ТӘҺСИЛДӘКИ НАИЛИЈЈӘТЛӘРИ
Аллаһа бағлы олараг јашамаг сәадәтдир. Белә һәјат тәрзиндә тәравәтли сүкут вә гәрибә ләтифлик вардыр вә һәјатын бүтүн саһәләриндә инсана мүвәффәгијјәт газанмасында јардымчы олур. Тәһсилә башладығы илк ҝүнләрдәки фәзиләт вә заһидлији онун чох тез бир заманда тәрәгги едәҹәјинә дәлаләт едирди. Дејиләнә ҝөрә, Ајәтуллаһ Шаһрудинин “Кифајә” дәрсиндә тәләбәләр арасында Ајәтуллаһ Беһҹәт ән аз јашлысы иди.
Ҝүнләрин бириндә Беһҹәт өз мүәллиминин “тәгрир” дәрсинә ирад тутур. Тәләбә јолдашлары ону әлә салыб ҝүлүрләр. Елә бу вахт гапыдан ичәри ҝирән Ајәтуллаһ Шаһруди мәсәләнин нә јердә олдуғуну баша дүшүр. Дејир ки, онунла ишиниз олмасын. Мән бу мәсәләни сизин үчүн изаһ едәрәм– дејән Ајәтуллаһ Шаһруди тәләбәләри сакитләшдирир. О әлавә едәрәк дејир: Мән дүнән ахшам Ахундун тәгриратыны мүталиә етдим. Ајәтуллаһ Беһҹәт дүзҝүн ирад тутмушдур. Ајәтуллаһ Шаһруди онун дәрсә гаршы бу ҹүр ҹидди олмасы вә дәрин дүшүнҹәсини алгышлајыр.1
Әлламә Мәһәммәд Тәги Ҹә`фәри бујурмушдур: “Фигһин хариҹ дәрсинин “Мәкасиб” бөлмәсини Шејх Казим Ширази бизә тәдрис едән заманлар Беһҹәт дә бу дәрсә ҝәлирди. Дәрс әснасында суал верәндә Шејх Казим диггәтлә гулаг асар, онун суалларына дәгиг ҹаваб вермәјә чалышарды. Јә`ни Беһҹәтин дәгиг вә дәрин суалларына хүсуси диггәт јетирәрди. Елә о вахтлардан Нәҹәфдә өз фәзл вә ирфани илә танынан Ајәтуллаһ Беһҹәт, арифләр устады Аға Газинин дә јанына ҝет-ҝәл едирди.”2
ИРАНА ДӨНҮШ
1943-ҹү илдә Ајәтуллаһ Беһҹәт гәлби елм вә мә`рифәт нуру илә ҹилаланмыш бир һалда вәтәни–Ирана ҝери дөнүр. Ајәтуллаһ Гучани дејир: “Ајәтуллаһ Беһҹәт Нәҹәф-Әшрәфдә олдуғу мүддәтдә чәкдији ибадәт вә ријазәт нәтиҹәсиндә Аллаһ тәрәфиндән она ијирми бир хүсуси кәрамәт бәхш едилмишдир. О бу барәдә мәнә данышанда, бу һагда кимсәјә бир сөз демәмәјими истәди. Бир ҝүн Имам Рзанын (ә) һәрәминдә Ајәтуллаһ Беһҹәтлә ҝөрүшүб ондан сорушдум: Аллаһ-тәала тәрәфиндән әта олунан һәмин ијирми бир кәрамәт һәлә дә сизин ихтијарыныздадырмы? Деди: Бәли. Һәмин ијирми бир кәрамәтдән бири дә будур ки, истәдијим вахт ҝери дөнмәдән архамда нә баш вердијини дејә биләрәм.”
Ајәтуллаһ Беһҹәт Ирана гајытдыгдан сонра аилә һәјаты гурур. Бир нечә ај Фумәндә (доғулдуғу шәһәр) јашадыгдан сонра Нәҹәф-Әшрәфдәки елми һөвзәјә гајытмаг гәрарына ҝәлир. Јолүстү Һәзрәт Мә`сумәнин (ә) һәрәмини зијарәт етмәк вә Гум елми һөвзәси илә јахындан таныш олмаг нијјәтилә бу шәһәрә јолланыр. Елә бу вахтлар бир нечә ај әввәл Гума һиҹрәт едән Ајәтуллаһ-Үзма Бүруҹерди шәһәрин дини-елми һөвзәсиндә фигһ вә үсул дәрсләринин “хариҹ бөлмәси”ни вә јүксәк маариф дәрсләрини тәдрис едирди. Нәҹәф елми һөвзәсиндә бөјүк устадларын бир нечәсинин өлүм хәбәрини ешидән Ајәтуллаһ Беһҹәт мүгәддәс Гум шәһәриндә галмағы гәрара алыр.
Бу шәһәрдә Ајәтуллаһ-Үзма Һөҹҹәт Куһкәмәринин дәрсләриндән вә Ајәтуллаһ Бүруҹердинин үсул вә фигһ дәрсләриндән истифадә едән Ајәтуллаһ Беһҹәт, елә илк ҝүнләрдән дилләр әзбәри олур.
АЈӘТУЛЛАҺ БЕҺҸӘТ ТӘДРИС САҺӘСИНДӘ
Ајәтуллаһ Беһҹәт 50 илдән чохдур ки, фигһ вә үсул дәрсләринин “хариҹ бөлмәси”ни тәдрис едир. Шөһрәт вә ад-сандан узаг олмаг үчүн һәмишә өз евиндә дәрс дејәр. Һал-һазырда узун илләр онун дәрсләриндән фејз алмыш алимләрин чоху бөјүк иҹтиһад мәгамына чатмышлар.
Ајәтуллаһ Беһҹәт үсул дәрсләринин тәдрисиндә әксәр алимләрдән фәргли олараг, башгаларынын нәзәријјәләрини сөјләмәкдән даһа чох мәсәлә үзәриндә өз тәдгиг вә тәһлилләрини бәјан едәр. О әввәл гыса мәзмунда диҝәр алимләрин нәзәрини сөјләјәндән сонра өз нәзәрини ачыглајыб тәһлилә кечәр. Буна ҝөрә дә ибтидаи һөвзә тәләбәләри үчүн онун “хариҹ” дәрсләри олдугҹа ағыр ҝәлир. Амма онун фигһ дәрси Гур`ан ајәләри вә рәвајәтләрә истинад едилдијинә ҝөрә асан сајылыр.
Бөјүк устадлардан бири белә нәгл едир: “(Әлли ил бундан әввәл) Ајәтуллаһ Беһҹәтин Гум шәһәриндә “хариҹ” дәрси тәдрис етдијини ешидәндә чох севиндик. Рәһмәтлик Гәрәви Компанинин чох чәтин вә дәгиг нәзәријјәләринин шәрһини онун шаҝирдинин дилиндән ешитмәјә һөвзәдә бөјүк еһтијаҹ вар иди. Һәтта бир чохлары бу һагда Гәрәви Компанијә ирад да тутмушлар. Фазил шәхсләрдән бир нечәси илә бирликдә Ајәтуллаһ Беһҹәтин бу дәрсләринә гатылдыг. Дәрсләрин башламасындан ики ај кечдијинә бахмајараг, рәһмәтлик Гәрәви Исфаһанинин “тәгрир” вә үслубуна һеч бир ишарә етмәјән Ајәтуллаһ Беһҹәтин фикирләри өз устадынын нәзәријјәләри илә бәрабәр иди. О, дәрсә башлајан кими әсл мәтләби бәјан едир, устадын (Ајәтуллаһ Гәрәви) нәзәријјәләринә чох ҹүз`и ишарә етдикдән сонра тәдгиг вә тәһгиг мәрһәләсинә кечирди. Һәлә биз мәрһум Гәрәвинин нәзәријјәләрини доғру-дүзҝүн баша дүшмәмиш Ајәтуллаһ Беһҹәтин бәјан етдији дәгиг вә чох ағыр мәтләбләр дә буна әлавә олурду. Беләликлә, бизим ишимиз лап чәтинләшди вә дәрси тәрк етмәли олдуг.”
БИРИНҸИ ФӘСИЛ Мә`нәвијјат јолчусу
Ајәтуллаһ Беһҹәт мә`нәвијјат аләминдә зати исте`дада малик бир шәхсдир. Кичик јашларындан исмәт вә паклыға хүсуси диггәт јетирән, бә`зән алимләрин намазларында иштирак едән Беһҹәт мә`нәви һаллары әлә ҝәтирмәјә ушаг јашларындан сә`ј едәрмиш.
О, он дөрд јашында оларкән Кәрбәлаја зијарәтә ҝедир. Өзү бу һагда дејир: “Имам Һүсејнин (ә) һәрәминдә олдуғум вахт намаз гыларкән гәрибә мә`нәви һала саһиб олан бир шәхслә растлашдым. О вахтлар мүкәлләф олмағыма һәлә бир ил галырды. Ертәси ҝүн һәрәмдә сүбһ намазы гыларкән һәмин шәхсә игтида етдим. Намазда “ҹүмә” сурәсини охумаға башлады. Ону да гејд едим ки, бу шәхсин намазда олан гәрибә һалыны о вахта гәдәр һеч кәсдә ҝөрмәмишдим. Демәк олар ки, сонралар бу һалы чох аз адамда ҝөрә билдим.”
Бүтүн бу дејиләнләр онун кичик јашларындан бә`зи јүксәк мәгамлы шәхсләрин идрак вә батининдән хәбәрдар олмасына ишарәдир. Һалбуки һәмин шәхсин алим кими танынмасына бахмајараг, һеч ким онун белә јүксәк мәгам вә мә`рифәт саһиби олдуғуну зәнн етмирди.
Етдији бүтүн моизәләрин әсасыны вә камала чатма јолларыны ҝүнаһлары тәрк етмәк төвсијјәләри тәшкил едир вә бу мөвзуја чох тә`кидлә јанашыр. Белә мә`нәви һаллары дәрк вә вәсф етмәк, онун мәгам вә идрак саһиби олмасындан хәбәр верир.1
Устад Газинин дәрсләринә гатылмасы
Тәлатүмлү дәнизә бәнзәр арамсыз руһу һүндүр ләпәләри илә торпаға баш гојмаг үчүн һәмишә саһилә доғру ҹан атырды. Ајәтуллаһ Беһҹәт бу јолу кечән бир ариф устадын сорағында иди ки, әл-әлә верәрәк чох дәгиг вә мүрәккәб олан инсанлыг јолуну бирҝә ҝетсин. Һәмин вахтлар Кәрбәлада Әлламә Тәбатәбаинин гардашы ариф вә бөјүк философ олан Ајәтуллаһ Мәһәммәд Һәсән Илаһи Тәбатәбаи Тәбризи илә таныш олур. Ајәтуллаһ Тәбатәбаи Әлламә Газинин шаҝирдләриндән иди. О, Ајәтуллаһ Беһҹәтин Мирзә Әли Гази илә ҝөрүшмәсинә имкан јарадыр. Ајәтуллаһ Беһҹәт 17-18 јашларында оларкән Газинин әхлаг дәрсләринә гатылыр.1 Бу исә онун ахтардығы һәмин инҹи иди.
Достарыңызбен бөлісу: |