АнықтамалықТЫҢ ҚҰрылымы ІІ том 2013 жылғы басылым

29 ҚСҚЕХС 87 тәуекелдің ұқсас сипаттамаларымен бірге болжамданатын операциялардың немесе активтердің, міндеттемелердің, қатаң келісімдердің тобын хеджирлеу туралы айтылады. 29 ҚСҚЕХС 93 хеджирлеу портфелінің екі шартты орындауға қатысты қосымша нұсқауларды береді: портфельдегі жеке салалар бірдей тәуекелдің әрекетіне ұшырауы тиіс және хеджирленетін тәуекелмен байланысты шынайы құнның өзгерісі күтілуі тиіс.

Егер субъект туынды құрал болып табылатын хеджирлеу құралын жалпы тәуекелмен, хеджирленетін баппен байланыстырса, онда ол болжамданатын операциялар тобы болып есептеледі. Болжамданатын операциялар тобымен байланысқан ақшалай ағындар тәуекелдерін хеджирлеу құралдары үшін жиынтық болжамданатын операциялар мен активтер немесе міндеттемелер әр түрлі тәуекелдерге ие болуы мүмкін. Болжамданатын операциялардан туындайтын тәуекел несиелік тәуекелге, мерзімдерге, опциондарға және басқа да сипаттамаларға қатысты күтілетін шарттарға байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Топтағы жеке баптар үшін жалпы тәуекел көлемі әртүрлі болуы мүмкін, әрбір баптың құрамында бар арнайы тәуекелхеджирленген ретінде анықталады.

Портфель құрамындағы салалар міндетті түрде бірдей жалпы тәуекелге ие болу қажет емес. Тәртіп бойынша, портфель құрамындағы қаржылық активтер үшін жалпы тәуекел тәуекелдік немесе бағдарлық пайыздық мөлшерлеме өзгерістерінің немесе бегіленген пайыздық мөлшерлеме өзгерістерінің тәуекелі болып табылады. Егер портфельде топталған құралдар әр түрлі несиелік тәуекелдерге ие болатын болса, оларды топ ретінде тәуекел бөлігінің әсерінен хеджирлеуге болады. Олар үшін хеджирленетін жалпы тәуекел портфельдегі ең жоғары несиелік рейтингісі бар құралдың пайыздық мөлшерлемесінің өзгерістер тәуекелі болып табылады (мысалы, тәуекел деңгейі төмен құрал). Егер хеджирлеу құралының несиелік сапасы ең жоғары несиелік рейтингісі бар хеджирленетін құралдың несиелік сапасынан төмен болса, тиімсіздік ықтималдығы пайда болады (29 ҚСҚЕХС 83 параграфы ). Мысалы, егер активтер портфелі A, BB және B рейтингтеріне ие активтерден тұратын болса және мұндай активтер үшін ағымдық нарықтық мөлшерлеме LIBOR+20 (LIBOR-лондондық банкаралық мөлшерлеме), LIBOR+40 және LIBOR+60 базистік тармақтарына ие болса, субъект пайыздың тіркелген мөлшерлемесі бойынша төлемдерді алуды және LIBOR негізінде ауыспалы мөлшерлеме бойынша төлемдердің жүзеге асыруын қарастырады. Егер хеджирленетін тәуекел ретінде LIBOR мөлшерлемесі анықталған болса, LIBOR мөлшерлемесінің несиелік спрэдтері хеджирлеудің сыныпталған қатынасынан және оның тиімділігін бағалаудан алынып тасталуы мүмкін.

