Абай ілімін білудің, ТҮсінудің ЖӘНЕ
жүктеу/скачать 5.16 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ТЫҢДАУШЫ КОНЦЕПЦИЯСЫ
| ӘДЕБИЕТТЕР:
1. Құнанбаев A. Шығармаларының екі томдық толық жинағы. ІІ том. Аудармалар мен қара сөздер / Жалпы редакциясын басқарған Ы. Дүйсенбаев. – Алматы: Ғылым, 1977. – 312 б. 2. Байтұрсынов А. Шығармалары: өлеңдер, аудармалар, зерттеулер / Құраст. Ә. Шәріпов, С. Дәуітов. – Алматы: Жазушы, 1989. – 320 б. 3. Әл-Фараби. Әлуметтік-этикалық трактаттар / Қазақшаға аударған- дар: Қ. Сағындықов, М. Жанғалин, И. Ишмухаммедов. Аударманың ғылыми редакциясын жасаған А. Тұрғынбаев. Жауапты редакторы А.Х. Қасымжанов. – Алматы: Ғылым, 1975. – 455 б. 4. Абай (Ибраһим) Құнанбаев. Шығармаларының екі томдық толық жинағы. І том. Өлеңдер мен поэмалар / Жалпы редакциясын басқар- ған Ы. Дүйсенбаев. – Алматы: Ғылым, 1977. – 454 б. 5. Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы. Том 20. Моногра- фия мен мақалалар / Жауапты шығарушылар: Л. Әуезова, З. Серікқа- лиев. – Алматы: Жазушы, 1985. – 496 б. 6. Абайтану. Таңдамалы еңбектер. Том ХХІ. Мырзахметов М. Мұхтар Әуезов және абайтану проблемалары. – Алматы: Қазақ университе- ті, 2017. – 290 б. 7. Абайдың дүниетанымы мен философиясы / Жауапты редакторы Ә. Нысанбаев. Жауапты шығарушы М.С. Орынбеков. – Алматы: Ғы- лым, 1995. – 184 б. 8. Мырзахметұлы М., Шойынбет Ж., Әліпхан М. Абай мұрасының өзекті мәселелері. – Алматы: Абай атындағы ҚазҰПУ, 2009. – 140 б. 9. Мұқанов С. Таңдамалы шығармалар. Он алты томдық. – ХVІ том. Жарқын жұлдыздар. Зерттеулер. – Алматы: Жазушы, 1980. – 416 б. 10. Әл-Фараби. Философиялық трактаттар / Қазақшаға аударғандар: Қ.Сағындықов, М.Жанғалин, И.Ишмухаммедов. Аударманың ғылы- ми редакциясын қарағандар С. Қыдыров, Т. Сәрсенбаев. Жауапты редакторы Ш.Е. Есенов. – Алматы: Ғылым. – Алматы, 1973. – 448 б. 38 ТЫҢДАУШЫ КОНЦЕПЦИЯСЫ Әдеби шығарманың туу, жазылу кезеңдерінің жүйесін шарт- ты түрде мына үлгіде пішіндеу бар: шығармашылық тұлға ↔ болмыс ↔ шығарма. Пішіндеу үлгісінде шығармашылық тұлға еңбегінің түпкі нәтижесі – шығармашылық туынды. Бұл – жал- пыға бел гілі, түсінікті жай. Автор өмірдің шындық құбылыстарының тобынан шығар- машылық ой өзегіне, танымы мен талғамына сай таңдап, тал- ғап алған оқиғалар негізінде өзінің шығармашылық туындысын жасайды. Еңбек нәтижесінде жасалған өнімнің тұтынушысы да бар. Тұтынушысы жоқ өнім болмайды. Өнімнің тұтынушысы- ның болуы, көп болуы оның сапасына, тұтынушының сұраны- сын қанағаттандыру мүмкіншілігінің деңгейіне байланысты. Шығармашылық тұлға еңбегі нәтижесінің де өз тұтынушылары (оқушы, тыңдаушы т.б.) бар. Шығармашылық тұлғаның шығармашылық еңбегінің нәти- жесі шығарма, әдеби туынды болғанда, нақты субъектілер мен объекті жүйесін мына үлгіде пішіндеуге болады: шығармашылық тұлға ↔ шығарма ↔ қабылдаушы (оқушы, тыңдаушы). Субъектілер мен объект жүйесінің құрамдастары өзара са- тылы жүйеде байланысады: шығармашылық тұлғасыз шығарма болмайды, шығармасыз қабылдаушы болмайды, қабылдаушы- сыз шығарма да жоққа тән. Әдеби шығарманы қабылдау процесі, жалпы көркемдік қа- былдау – әдеби шығармашылық процестер психологиясымен са- бақтас күрделі әрі іргелі мәселе. Шығармашылық тұлға санасы, шығармашылық еңбек процесі заңдылықтары аясында бұл үш- кілдің құрамдастары өзара еркін байланыста. Оны Абай үшкілі [1, 72] үлгісінде көрсеткенді дұрыс көрдік: Шартты белгілердің мәні: 1 – Шығармашылық тұлға 2 – Шығарма 3 – Қабылдаушы Абай үшкілі 1 3 2 39 Шығарманың белгілі бір қырын анықтау, жетілдіру мақса- тындағы ізденістерінде шығармашылық тұлға өзінің шығарма- сының көркемдігін, қабылдаушысының талабы мен талғамын бірдей, өзара тығыз байланыста негізге алады. Қабылдаушының көркемдік қабылдауында да шығармашылық тұлға мен оның шығармасы өзара бірлікте болады. жүктеу/скачать 5.16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|