БАҚ жүйесіндегі қатынастардың графикалық схемасы келесідей болады:
Журналист нақты шындықтан ақпарат алады, ол оның басшылығына (баспагерге) және аудиторияға (ақпаратты тұтынушыға) бірдей қол жетімді. Демек, журналистік шығармалардың мазмұны екеуіне де оңай тексеріледі. Сонымен қатар, аудитория журналистке әсер етеді, өйткені ол белгілі бір оқырмандарға, тыңдаушыларға, көрермендерге өз шығармаларын жасайды.
Баспагердің пікірі де, аудитория да журналист үшін өте маңызды болса да, журналистің шығармашылық еркіндігін ешкім де, ештеңе де шектемейді (шектемеуі керек) – бұл біздің журналистік жұмыс тек журналистің өзіне ғана байланысты болатын схемада айқын көрінеді. Алайда, журналистік шығармашылық еркіндігі ұғымы тым күрделі және жеке әңгімені қажет етеді.
Журналист жасаған жұмыс БАҚ-қа беріледі және тиісті арна арқылы аудиторияға жеткізіледі: газетте немесе журналда жарияланады, радио немесе теледидар арқылы таратылады. Сондай-ақ, БАҚ журналистердің еңбегінсіз өз мағынасын жоғалтады (мысалы, микрофондар мен бейнекамералар, студиялық павильондар мен режиссерлік пульттер, теледидар мұнаралары мен байланыс серіктері, егер олар эфирге жіберетін ештеңе болмаса), журналистің жұмысы байланыс арнасынсыз және бұқаралық аудиториясыз мүмкін емес.
Демек, журналистика қазіргі қоғамның органикалық құрамдас бөлігі, әлеуметтік жүйенің маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
Журналистика - бұл:
БАҚ – тың жұмыс істеуі үшін қажетті тиісті идеологиялық мекемелер-газеттер, телерадиокомпаниялар, ақпараттық агенттіктер, министрліктер мен ведомстволардың баспасөз қызметтері және басқа да бөлімшелер (жарнама агенттіктерінен баспаларды, техникалық телеорталықтарды, ретрансляторларды, радиорелелік желілерді тарату жөніндегі бөлімдерге дейін және т. б.) жүйесі.);
ақпаратты жинау, өңдеу және сақтау, журналистік шығармаларды жасау және мерзімді тарату жөніндегі қызмет түрлерінің жүйесі;
БАҚ жүйесінің толыққанды қызметін қамтамасыз ету үшін талап етілетін кәсіптер жиынтығы (редакторлар мен тілшілер, очеркистер мен сценаристер, интервьюерлер мен шоумен – журналистік мамандықтарға біз жеке тарауды арнаймыз);
ақпаратты тарату арналарының кешені: баспа, радио, теледидар. Бұл аспект біріншіден өзгеше: егер бірінші аспект ақпаратты жинайтын және өңдейтін редакциялық ұжымдарға назар аударса, онда бұл аспект оны бұқаралық аудиторияға жеткізу әдістері мен құралдары туралы;
болашақ журналистер оқитын оқу пәндерінің жиынтығы, сондай-ақ практикалық журналистиканың әртүрлі түрлерін зерттейтін филология, тарих және саясаттану ғылымдарының бөлімдері.
Қорытындылай келе, біз осы курсты зерттеудің әртүрлі және күрделі пәніне тағы бір анықтама ұсынамыз:
Журналистика қоғамдық сананы бейнелейді және оны қалыптастырады, қоғамға қызмет етеді және сонымен бірге әлеуметтік басқарудың құралы болып табылады. Осыған байланысты БАҚ төртінші билік деп аталады (өкілді, атқарушы және сот билігінен кейін). Қазіргі өмірдің күрделі диалектикалық құбылысы бола отырып, журналистика әлеуметтік прогрестің маңызды құралдарының бірі болып табылады, өйткені журналистиканың жан-жақты дамуынсыз қоғам мен адамзат өркениетінің дамуы мүмкін емес.
Достарыңызбен бөлісу: |