1-тақырып. Қазіргі әлемдегі журналист және журналистика Дәріс жоспары: «Журналистикаға кіріспе»
жүктеу/скачать 193.42 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Жұмсақ ақпарат
- Радио тілі – қарапайым, түсінікті, тапқыр, бейнелі, мәнерлі, әуезді, әсерлі болуы керек. Сонымен бірге радио тілін зерттеушілердің пікірлеріне назар аударсақ, қосымша мына жайларды аңғаруға болады.
| 1. "Қатты" ақпарат - болып жатқан оқиға жайлы сенсациялық ақпарат.Ол ақпаратта лидтің мынадай түрлері ажыратылады.
- Бір элементтік лид жаңалық жасап тұрған ең маңызды элемент. Ол адам аты, оқиға соңы, уақыты болуы мүмкін. - Жинақтау лид ақпаратта маңыздылығы бірдей бірнеше элемент болғанда қолданылады. - Ілмекті лид ақпараттық материалды түгел тауысады. Автор бірінші абзацта- ақ бүкіл сұраққа жауап бере салады. -Жылдам сәйкестендіру суреттеліп отырған оқиға танымал тұлғаның қатысуымен өтетіндіктен, ақпарат бірден "кім?" деген сұраққа жауап беруден басталады. -Баяу сәйкестендіру оқиғаға себепкер болған адам- елге танымал емес, тек болған оқиға барысында ғана көзге іліккен қарапайым адам. Мысалы, кісі өліміне себепкер болған адам жайлы ақпарат. - Жалғыз оқ лид ақпарат өте қысқа, бірақ афоризм тұрғысынан алғанда маңызды. Мысалы, "Басқа пәле- тілден". - Талдамалы лид ақпарат жинақы, ақпарат беру барысында журналист болған оқиғаға байланысты өз ойын қосады. Ол "дегенмен", "алайда", "бірақ та" секілді қыстырма сөздермен жүзеге асады. -Каламбур лид әдетте жергілікті көңіл көтеретін баспасөз беттерінде кездеседі. Лидтің негізі болып кинофильмдер, телебағдарламалар немесе танымал жұлдыздардың есімі алынады. 2. Жұмсақ ақпарат - ақпарат толық, кішкене бөлшектеріне дейін сипаттала отырып жазылған. Халықты "жұмсақ" ақпаратпен құлақтандыру кезінде төмендегі лид түрлері қолданылады: - Салыстыру лиді бірінші абзацта кеше мен бүгін, ескі мен жаңа қарама- қайшылық ретінде суреттеледі. Мысалы, "Кешегінің жастары баспын дейтін, бүгінгінің шалдары жаспын дейді". - Бағытталған лид (стаккато) ой тастау мақсатында үзінді түрінде жазылған телеграфтық қысқа сөйлемдер. Бірінші абзацта ойды оқырманға бағыттап, "Егер сіз..." немесе "Сіз..." деп басталады. - Сұрақты лид сұрақ ашық түрде қойылады. Мысалы, "Конференция барысында айтылғанның бәріне сенуге бола ма?" ("Қатты" ақпарат ешқашан сұрақпен басталмайды.) - Дәйексөз лиді абзац ашық тырнақшадан басталады. Бұл тәсіл Еуропалық баспасөзде кеңінен тараған. - Шолжаң лид кекесінді лид. Ол шығармашылық бағыттағы ақпараттарда өте жиі қолданылады. Радио тілі – қарапайым, түсінікті, тапқыр, бейнелі, мәнерлі, әуезді, әсерлі болуы керек. Сонымен бірге радио тілін зерттеушілердің пікірлеріне назар аударсақ, қосымша мына жайларды аңғаруға болады. Мәселен ғалым А.Шнейдер өз еңбегінде: «Кітаптың тілі емес, газеттің тілі емес, сөйлеу тілі ғана радио тілі болу керек», — дейді. Сондай-ақ Б.Михайлов: «Радиохабар тілі — әдеби тілдің сөйлеу түрлеріне жатады», — дейді. Тағы бір пікірді А.Фриш былай деп түйеді: «…оның (яғни, радионың) сапасы сөйлеуге байланысты». Радионың ерекшелігіне байланысты дыбыс айрықша рөл атқарады. Радиодағы ауызша сөз бен сөйлеу тілінің өзіндік мәні бар. Сондықтан сөйлегенде дауысты жоғарылату мен төмендетудің дыбыстың қандай дәрежеде болуының өзі адамға әртүрлі әсер етеді. Дұрыс акцентпен айтылған сөз көңілге қонымды шығады. Естуге де жағымды. Немесе тез сөйлеу мен баяу сөйлеудің де әсері өзінше. жүктеу/скачать 193.42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|