F.6.3 F.6.2 сұрағында көрсетілген ықпалды қолданудың көрнекілік мысалы

Осы мысалдың мақсаты – хеджирлеу позициясын анықтау, бақылау және түзету және F.6.2 сұрағы аумағында хеджирлеуді есепке алу ықпалын қодану кезінде ақшалай ағындарды хеджирлеуді ескеру талаптарын орындау процесін көрсету. Осы мақсатқа қатысты бұл мысалда қолданыстағы тәуекелдерді басқару жүйелері негізінде хеджирлеуді есепке алуға мүмкіндік беретін әдіснама ұсынылған. Бұл өз кезегінде қажетсіз есепшілік есепке алу мен бақылаудан, өзгерістерден алшақ болуға септігін тигізеді.

Ұсынылатын ықпал бірнеше тәуекелдерді басқару процестерінің бірін көрсетеді. Мұны қолдану басқа ұқсас әдістерді пайдалануға болмайтындығын білдірмейді. Көрсетілетін ықпал басқа да шарттарда қолданылуы мүмкін, мысалы, вексель көмегімен қаржыландыру мерзімін ұзартуды хеджирлеу.

Талқылау субъект қызметінің мысалына негізделеді, мысалы, бұл барлық субъектінің деңгейінде белгілі бір валютаға қатысты күтілетін ақшалай ағындарды талдау жолымен пайыздық тәуекелдерді басқаратын қаржы департаменті болуы мүмкін. Ақшалай ағындарды талдау субъектінің пайыздық тәуекелін сәйкестендіру үшін, тәуекелді басқару мақсатында хеджирлеу опреацияларын орындау үшін және хеджирлеуді есепке алуға қатысты критерийлерді практикада қолданылуын қадағалау үшін негізді құрайды.

Келесі мысалда Х0 мерзімінің басында субъект болашақ таза ағындардан төмен көрсетілген күтілетін ақшалай қаражаттарға ие болғандағы жағдай болжамданады. Ақшалай қаражаттардың ағындары мерзім соңында белгіленген, сондықтан ақшалай қаражаттардың түсімдерін қайта инвестициялау немесе қайта бағалау және ақшалай қаражаттардың төлемдерін қайта қаржыландыру және қайта бағалау нәтижесінде кезекті мерзім үшін пайыздық төлемдердің тәуекелдерін құрайды.

Мысалда болжамданғандай, субъект пайыздық тәуекелді басқарудың ұдайы бағдарламасына ие. I кестеде ақшалай қаражаттардың күтілетін ағындары мен X0 мерзімінің басында әрекет еткен хеджирлеу позициялары келтірілген. Кесте талдаудың кері нүктесімен түсіндіріледі. Кесте X1 мерзімінің басында орындалатын бағалауға қатысты қолданыстағы хеджирлеу құралдарын қарастыру үшін негізді береді.

Мысалдың мақсаты үшін субъект X0 мерзімінің соңында ақшалай ағындардың тәуекелдерін қайта бағалайды. Процестің алғашқы қадамы қолданыстағы пайыздық активтер мен пайыздық міндеттемелерден алынған болжамданатын ақшалай ағындар туралы мәліметтерді жинау болып табылады. II кестеде таза ақшалай ағындардың тәуекелдер болжамы келтірілген. Тәуекелдерді басқару мақсаттары үшін пайыздық тәуекелді бағалаудың дәстүрлі әдісі активтер мен міндеттемелер арасындағы сезімтал пайыздық мөлшерлемелердің салыстырмалы талдауы болып табылады.

II Кесте «Болжамданатын ақшалай ағындардың тәуекелдері және қайта бағалаулар» пайыздық мөлшерлемелердің өзгеруі және хеджирлеу позицияларын түзету нәтижесінде ақшалай ағындардың өзгеру тәуекелін бағалау үшін кері нүктені білдіреді. Толық талдау III Кестеде «Күтілетін таза тәуекелдер мен хеджирлеу жағдайларын талдау» келтіріледі. Кестеде қолданыстағы хеджирлеу ұстанымдары бойынша (І кестеден алынған) әрбір мерзімдегі (ІІ кестеде жасалған) болжамданатын таза ақшалай ағындардың тәуекелдері салыстырылады.