгейдегі студент, болашақ мұғалім маманына қиынға соғады.

Жаңа технология мынадай негізгі үш бағыттан тұрады:

- жеке тұлғаның ерекшеліктерін ескеру;

оның адамзат жэне ѳркениет мэдениетіне деген қызығушылықтарын ескеру;

0. 
   оны тэрбие процесінің басты объектісі ретінде алып қарау. Осындай жаңа технология бағыттарын қолдану, оқып үйрену,
   

меңгеру жэне ѳмірге енгізу сабақты дамыту кезеңдері арқылы жүзеге

Жаңа оқыту жүйесін пайдалана отырып, химия пэнін оқытуды тағы да мынадай бағыттарда жүргізуғе болады:

0. 
   химия біріктірілген жүйе бойынша, яғни белгілік-таңбалық кѳрнекіліктер түрлері (“тірек сигналдары”, “тірек конспектілері”, “тірек белгілері” және “тірек таңбалары”);
   
1. 
   үжымды оқыту жүйесі;
   

0. 
   модулды оқыту жүйесі (блоктап оқытудың жетілдірілген түрі);
   

0. 
   шоғырландырып, қарқынды оқыту жүйесі;
   

0. 
   сабаққа жергілікті жер материалдарын пайдаланып оқыту;
   

0. 
   сабақты компьютерлеу жэне ақпараттандыру;
   

0. 
   химия сабағын экологияландыру;
   

0. 
   химия сабағының эксперименттік болігін кѳбейту;
   

0. 
   педагогикалық эксперимент жүргізуге баулу.
   

Жаңа технология жүйесі бойынша оқытудың жоғарыдағыдай бағьптары түрғысынан химия пэнін әдістемелеудің, яғни оның сапасын жаксартудың жаңа міндетгері қолга алынуда. Мүндай міндеттерді химия курсының мазмүнын, оқыту әдістері мен қүралдарын қайта қарап, жаңарту арқылы шешуге болады.

Біздің байқауымызша, химия пэнін оқытудың тэжірибесінде оқу материалын үсақ тақырыптарға болмей, біріктірілген жүйе бойынша оқыту және онда белгілік-таңбалық кѳрнекіліктердің түрлері “тірек сигналдары”, “тірек конспектілері”, “тірек белгілері” және “тірек таңбаларың деп жіктелетін оқу қүралдарын қолдануымызға болады.

Заман талабына сай жеке түлғаны қалыптастыруда, ғылыми білім, іскерлік, дағды жүйесі болып табылатын оқу мазмүнын, студенттің ойлау қабілетін, шығармашылығын дамыта аламыз. Студенттердің мектептен алған білімін еске түсіру арқылы игерілген материалға диафамма, ассоциация сызбанүсқасын күрастырып, жаңа сабақты ѳз бетінше игеруге ықпал жасадык. Бүл сабақта топтастыру эдісін қолдана отырып, жоспарды студенттердің оз бетінше қүруына мүмкіндік берілді. Студенттердің танымдық ізденімпаздығығын жэне пәнге деген қызығушылығын қауіпсіздікті ескере отырып, қѳрнеқі кѳрсетілетін тәжірибелерді оздері жасауға басшылық жасадық.