\\Ъ 5 И. Нугыманүлы, Ж. Ә. Шоқыбаев


Химияны оқыту эдістемесінің зерттеу эдістері жэне оның



бет4/162
Дата19.12.2023
өлшемі2.23 Mb.
#486989
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   162
Нұғманұлы учебник

Химияны оқыту эдістемесінің зерттеу эдістері жэне оның


басқа гылымдармен байланысы. Осының алдында ғана баяндалган химияны оқыту эдістемесін зерттеуді торт мэселеге топтастыруға болады.

  1. Химия не үшін оқытылады? 2.Химияда нені оқытады? 3.Химияны қалай оқытады? Химияны оқытудың нэтижесі қандай?

Бірінші сүрақтың жауабы мектеп химия курсындағы материалдарды іріктеп алу арқылы анықталады.Ол үшін химия ғылымының даму логикасы мен тарихы, теориялық және нақты материалдардың ѳзара ара қатынасы ескеріледі.
Екінші сүраққа былай жауап беруге болады: химияны оқыту әдістемесі оқушының жас ерекшеліктеріне карай оқу материалдарының мазмүнына сай қарастыруға нүсқау береді; оқу қүралдарын қалай қолдану жѳнінде үсыныс жасайды; оқушылардың оздігінен орындайтын жүмыстары мен жаттыгуларына бағыт сілтейді. Оқыту үрдісінде үғымдарды, заңдарды, теорияларды іріктеп алудың жолдарын қарастырады.

Үшінші сүрақтың жауабы оқытуға байланысты қарастырылғаны жѳн. Оқыту - мүғалімнің қызметі. Мүғалім оқушыларға химиялық білімді меңгертеді, оны ақпараттар берумен байланысты орындатады. Сонымен бірге, химияны оқыту әдістемесі - орта мектептерде химиядан сабақ беретін мүгалімдерді жоғары оқу орындарында кәсіптік мамандыққа даярлайтын оқу пэні.


Химияны оқыту әдістемесі педагогикалық ғылым және оқу пэні болғандықтан, қоғам талаптарына сай педагогика ғылымы анықтап берген жалпы орта білім беру жэне тэрбиелеудің мақсаттары мен міндеттеріне сәйкес химия пәнінің озіндік ерекшеліктеріне негізделіп қүрылады.


Химияны оқыту әдістемесі алдымен химия ғылымымен тығыз байланысты қарастырылады. Себебі, химияны оқыту әдістемесі мектеп химиясының мазмүнын анықтауда шешуші роль атқарады. Мектеп химиясы оқушыларга химия ғылымы ашқан теориялар мен заңдылықтарды, деректерді, үғымдар мен түсініктердің негізін үйретеді. Химияны оқыту әдістемесі осы гылым негіздерінің неғүрлым маңызды элементтерін, оқып-үйрену ңысандарын дүрыс таңцауга, оқу материалдарын неғүрлым түсінікті жэне еске сақтауға жеңіл де, үгымды түсінуге бағыттайды. Химияны оқыту әдістемесіне озара жақын химия гылымының бір саласы - химия тарихы. Ол химия гылымының жеке тарауларын оқытқанда - оның даму жолдары мен зандылықтарын ашуда, ғалымдардың омірі мен ғылыми еңбектерін түсіндіруде, элементтердің ашылу тарихын оқытқанда,-нақты деректермен корсетуге мүмкіндік береді.


Сондай-ақ, химияны оқыту әдістемесі ғылымы дидақтиканың заңдары мен ұстанымдарына сәйкес дамиды. Химияны оқыту эдістемесінің жүйесі мен оған қойылатын талаптар оқыту әдістерінің дидактикалық сипатталуымен тығыз байланысты. Ол психология мен физиология ғылымдарымен де байланысты, ойткені, оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкес, нақты материалдарға байланысты білім дамытыльш отырады.

Бүл мэселелерді шешу үшін химияны оқыту эдісі педагогикалық зерттеулерде кеңінен қолданылатын мына эдістерді пайдаланады: бақылау, жорамал жасау, педагогикалық эксперимент, оқу-тэрбие қүжаттарын, оқушылардың жазбаша, графикалық, техникалық жэне т.б. жүмыстарын талдау, мүғаліммен жэне оқушымен әңгімелесу, анкета алу т.б.


Химияны оқыту барысында сан алуан озгерістер болып түрады. Зерттеуші озі ықпал жасамай, табиғи қүбылыстарды қаз қалпында, эр қүбылыстың жеке боліктері арасындағы байланыстарды, олардың озге қүбылыстармен байланысын, озара қатынасын ашып береді.


Бақылаудан алынған мэліметтерге сүйеніп, ғылыми жорамалдар жасалады. Оның дүрыстығын тексеру үшін қосымша бақылаулар жүргізіледі немесе педагогикалық эксперимент қойылады. Эксперимент кезінде қүбылыс бақылаудағыдай емес, зерттеушінің жорамалына сәйкес алдын ала жоспарланып, ѳзгертілген жағдайда жүзеғе асады. Зертгеудің мэселесі мен мақсаттарына қарай енгізілетін озгерістер де алуан түрлі болуы мүмкін.


Оқушылардың жүмыстарын талдау, әңгімелесу жэне анкета алу арқылы білім, білік жэне дағдының қалыптасу жайын, мүғалім мен оқушының зерттеліп отырған мәселеге козқарасын аньщтайды.


Химиядан оқу материалын іріктегенде, корнекі кѳрсетілетін жэне зертханалық тәжірибелерді жетілдіруде, корнекі қүралдардың жаңа түрлерін жасауда, оқытудың формалары мен эдістерін жетілдіруде химияны оқыту эдістемесінің озіне ғана тэн арнайы зерттеу әдістері қолданылады. Оларға жататындар: оқу материалын іріктеу, химия ғылымының мазмүнын әдістемелік талдау, бүрыннан қолданылып келе жатқан корнекі корсетулерді, зертханалық тәжірибелерді, қорнекі қүралдарды жетілдіру жэне жаңадан үсыну, оқушылардың оздігінен істейтін жүмыстарының тапсырмаларын жасау, т.б.


Химияны оқыту әдістемесі зерттеу объектісі жэне әдістері жѳнінен, ең алдымен, дидактикамен байланысты. Озінің ең негізгі





10

міндеті - химия пэнінен білім берудің мазмұнын аныктаганда химия ғылымының қол жеткен жетістіктеріне дидактикалық талдау жэне іріктеу жасайды. Химияның ғасырлар бойы жинаған білім казынасынан оқушылардың жасына жэне ѳткендегі дайындығына сай келетін материалдарды таңдап алады.

Химияны оқыту эдістемесі жасѳспірімдерге жан-жақты тэрбие беру үшін тэрбие теориясының қағидаларына сүйенеді.


Ѳзінің үшінші міндетін - оқушыларды дамытуды жүзеге асыру үшін психология ғылымының табыстарын пайдаланады. Әлеуметтік тэжірибенің алуан түрлерін, солардың ішінде ғылыми білімнің негіздерін игеру барысында оқушылардың жеке басынын даму мүмкіндіктерін педагогикалық психология зерттейді. Осының нэтижесінде алынған білім педагогика мен жеке пэндер эдістемесінің психологиялық негізін құрайды.


Оқушыларга білім, тэрбие беру жэне дамыту кезінде оқушылардың жас ѳзгешеліктері ескеріледі. Бұл жағынан алғанда химияны оқыту эдістемесі жасѳспірімдер физиологиясымен тығыз байланысты екендігі кѳрініп тұр.






Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   162




©dereksiz.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет