Таралуы. Отаны - Мексика. ТМД-де Крым, Қазақстан, Молдавияда, Краснодар өлкесінде өсіріледі.
Дайындалуы. Дәрілік мақсатта жемістері мен тұқымдары (Fructus et Semina Datura innoxiae) жинайды. Жетілмеген шырынды қаушақтарын жинайды. Туралған кесінділерді кептіргіште 40-500С температурада кептіреді. Өткізгіш елеуіш арқылы шикізаттан тұқымын ажыратып алады.
Химиялық құрам. Өсімдіктің барлық бойында тропан алкалоидтары бар: жапырақтарында 0,28-0,39%, сабақтарында 0,15-0,24%, тамырларында 0,21-0,46%, гүлдерінде 0,20-2,89%, жемістерінде 0,76-0,83%, тұқымдарында 0,83%. Қажетті заттардың ішінде скополамин, гиосциамин, тропин бар.
Сонымен бірге, норгиосциамин, куксгигрин, никотин, тиглоиллокситропин, дитиглоилокситропан, тиглоидин, тропин, псевдотропин, деген алкалоидтар кездеседі.
Қолданылуы. Медицинада бұл өсімдіктен алынған дәрілер психиатрия саласында тыныштандыратын дәрі ретінде, Моньера ауруына қарсы қолданады.
Дәрі-дәрмектер. Скополамин, Аэрок дәрінің құрамында болады.
Сақталу мерзімі 1 жыл.
Кәдімгі итжидек Atropa Belladonna L.
Алқалар тұқымдасы Solanaceae
Сипаттама. Итжидек туысына жататын, биіктігі 2 м-ге дейін жететін, көп жылдық шөптесін өсімдік. Көп кіндікті тамыр сабағының көптеген бұтақталған тамырлары бар. Сабағы жуан және шырынды, біреуден немесе бірнешеуден тұрады. Астыңғы бөлігі үстіне қарай жай бұтақталған, олар күлгін түті жіпшелермен қапталған. Жапырақтары үлкен, екеуден кезектескен, жұмыртқа немесе элипс тәріздес, тегіс жиекті, жапырақ ортасына дейін қосыла түскен. Гүлдері үлкен, жалқы немесе екеуден қысқа гүл тостағаншасына отыра орналасқан, 5 тісті, түтікті, сұр-қоңыр, күлгін түсті. Жемісі 2 ұялы, көп тұқымды. Тұқымы жылтыр, қара, шырынды немесе тұқымының аумағындай, шырынды, қою-күлгін түсті. Дәмі тәтті, қышқыл, улы.
Таралуы. Краснодар өлкесінде, Қырым, Украина, Кавказда кездеседі. Қазақстанда жабайы түрде кездеседі.
Дайындалуы. Емдік мақсатқа жапырақтарын, шөбін, тамырларын (Folia Herba et Radices Belladonnae) жинап алады. Жапырақтарын өсімдік гүлдей бастағанда жинайды. Сосын, жеміс беру кезінде өсімдікті кесіп, егер ауа өркендерімен қоса кесіп алады. Тамырларын күзде не ерте көктемде қазып алады.
Достарыңызбен бөлісу: |
